Το high school cinema και η high school κουλτούρα των ΗΠΑ αποτέλεσε για μια δεκαετία περίπου έναν ισχυρό πόλο έλξης και μια αρκετά καλή δεξαμενή για διάφορους τομείς του καλλιτεχνικού εύρους. Η Αβρίλ Λαβίν με τη μουσική της, το Gilmore Girls, το High School Musical. Τα τρία πιο ενδεικτικά σε επίπεδο μουσικής, τηλεόρασης και σινεμά. Όλα αυτά βρέθηκαν στο πικ τους κάπου στο 2009. Μετά ήρθε μια λογική πτώση. Τώρα, το Netflix πάει να τους δώσει μια νέα ώθηση προς τα πάνω. Δεν μπορώ να εξηγήσω αλλιώς ότι μέσα στο 2017 κυκλοφόρησε δύο σειρές με επίκεντρο την ζωή σε ένα λύκειο με τους κανόνες της αμερικάνικης καθεστηκύιας τάξης. Κι αν το Riverdale δεν πήρε πολύ ύψος από το σπρώξιμο το 13 Reasons Why δείχνει πως ξέρει να αιωρείται καλά.
Βασισμένο στο βιβλίο του Τζέι Άσερ, το 13 Reasons Why προσπαθεί σε πρώτο επίπεδο να αποτυπώσει την σκληρή κοινωνία και διαδικασία επιβίωσης σε ένα λύκειο. Εκεί όπου αν δεν είσαι ο big bully, τότε θα πρέπει να έχεις πολύ γερό στομάχι. Η Χάνα Μπέικερ (Κάθριν Λάνγκφορντ) υπέμεινε πάρα πολλά για να αντέξει στην ζωή. Γι΄αυτό προτίμησε την αυτοκτονία. Δεν είχε σκοπό όμως να φύγει σα να μην υπήρξε. Θα βασάνιζε για τα καλά τις ζωές κάποιων ανθρώπων όπως βασάνισαν την δική της.
Ο Κλέι Τζένσεν (Ντίλαν Μινέτ) είναι εκείνος που θα ξετυλίξει ένα επικίνδυνο κουβάρι. Είναι ο επίλεκτος μιας νεκρής για να πάρει τις αποφάσεις. Κυρίως είναι αυτός που θα πρέπει επιτέλους να μην στέκεται στη θέση του απλού παρατηρητή. Αυτός θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους 13 Reasons.
Η Χάνα έχει αφήσει 7 ηχογραφημένες κασέτες, οι οποίες αποστέλλονται στον Κλέι. Κάθε μία έχει μέρος πρώτο και μέρος δεύτερο, εκτός της 7ης. Κάθε μέρος σημαδεύει ένα παιδί από το σχολείο που με κάποιο τρόπο συνέβαλλε στην κατάληξη της Χάνα. Μέσα σε αυτές τις κασέτες υπάρχουν πολλοί ηθικοί αυτουργοί. Ένας είναι αυτός με το μεγαλύτερο βάρος. Τρεις είναι αυτοί που τον ακολουθούν στην κατάταξη.
Στην περίπτωση βέβαια της Χάνα δεν υπάρχει λίγο και πολύ. Οι ανόητοι αθλητές του σχολείου ανήκουν στην ίδια κάστα με τον Κλέι, που ήταν ερωτευμένος μαζί της. Κι ενώ εκείνοι που άκουσαν τις κασέτες πριν τον Κλέι δεν άλλαξαν την ρότα τους και εθελοκώφευσαν, ο Κλέι έχει την ψυχολογία του ανθρώπου που όταν φτάσει στο κατάλληλο σημείο θα αναλάβει να κάνει αυτό που περίμενε η Χάνα.
Παρότι το είδος του 13 Reasons Why δεν είναι από εκείνα που σε τραβάνε για πλάκα, το ύφος που του έχει προσδώσει ο Μπράιαν Γιόρκι το πετυχαίνει. Δεν είναι μια αφελής, χαζοχαρούμενη ιστορία. Δεν αφορά εφηβικούς έρωτες, καυγαδάκια και κλασσικά σχολικά πειράγματα. Πρόκειται για καθαρό bullying και για μια ανεύθυνη συμπεριφορά. Αναίσθητη περισσότερο. Θίγει πολύ σημαντικά ζητήματα. Κι αυτό ήταν και το κίνητρο της Σελένα Γκόμεζ και της μαμάς της Μάντι που βρίσκονται στην ομάδα των παραγωγών. Η ζωή στον μικρόκοσμο των αμερικάνικων λυκείων ισορροπεί επικίνδυνα μεταξύ της σχολικής πλάκας και της ψυχολογικής καταστροφής.
Η λογική «είμαστε οι ωραίοι, εκπροσωπούμε το σχολείο, δεν μπορεί κανείς να μας αγγίξει» εκδηλώνεται σε κάθε φάσμα, με κάθε πιθανή μορφή. Στη σκιά αυτής της έκδηλης και βαριάς δύναμης, υφέρπει μια σιωπή κι ένας φόβος. Ο φόβος ότι αν δείξεις έστω ένα σημάδι πως γνωρίζεις η τύχη σου δεν θα απέχει πολύ από της Χάνα.
Ο τρόπος που ο Κλέι βρίσκεται στα σημεία που τον στέλνει η αφήγηση της Χάνα και την βλέπει να κάνει τις ίδιες κινήσεις, δίνει και το στίγμα της οπτικής των δημιουργών της σειράς. Στον πυθμένα όλων των καταστάσεων βρίσκεται ένας μόνος νεαρός. Μόνος μες τους ξένους και μες στους φίλους μόνος. Ξέρει ότι δεν μπορεί να εμπιστευτεί κανέναν κι όμως ολισθαίνει μηχανικά. Βασανίζεται από αυτά που δεν ξεστόμισε όταν η Χάνα ήταν ζωντανή. Αρχίζει να διακρίνει την θέση του σε όλο αυτό το πλέγμα. Και δεν είναι μια θέση άμοιρη ευθυνών…