Όταν το 1982 έπεφταν οι τίτλοι τέλους του θρυλικού «Blade Runner», ο άνθρωπος του οποίου η υπογραφή βρισκόταν πίσω από αυτό το αριστούργημα, θεωρούταν ο απόλυτος, ο αναμφισβήτητος βασιλιάς του Sci Fi σινεμά. Και πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς άλλωστε με τέτοιο ξεκίνημα που θα το ζήλευε μέχρι και ο καλύτερος δρομέας του κόσμου;
Ο νεαρός τότε Ρίντλεϊ Σκοτ είχε γράψει ιστορία τρία χρόνια πριν με το ανατριχιαστικό του «Alien», μια ταινία που επαναπροσδιόριζε ολόκληρο το είδος και το έκανε εκ νέου ενήλικο ακριβώς μετά την πιο χαλαρή τάση του Star Wars. Το «δύο στα δύο» του υπήρξε εντυπωσιακό: κανείς δεν περίμενε ποτέ ότι ένας δημιουργός θα μπορούσε μέσα σε τρία χρόνια να γυρίσει δυο ταινίες που στο μέλλον δεν θα έλειπαν από καμία λίστα με τις καλύτερες Sci Fi όλων των εποχών.
Μπορεί ο Ρίντλεϊ Σκοτ να είχε διάφορα σκαμπανεβάσματα στην καριέρα του μετά από εκείνη τη φάση, μπορεί να μην επικεντρώθηκε στο τιμημένο είδος του Sci Fi αλλά όπως και να έχει το όνομά του γράφτηκε με χρυσά γράμματα στην ιδιότυπη βίβλο του είδους. Κι όμως, έφτασε η στιγμή που το «φαινόμενο Ρίντλεϊ Σκοτ» επαναλήφθηκε. Και μάλιστα με πιο εντυπωσιακό τρόπο.
Ο Άλεξ Γκάρλαντ ήταν ένας τύπος που είχε συνηθίσει να βρίσκεται πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας. Πορωμένος με το Sci Fi, έχοντας διαβάσει τόνους από βιβλία και έχοντας δει άπειρες ταινίες, υπήρξε ο συγγραφέας του (όχι Sci Fi) βιβλίου «The Beach», που έγινε κινηματογραφική μεταφορά, σεναριογράφος του Ντάνι Μπόιλ στην διλογία του για ζόμπι, «28 Days Later» και «28 Weeks Later» ενώ συνεργάστηκε εκ νέου με τον Μπόιλ γράφοντας το σενάριο του επικού Sci Fi του, «Sunshine» καθώς και του πολύ ιδιαίτερου (επίσης Sci Fi) «Never Let Me Go».
Αξιοσημείωτο και εμπνευσμενο έργο αν μη τι άλλο σε επίπεδο γραφής, ωστόσο δεν θα τον ξέραμε καν αν το 2011 ο Πιτ Τράβις δεν τα «έσπαγε» με την παραγωγή της ταινίας «Dredd». Ο Γκάρλαντ κλήθηκε από την παραγωγή να αναλάβει το έργο που είχε αφήσει στη μέση ο Τράβις και αν και τα credits αναφέρουν τον τελευταίο ως σκηνοθέτη, όλοι οι συντελεστές παραδέχονται πως η ταινία ήταν στην ουσία ένα «παιδί» του Γκάρλαντ.
Το «Dredd» υπήρξε μια πολύ ιδιότυπη ταινία για το είδος των υπερηρωικών φιλμ. Παταγώδης εμπορική αποτυχία από τη μια, αναγνωρισμένη ως αληθινό αριστούργημα από τους φανατικούς του είδους από την άλλη. Ο Γκάρλαντ κατάλαβε το ταλέντο του: θα μπορούσε να είναι ο άξιος εκπρόσωπος των geek στη βιομηχανία του θεάματος. Άλλωστε είναι geek και ο ίδιος ενώ τα πήγαινε μια χαρά στο να κουμαντάρει τους παραγωγούς.
Το «Annihilation» του που έκανε πρόσφατα πρεμιέρα μέσω Netflix είναι από τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας που γράφουν εποχή με την γέννησή τους. Ο ενθουσιασμός στις τάξεις των οπαδών υπήρξε πρωτόγνωρος, η αποδοχή του φιλμ τεράστια.
Με αφορμή τον ενθουσιασμό λόγω της ανάδυσης ενός τόσο μεγάλου δημιουργού, μια μίνι αναδρομή στη μικρή (για την ώρα) φιλμογραφία του πιο μεγάλου Sci Fi σκηνοθέτη των καιρών μας. Για την ακρίβεια, μιας και τα έχουμε ξαναπεί με άλλες αφορμές, δυο υπενθυμίσεις αναφορικά με τις δυο πρώτες ταινίες του και μια αποθέωση για το τελευταίο αριστούργημά του:
Dredd (2012)
Έπος! Αριστούργημα! Η απεικόνιση της δυστοπίας του μέλλοντος με τον πιο άψογο τρόπο που θα μπορούσαμε να δούμε. Μια περιπέτεια με in your face διάθεση. Ούτε πολλές-πολλές εισαγωγές, ούτε εξηγήσεις σχετικά με το origin του βασικού της ήρωα (ο «Δικαστής Ντρεντ» είναι, τον ξέρουμε όλοι, ας αφήσουμε τις επεξηγήσεις και ας μπούμε στο ψητό), απλά καταιγισμός δράσης και αγωνία με το καλημέρα. Πολιτικά μηνύματα αναφορικά με το προσφυγικό ζήτημα και μεγάλες ερμηνείες, το «Dredd» βγήκε κατευθείαν σε DVD στην Ελλάδα και ήταν εμπορική αποτυχία αφού δεν «μίλησε» στο κοινό των multiplex κινηματογράφων και των «Avengers». Κι όμως έχει ένα κοινό τόσο φανατικό όσο οι ΠΑΟΚτζήδες στην Τούμπα. Ταινία που γυρίστηκε σε λάθος εποχή, δυστυχώς.
