Το Φεστιβάλ Βενετίας άνοιξε αυλαία χθες και είχαμε από την πρώτη κιόλας στιγμή μια ταινία απ΄αυτές που αποκαλούμε Oscar Contenders. Όχι μόνο συνολικά ως ταινία, αλλά και ατομικά σε αρκετές κατηγορίες και πρόσωπα. Ο Ντέμιαν Σαζέλ μοιάζει φτιαγμένος από την αρχή της καριέρας του για να βρίσκεται διαρκώς εκεί. Ανάμεσα στ΄αστέρια. Μετά το Whiplash και το La La Land, φέρνει το First Man. Είναι λες και έχει εμποτιστεί με φιλοσοφία Λεονάρντο Ντικάπριο. «Δεν μπορώ να δεχτώ κάτι λιγότερο από το τέλειο» ακούγεται να λέει με τη δράση του.
Και η αλήθεια είναι πως αυτό το παιδικό πρόσωπο για τόσο καταξιωμένο σκηνοθέτη δεν σε προδιαθέτει για τελειομανία και επιμονή στη λεπτομέρεια μέχρι να ματώσει ο βοηθός από το χτύπημα της κλακέτας στο γύρισμα.
Στο First Man όμως έχουμε την επανένωση δύο ανθρώπων που μαζί είναι ανίκητοι. Που μαζί μπορούν να κατακτήσουν τα πάντα, μπορούν να υπερπηδήσουν τα πάντα. Ο Σαζέλ με τον Ράιαν Γκόσλινγκ, σε αυτό το μομέντουμ της ζωής και της καριέρας τους, είναι κάτι που έρχεται έμπλεο ωριμότητας και ικανοποίησης και το μεταλαμπαδεύει και στον απέναντί του, τον θεατή.
Ξέρετε τι είναι αυτό που τους προσδίδει τέτοια δυναμική; Ότι ακολουθούν ένα μονοπάτι που χαράσσεται βήμα το βήμα. Όχι από πριν. Πατάνε πρώτα και αφού σιγουρευτούν ότι το έδαφος που τους κρατάει πάνω από τη γη έχει αντοχές, τότε ανοίγουν το βήμα τους.
Την ιστορία της προσελήνωσης από τον Νιλ Άρμστρονγκ την διαχειρίστηκαν έτσι. Ο Σαζέλ δηλαδή και ο Γκόσλινγκ μπόρεσε να τοποθετήσει βαθιά μέσα στον ήρωά του τις επιθυμίες του σκηνοθέτη. Κι αυτό δεν το λέμε εμείς. Το λένε οι κριτικοί απ΄όλα τα μεγάλα μέσα του εξωτερικού που είδαν την ταινία στην πρεμιέρα του Φεστιβάλ Βενετίας.
Ο Σαζέλ δεν θέλει να κινηθεί σε αυτή την βιογραφική ιστορία με στόχο τον πανηγυρισμό, τον εορτασμό. Δεν θέλει να ηρωοποιήσει και να μυθοποιήσει κάτι. Αυτό το ‘χει αναλάβει η Ιστορία. Επιχειρεί, σαν τους πολύ σπουδαίους λογοτέχνες, να αναπτύξει πίσω από τον κεντρικό πρωταγωνιστή το κλίμα μιας εποχής. Το ψυχροπολεμικό κλίμα, αυτό που ωθούσε δύο αυτοκρατορίες σε έναν αγώνα δρόμου. Να προλάβουν η μία την άλλη. Χωρίς να υπολογίζεται το κόστος. Αυτό που πρέπει να γίνει, θα γίνει.
Η κάμερα θέλει να ζουμάρει στις θυσίες που έγιναν από τον Νιλ Άρμστρονγκ και τον Μπαζ Όλντριν. Όχι ως ατομικότητες. Αλλά ως δύο παιδιά του μεγάλου αμερικανικού έθνους. Όχι με την εθνικοπατριωτική έννοια. Αλλά με την καθαρά κοινωνική έννοια. Αυτή μιας εποχής όπου οι ΗΠΑ έπαιρναν το ρόλο του παγκόσμιου γίγαντα και είχαν στο τιμόνι τους έναν παντοκράτορα. Τον Τζον Κένεντι.
Η εστίαση στην απώλεια κάθε μορφής και ο παραλληλισμός που αποπειράται ο Σαζέλ κάνουν το First Man κάτι μεγαλειώδες για τη χρονιά που διανύουμε. Ο Νιλ Άρμστρονγκ βιώνει το θάνατό της κόρης του από όγκο στον εγκέφαλο. Αυτό έρχεται να γίνει προπομπός και να σταθεί δίπλα στην διαχείριση της ήττας, της αποτυχίας και της απώλειας από σύσσωμο το έθνος. Από τα μίντια μέχρι την πολιτική ηγεσία.
Η αναλογία είναι κάπως έτσι. Ένας άνθρωπος αντικρύζει τον θάνατο της νεογέννητης κόρης του και αντέχει, κρατιέται όρθιος, πραγματοποιεί κάτι πρωτοφανές, κατακτά το διάστημα. Ένα έθνος αντικρύζει την πιθανότητα οι Ρώσοι να φτάσουν πρώτοι στο φεγγάρι. Και σαστίζει, τρομάζει, βγάζει δόντια για να μην καταρρεύσει. Οι Δαυίδ τούτου του κόσμου δέχονται την πέτρα και προχωράνε. Οι Γολιάθ πέφτουν ξεροί.
Στην κορύφωση του First Man έρχεται η προσελήνωση. Έρχεται ως μια απόδοση δικαιοσύνης κι όχι ένα επίτευγμα υπεράνθρωπο. Έρχεται ως ένας ηρωισμός απέναντι στην ίδια την ανθρώπινη φύση. Όχι ως επικράτηση στο χάος και το απέραντο κενό του διαστήματος.
Ο Σαζέλ και ο Γκόσλινγκ είναι ουσιαστικά δύο παραμυθάδες στο First Man. Αναλαμβάνουν να πουν στο πρέπον μέτρο την ιστορία του Νιλ Άρμστρονγκ. Θέλουν να φωτίσουν όλες τις πλευρές και να τις κρατήσουν ως μήτρες όσων έπονται. Ο Γκόσλινγκ αναμειγνύει την αξιοπρέπεια με την αντοχή, την τρυφερότητα με τον φόβο, το άγνωστο που θα γίνει γνωστό με το άγνωστο που θα είναι για πάντα άγνωστο. Και θα μετατραπεί σε μια πίστη, σε μια τρέλα ίσως.
Το First Man βάζει πλώρη για την επικράτηση και διαθέτει πολλά από εκείνα τα στοιχεία που μπορεί να το μετατρέψουν σε ταινία-ορόσημο μιας μικρής εποχής.
* Το First Man θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες στις 11 Οκτωβρίου. Μαζί με τον Ράιαν Γκόσλινγκ πρωταγωνιστούν οι Κλερ Φόι, Κάιλ Τσάντλερ, Σιάραν Χιντς, Κόρι Στολ, Τζέισον Κλαρκ, Πάμπλο Σράιμπερ, Κόρι-Μάικλ Σμιθ