Μέχρι σήμερα το τηλεοπτικό πεδίο αναζητούσε τις δυστοπίες που ενέχουν μέσα τους μια ισχυρή δόση φουτουρισμού. Αφορούν δηλαδή μια αποκλίνουσα προοπτική ενός μέλλοντος που ο άνθρωπος θέλει και κυνηγάει εδώ και χρόνια. Το Black Mirror είναι τέτοιο, το Westworld επίσης. Πλέον, έχουμε το πρώτο δείγμα από ένα δωμάτιο της δυστοπίας που διαφέρει. Δεν το αποζητά η κοινωνία που έδωσε αγώνες για να το εξαλείψει. Κι ας είπαν πολλοί όταν μαθεύτηκε ότι το Handmaid’s Tale θα γίνει σειρά, πως αν καθυστερήσει λίγο ακόμα ίσως έχει χαρακτήρα ντοκιμαντέρ.
Η ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ ως επιστέγασμα όσων περιφρονητικών έχει πει για τις γυναίκες έδωσε το έναυσμα για τέτοιες θεωρήσεις. Το βιβλίο της Μάργκαρετ Άτγουντ που το Hulu μετέτρεψε σε σειρά, ευτυχώς ως σήμερα δεν περιέχει κάποιο ντοκιμαντερίστικο στοιχείο. Είναι fiction και εκεί θα (πρέπει να) παραμείνει. Πρόκειται για μια ιστορία εμπνευσμένη και γραμμένη από μια γυναίκα που κατάφερε να μην οριστεί από το αρσενικό σε μια πιο βαθιά συντηρητική εποχή. Ίσως στάθηκε τυχερή γιατί γεννήθηκε στον Καναδά. Σε κάθε περίπτωση η πολύ δραστήρια Άτγουντ θέλησε να κάνει χαρτί, λέξεις, συνεκτικότητα και κυρίως φαντασία, εκείνο που κάποτε υπήρξε, αλλά δεν θα ξαναϋπάρξει.
Κάπως έτσι πάει η περπατησιά της Ιστορίας. Κυκλώνει αντί να πηγαίνει ευθεία και φοβάσαι ότι σε κάποια περιστροφή μπορεί να σου ξαναφέρει το ξεχασμένο και απωθητικό. Γι΄αυτό το τυλίγεις σε ένα βιβλίο προσδοκώντας ότι θα συνεχίσει το ταξίδι του μόνο εκεί.
Στο Handmaid’s Tale έχουμε μια δυστοπία όχι αυτού που θα μπορούσε να εμφανιστεί. Αλλά εκείνου που έχει απαντήσει σε πολλές περιπτώσεις η ιστορική καταγραφή. Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά του έργου σε σχέση με άλλα.
Το σύμπαν του βιβλίου και πλέον της σειράς μιλάει για ένα καθεστώς. Οι ΗΠΑ δεν υπάρχουν πια. Υπάρχει η Νέα Αγγλία ή το Κράτος του Γκίλεντ. Οι Γιοι του Ιακώβ, μια φαλλοκρατική αίρεση, κατέλυσε το πολίτευμα και εγκαθίδρυσε τον κόσμο όπου η γυναίκα είναι πιο υπό κι από υπό. Κεντρική φιγούρα είναι η υπηρέτρια Offred(Of Fred, δηλαδή ανήκει στον κύριο της). Η θέση της Offred (Ελίζαμπεθ Μος) στη νέα τάξη πραγμάτων βρίσκεται στον πάτο της κοινωνικής κλίμακας. Στην κάστα των Marthas. Υπάρχουν γυναίκες με καλύτερη μοίρα από αυτήν. Όχι για κάποιον άλλο λόγο, αλλά επειδή χρειάζεται ένας βοσκός να μαζεύει τα πρόβατα.