Ex Machina (2014)
Ό,τι πιο «Blade Runner» μπορείς να φανταστείς, το «Εx Machina» του Άλεξ Γκάρλαντ δεν κρύβει ποτέ τις αναφορές του. Αντίθετα, περηφανεύεται ανοιχτά για αυτές. Θέτοντας τα ίδια φιλοσοφικά ερωτήματα με την ιστορική ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ καταφέρνει να ανοίξει μια πολύ βαθιά συζήτηση, αναντίστοιχη φυσικά το μικρού του μπάτζετ.
Τι σημαίνει Ύπαρξη; Πως ορίζεται η συνείδηση; Και τελικά αν νιώθεις, αν αισθάνεσαι, αν αγωνιάς, όλα αυτά δεν σημαίνουν πως υπάρχεις; Και αν είσαι αποτέλεσμα τεχνολογίας; Είσαι λιγότερο πραγματικός; Ένας φόρος τιμής στο «Blade Runner», γεμάτος σεβασμό αλλά και ταυτόχρονα, πρωτογενής και πρωτότυπος ως προς το περιεχόμενό του, το «Εx Machina» είναι ένα διαμαντάκι και, μάλιστα, ήδη κλασικό.
Annihilation (2018)
Όλοι οι μεγάλοι Sci Fi δημιουργοί το γνωρίζουν: η σωστή ιστορία επιστημονικής φαντασίας παίρνει μόνο ως αφετηρία της το φανταστικό και στοχεύει στο να επεκταθεί όσο πιο βαθιά γίνεται στην ανθρώπινη ψυχή. Πλάι σε όλες τις ανεξήγητες μυθολογίες της ιστορίας του Sci Fi, πλάι στην γοητεία που παράγουν οι ιστορίες για την Τεχνητή Νοημοσύνη, τις εξωγήινες επισκέψεις, τις παράλληλες διαστάσεις και τα ταξίδια στο χρόνο, είναι η αντίφαση της ανθρώπινης συνείδησης που παίρνει τα πρωτεία στην κλίμακα του ανεξήγητου.
Υπάρχουμε και το ξέρουμε πως υπάρχουμε: έχουμε συνείδηση. Ναι αλλά γιατί υπάρχουμε; Ποια είναι η αποστολή μας; Πέρα και έξω από μεταφυσικές ερμηνείες και παραμύθια που στοχεύουν στον καθησυχασμό μας ενόψει του θανάτου, η αλήθεια για την ύπαρξη μας υψώνεται αδιάλλακτη και κυνική: καμία αποστολή δεν έχουμε, τίποτα το ιδιαίτερο δεν χαρακτηρίζει το είδος μας, το νόημα των ζωών μας δίνεται από εμάς και τις υποκειμενικές μας θεάσεις, κατά τα άλλα είμαστε απλά θνητοί και η συνείδησή μας είναι απλά ένα τυχαίο γεγονός που μας χαρακτηρίζει ως ανθρώπους και όχι ένα θείο χάρισμα.
Ο Άλεξ Γκάρλαντ, που μετά τον άτυπο διάλογό του με τον Κιούμπρικ μέσα από το «Ex Machina» του, τώρα τα λέει και με τον Ταρκόφσκι σε αυτή τη δημιουργία, χτίζει έναν κόσμο γεμάτο τρόμο αλλά και γοητεία, έναν κόσμο που παράγει ανελέητα απορίες αλλά και που δίνει διαρκώς τα εργαλεία της κατανόησής του, ακόμα και αν αυτή είναι εκ διαμέτρου αντίθετη ( ; ) με τα ανθρώπινα «θέλω».
Τελικά, αυτός ο περίεργος κόσμος του Γκάρλαντ είναι τόσο τρομακτικός όχι εξαιτίας της απόστασής του από τα όσα είναι ικανός να κατανοήσει ο ανθρώπινος νους αλλά ακριβώς λόγω της βαθιάς συνάφειάς του με την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση: κανένα άλλο μυστήριο δεν έχει υπάρξει τόσο ανεξερεύνητο όσο οι ίδιοι μας οι εαυτοί. Ένα τελευταίο μισάωρο που εγγράφεται εκ γενετής στις all time classic στιγμές του Sci Fi (μιλάμε για ανατριχιαστικές καταστάσεις, όχι αστεία) και ένα φινάλε τόσο αριστουργηματικό που μετά βίας συγκρατείς τον ενθουσιασμό σου για το ότι ζεις την κινηματογραφική Ιστορία τη στιγμή που αυτή γράφεται, το «Annihilation» είναι ταινία-τομή για το είδος της, χωρίς υπερβολή, θα έκανε περήφανο τον Ταρκόφσκι.
Μιλάμε ότι πέφτουν οι τίτλοι τέλους και κάθεσαι και τους κοιτάς σαν χαζός μπας και χωνέψεις το μεγαλείο αυτού που μόλις είδες.
Απίστευτα πράγματα…