Η ταινία Υπάρχω κυκλοφόρησε στις αίθουσες πριν από μερικές ημέρες και μονοπωλεί το κινηματογραφικό ενδιαφέρον, έχοντας μεταφερθεί η συζήτηση σε ζητήματα που δεν αφορούν την ταινία αλλά μια ιστορική καταγραφή, με αρκετούς να χάνουν την οουσία και να εστιάζουν σε πράγματα που δε σχετιζονται με το σινεμά.
Θα ξεκινήσουμε κατευθείαν από αυτά. Συζητούν ή ενοχλούνται αρκετοί για το ότι η ταινία Υπάρχω λειτουργεί ως μια αγιογραφία του Καζαντζίδη και τον αποτυπώνει ως έναν μπροστάρη, έναν που τα έβαζε με το σύστημα και πάλευε όχι μόνο για τον εαυτό του, μα και για τους άλλους τραγουδιστές.
Παρόντες δεν ήμασταν, τέτοιες γνώσεις δεν έχουμε, ό,τι έχουμε διαβάσει από δω κι από κει αποτελούν το γνωστικό μας υπόβαθρο, οπότε δεν πρόκειται να το θεωρήσουμε αξιόπιστο. Το ότι κάποιοι το κάνουν, δε σημαίνει πως κατέχουν και το ορθόν.
Μπορεί και να έγιναν κάποια από αυτά, μπορεί και όχι με αυτόν τον τρόπο. Όπως, είναι απίθανο σε εκείνη την εποχή ένας τέτοιος χαρακτήρας και καλλιτέχνης να σήκωνε το χέρι του σε μια γυναίκα και να το μάζευε, αντί να το κατέβαζε. Πολλά, σίγουρα, μοιάζουν με πιθανά ή απίθανα, ανάλογα το τι ξέρει κανείς για τον Καζαντζίδη.
Η Tanweer όμως, η εταιρεία παραγωγής, δεν είπε ποτέ ότι πάει να κάνει ένα ντοκιμαντέρ για τον Καζαντζίδη. Είπε ότι θέλει να αφήσει μνημεία κληρονομιάς για σπουδαίες προσωπικότητες της χώρας από το παρελθόν. Έτσι έκανε την Ευτυχία, έτσι και το Υπάρχω.
Ποιος περίμενε ότι ταινία στην οποία είναι παραγωγός ο Δημήτρης Μελισσανίδης και βασική πηγή πληροφοριών για τον Καζαντζίδη η γυναίκα του, θα αποτύπωνε και την άλλη πλευρά του Στέλιου κι όχι μόνο την ηρωοποιημένη, την διαθλασμένη από τα μάτια και το συναίσθημα της γυναίκας του; Ναι, αν πάτε με αυτόν τον σκοπό να τη δείτε, μην πάτε, θα απογοητευτείτε.
Η ταινία φτιάχτηκε για να ικανοποιήσει τους λάτρεις του Καζαντζίδη, να δώσει μια εικόνα αυτής της εποχής, έστω και πολύ υποκειμενική, να αφήσει στον καθένα την κρίση για το τι να πιστέψει και τι όχι, αλλά και να νοιαστεί ελάχιστα για αλήθειες και ψέματα. Το Υπάρχω είναι μια ταινία-ωδή στη φωνή και τα τραγούδια, στον καλλιτέχνη Καζαντζίδη, όχι στον άνθρωπο.
Γι’ αυτό και αν βγάλεις τον Χρήστο Μάστορα από το κάδρο, μάλλον θα σε αφήσει αδιάφορο.
Αφού λοιπόν τα μιλήσαμε και τα συμφωνήσαμε για το γιατί αποτελεί μια ωδή, έναν παιάνα και όχι μια ακριβή ιστορική καταγραφή, ας την κρίνουμε ως ταινία και όχι ως κάτι άλλο, ναι;
Το Υπάρχω είναι στα μάτια μας κάτι ισάξιο με το Ευτυχία. Υφαίνει τον μανδύα των μύθων, ανθρώπων και τραγουδιών, της εποχής, και στο τέλος της ημέρας οι άνθρωποι τι ζητούν; Παραμύθια, ωραίες ιστορίες, με σάλτσα, με φαντασιώσεις, θέλουν να εξυψωθούν. Δεν θα εξυψωθούν με την αλήθεια, θέλουν έρωτα, όχι συμφωνίες και συμβιβασμούς. Αυτό το προσφέρει απλόχερα η αφήγηση, το σενάριο της Κατερίνας Μπέη και η σκηνοθεσία του κ. Τσεμπερόπουλου.
