177 κριτικοί κινηματογράφου από 36 διαφορετικές χώρες του κόσμου έλαβαν μέρος στη μεγάλη διαδικασία και μέσω των ψήφων τους ανακήρυξαν τις 100 καλύτερες ταινίες του 21ου αιώνα μέχρι στιγμής για λογαριασμό του BBC. Στην κορυφή αυτής της λίστας βρέθηκε ένα φιλμ μυστηριώδες, δύσκολο αλλά γοητευτικό και πολύ, μα πάρα πολύ σκοτεινό.
Το «Οδός Μαλχόλαντ» του Ντέιβιντ Λιντς, που το 2002 τρέλανε το πιο απαιτητικό φεστιβάλ ταινιών του κόσμου, αυτό των Καννών είναι ένα αριστούργημα. Μια από τις καλύτερες ταινίες που γυρίστηκαν κατά τον 21ο αιώνα και ίσως η πιο εμπνευσμένη δημιουργία που προέκυψε ποτέ από το λαμπρό, και τόσο ιδιότυπο μυαλό, του μεγάλου σκηνοθέτη – το «Οδός Μαλχόλαντ» ήταν το δημιουργικό του ταβάνι και δεν κατάφερε ποτέ ξανά να το αγγίξει.
Η πρώτη θέασή της βέβαια δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση. Άπειροι άνθρωποι έκατσαν να δουν την ταινία του Λιντς αλλά ακόμα και όσοι ήταν εξοικειωμένοι με το ιδιαίτερο ύφος του έχασαν τα αυγά και τα πασχάλια από ένα σημείο της υπόθεσης και μετά.
Διότι αυτά που γίνονται στην ταινία έπειτα από κάποια στιγμή αγγίζουν τα όρια του σουρεαλισμού.
Ενώ ο κόσμος παρακολουθούσε ένα φιλμ με συγκεκριμένη υπόθεση και διακυβεύματα, ξαφνικά η ταινία μετατράπηκε σε κάτι που έμοιαζε να μην έχει κανένα νόημα, έμοιαζε με ένα μεγάλο θέατρο του παραλόγου.
Πολλοί θεατές έσπευσαν να την απαξιώσουν μετά το πρώτο αρχικό σοκ, έσπευσαν να μιλήσουν για μια «δηθενιά» που ο Λιντς έβγαλε από το κεφάλι του απλά για να προκαλέσει μπερδεύοντας όλο τον κόσμο.
Και όμως, κανείς από όσους είχε δει για πρώτη φορά την «Οδό Μαλχόλαντ» δεν κατάφερε να τη βγάλει από το μυαλό του παρά την απαξίωση. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι μπήκαν στη διαδικασία να εξηγήσουν μέσα τους τι ακριβώς γινόταν στο μπερδεμένο και αλλοπρόσαλλο κομμάτι της ταινίας.
Ο κόσμος καθόταν και την έβλεπε ξανά και ξανά κρατώντας σημειώσεις και σε διάφορα κινηματογραφικά φόρουμ του διαδικτύου άνοιξαν νήματα όπου συζητιόταν το τέλος της ταινίας με τον καθένα να δίνει τη δική του ερμηνεία.
Μάλιστα, υπάρχει ο μύθος ότι κάποτε έμπαινε και ο ίδιος ο Ντέιβιντ Λιντς στα εν λόγω φόρουμ και, χωρίς να αποκαλύπτει την ταυτότητά του, έδινε είτε στοιχεία είτε την αληθινή ερμηνεία της ταινίας.
Και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο η «Οδός Μαλχόλαντ» είναι ένα αριστούργημα. Χωρίς να είναι εύπεπτη, χωρίς να είναι εύκολα κατανοητή, ποτέ δεν φεύγει από το κεφάλι σου, παραμένει πάντα εκεί φωνάζοντάς σου πως πρέπει να βρεις λύση. Και όταν τελικά καταλαβαίνεις τι παίζει με αυτό το λαβυρινθώδες έπος, τότε συμφωνείς: ναι, είναι αριστούργημα όσο και αν (αναμενόμενα) το έχεις κράξει στην αρχή.
Είναι χαρακτηριστικό πως η προσπάθεια αποκωδικοποίησης της ταινίας υπήρξε τόσο μαζικό φαινόμενο που κάποτε, ο «Guardian» διοργάνωσε διαγωνισμό στον οποίο ο νικητής θα κέρδιζε ένα ταξίδι στο Λος Άντζελες αρκεί να έστελνε τη σωστή ή την πιο κοντινή στη σωστή λύση στη σπαζοκεφαλιά του φιλμ.
Ο ίδιος ο Ντέιβιντ Λιντς μάλιστα, προκειμένου να βοηθήσει το κοινό έδωσε δέκα στοιχεία που θα χρησίμευαν στη μεγάλη λύση του μυστηρίου:
- Προσέξτε ιδιαιτέρως την αρχή της ταινίας: τουλάχιστον δύο στοιχεία αποκαλύπτονται πριν από τους τίτλους.
- Παρατηρήστε τις εμφανίσεις του κόκκινου αμπαζούρ.
- Μπορείτε να ακούσετε τον τίτλο της ταινίας, για την οποία κάνει οντισιόν ο Ανταμ Κέσερ; Αναφέρεται ξανά;
- Ένα ατύχημα είναι ένα άσχημο γεγονός… Προσέξτε την τοποθεσία του ατυχήματος.
- Ποιος δίνει ένα κλειδί και γιατί;
- Παρατηρήστε τη ρόμπα, το τασάκι και την κούπα του καφέ.
- Τι νιώθουν, συνειδητοποιούν και παίρνουν οι δύο ηρωίδες από το Club Silencio;
- Μόνο το ταλέντο βοήθησε την Καμίλα;
- Προσέξτε τα περιστατικά γύρω από τον άνδρα πίσω από το Winkies.
- Πού είναι η θεία Ρουθ;
Είναι μεγάλος πειρασμός να μπούμε εδώ στη διαδικασία να δώσουμε μια πλήρη απάντηση αλλά θα είναι κρίμα.
Διότι αν δεν το έχει δει κάποιος και μπει στον πειρασμό να διαβάσει το σπόιλερ, αφενός δεν θα κατανοήσει μόνο από αυτό το μεγαλείο της ταινίας, αφετέρου θα χάσει την ομορφιά του ξαφνιάσματος και του «χασίματος» της πρώτης φοράς, αλλά και της ικανοποίησης που νιώθεις όταν πλέον έχεις κατανοήσει αυτό το έπος.
Εντάξει, ένα μικρό στοιχείο θα το δώσουμε και εμείς, αλλά μόνο αυτό: πριν καν πέσουν οι τίτλοι αρχής, βλέπουμε για πολύ λίγο ένα μαξιλάρι και την εικόνα να αναβοσβήνει. Το βλέπουμε για τόσο λίγο που μετά το ξεχνάμε, αλλά ας το έχετε αυτό στο μυαλό σας καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας.
Και φροντίστε, ει δυνατόν, να μη σας πάρει ο «ύπνος»…