Οι υπηρέτριες έχουν έναν σκοπό: την υποταγή στον αφέντη. Υποταγή όχι μόνο με τα μάτια, αλλά και με το σώμα. Δεν υποχρεούνται να κατεβάζουν το βλέμμα και να κρύβονται από την κοινή θέα. Υποχρεούνται να κάνουν έρωτα με τον αφέντη τους για να τις γονιμοποιήσει και μετά να τους πάρει το παιδί. Κι όχι μόνο με τον αφέντη. Με κάθε αρσενικό. Η ανώτερη θέση που μπορεί να πάρει μια γυναίκα στη χώρα του Γκίλεντ είναι σύζυγος κάποιου αφέντη. Έχει περισσότερες ανέσεις και ελευθερίες σαφώς, όμως οφείλει να κανονίζει τις ερωτικές συνευρέσεις του άντρα της. Στο Handmaid’s Tale αυτόν τον ρόλο τον έχει η Ιβόν Στραχόφσκι.
Το παράδοξο αυτής της εξτρεμιστικής πατριαρχίας είναι ότι τα γυναικεία σώματα δεν ανήκουν στις ορέξεις των αντρών. Βλέπουμε στο πρώτο επεισόδιο έναν βιαστή να στέκεται γονατιστός και όλες οι υπηρέτριες να μαζεύονται κυκλικά γύρω του για να τον δείρουν μέχρι να νιώσει ισάξιο πόνο.
Πολλοί χαρακτηρίζουν το είδος της σειράς ρετροφουτουριστικό, μόνο που η σκαιότητα της αποτύπωσης «αφαιμάζει» κάθε τέτοια διαπίστωση. Ο Μπρους Μίλερ (δημιουργός του The 100) ντύνει μεν με μια αίσθηση πολαρόιντ την ατμόσφαιρα, αλλά δεν αλλοιώνει καθόλου την ουσία. Δεν είναι καν σκοπός του. Είναι ίσως το μοναδικό στοιχείο που υπάρχει για να θυμίζει ότι η Γη συνεχίζει να κινείται σε κανονικούς ρυθμούς. Η τακτική του να διακόπτει το τώρα της αφήγησης με αναδρομές λίγο πριν ξεσπάσει το κακό επιφέρει ωραίες αντιθέσεις. Η Offred προσπαθεί να κρατηθεί όρθια και χωρίς καθημαγμένη ψυχή στον «υποχρεωτικό» βιασμό. Ταυτόχρονα θυμάται που είχε κάνει παιδί και είχε μια κανονική ζωή.
Η αφήγηση της κατακτημένη από μια ανεξήγητη ηρεμία αποτελεί το πιο ατόφιο στοιχείο που μπορεί να δείξει. Ακόμα και το όνομα της προηγούμενης ζωής δεν αναφέρεται. Θάφτηκε; Κρατιέται μόνο για τον εαυτό της μιας και τα άλλα που έπρεπε να της ανήκουν, δεν της ανήκουν; Η ουσία είναι ότι η φωνή της αφήγησης αποτελεί μια καθάρια υπογραφή.
Η Ελίζαμπεθ Μος στο breaking ties βήμα της από το Mad Men, είναι παραγωγός και πρωταγωνίστρια στο Handmaid’s Tale. Όλο το παιχνίδι της βρίσκεται στο πρόσωπο που συγκεντρώνει όσα πρέπει να ξέρεις για την υπηρέτρια: δέρμα που συσπάται προσπαθώντας να κρατήσει την αντίδραση, μια συγκατάβαση που κάποτε ήταν ανυπέρβλητος φόβος. Στο πλάι της η Αλέξις Μπλέντελ, η μικρή Γκίλμορ από το Gilmore Girls, έχει μια μεγάλη ευκαιρία να εμπλουτίσει ουσιαστικά την καριέρα της. Δεν γνωρίζω αν οφείλεται στην σκηνοθεσία του Ριντ Μοράνο ή την ίδια, αλλά η ερμηνεία της στέκεται επάξια της Μος. Στα πολύ μεγάλα συν και η Αν Ντάουντ σε έναν ρόλο που τον έχει κάνει κτήμα της. Σχεδόν ίδιος με αυτόν στο Leftovers, παραπλήσια χαρακτηριστικά με την γυναίκα στο True Detective.