Τους στόχους που έθεσε εξ αρχής η ταινία, στην παραγωγή της, τους πετυχαίνει. Και τεράστιο μερίδιο σε αυτό έχει ο Μάστορας που αποδίδει φωνητικά τον Καζαντζίδη στο μέγιστο δυνατό. Η κ. Καζαντζίδη δήλωσε μετά την πρεμιέρα στις αρχές του μήνα ότι ο Μάστορας είναι 99% Καζαντζίδης. Ακριβώς αυτό. 100% δεν μπορεί να υπάρξει. Πέτυχε το απόλυτα εφικτό.
Τον βλέπεις στην αρχή να απέχει από τη φωνή του Καζαντζίδη και πας να πιστέψεις πως δεν τα καταφέρνει και θα ξενερώσεις, αλλά όσο περνά ο χρόνος, όλο και την πλησιάζει και κατανοείς πως ήταν σχεδιασμένο να γίνει ακριβώς έτσι. Το μόνο που δε σε πείθει απόλυτα, είναι η εμφάνιση, όπου ίσως θα μπορούσε να γίνει κάτι ακόμα καλύτερο.
Αλλά η ατμόσφαιρα της εποχής αποτυπώνεται πολύ καλά, ακούς τα τραγούδια του Καζαντζίδη, βλέπεις σταθμούς της διαδρομής του και όλα αυτά με το κόνσεπτ πως τα περιγράφει ο ίδιος εξ αποστάσεως χρονικής, στον νεαρό τότε δημοσιογράφο Γιώργο Λιάνη, όταν πια έχει απομακρυνθεί από όλα αυτά που θεωρούσε κίβδηλα.
Αν στο κάδρο βάλουμε και το υπόλοιπο καστ, κατά βάση όμως την Ασημένια Βουλιώτη, την Αγορίτσα Οικονόμου και την Κλέλια Ρένεση, που υποδύονται τη Μαρινέλλα, τη μητέρα του Καζαντζίδη, Γεσθημανή, και την Καίτη Γκρέυ, τότε έχουμε ένα άρτιο μείγμα στοιχείων για μια καλή βιογραφική ταινία.
Και στις βιογραφικές ταινίες, όλα αρχίζουν και τελειώνουν στην αποτύπωση του προσώπου. Τα γύρω γύρω μπορούν να μην είναι και ιδανικά. Αν το πρόσωπο πείθει τον θεατή πως είναι αυτό, έχει εξασφαλιστεί η βάση και κάτι παραπάνω. Ως στοιχεία δηλαδή, το Υπάρχω δεν έχει κάτι να ζηλέψει από το «Μαρία» με τη Τζολί που υποδύεται την Κάλας.
Για να μην μακρηγορούμε, το Υπάρχω είναι μια βιογραφική ταινία με μυθοπλαστικά στοιχεία, όχι ένα ντοκιμαντέρ.
Θέλει να χτίσει ένα εικόνισμα για μια από τις σπουδαιότερες φωνές της Ελλάδας, για έναν άνθρωπο που ταυτίστηκε με τον ξεριζωμό, με την προσφυγιά, με τους Πόντιους, με τη φτωχολογιά, ακόμα κι όταν έρεε το χρήμα γύρω του.
Όλα τα στοιχεία που τον κατέστησαν λαϊκό ήρωα, μεγεθύνονται στον φακό κι όλα εκείνα που τον απομυθοποιούν, καλύπτονται ευσχήμως. Και είναι οκ. Δεν περιμένουμε από το Υπάρχω να μας μάθει τον Καζαντζίδη έξω από τον Στέλιο. Η κάμερα είναι σαν να παίρνει τη μορφή της ψυχής του, της σκέψης του, του σώματος του και μεταφέρει το βλέμμα μας από τη μία στιγμή στην άλλη, από τη μια εποχή στην άλλη.
Κι έχει και κάποιες πολύ δυνατές, κινηματογραφικά σκηνές, που υποστηρίζονται υπέροχα από τους ηθοποιούς που βρίσκονται στην ταινία για μικρούς ρόλους, όπως ο Ηλίας Βαλάσης.
Αυτό είναι το Υπάρχω.