Θα σπαταλήσω αυτές τις πρώτες γραμμές για να γράψω πράγματα που σίγουρα τα έχω ξαναγράψει στο παρελθόν. Πάνω από μία φορές. Αλλά φαίνεται πως είναι ο μπαλαντέρ μου και ταιριάζουν και σε αυτή την περίπτωση. Η έννοια της πρωτοτυπίας είναι απίστευτα δύσκολη για να επιτευχθεί τη σήμερον ημέρα.
Δεν είναι μόνο ότι όλα έχουν γίνει στο παρελθόν και τώρα απλώς προσαρμόζονται στην εποχή μας. Είναι ότι όλοι μας, θέλοντας και μη, ανατρέχουμε στις εμπειρίες μας, στις ιδέες που μας φύτεψαν κάποια ερεθίσματα και προσπαθούσε να τραβήξουμε στοιχεία απ΄αυτές για να τα ανασχηματίσουμε σε ένα μείγμα. Ένα μόριο από μια ιδέα και ένα μόριο από μια άλλη ιδέα.
Μπαίνοντας λοιπόν σε αυτό το τριπάκι, δεν είναι δύσκολο να βρεθούμε στο να παράξουμε κάτι που θυμίζει διάφορα άλλα και εν τέλει δεν είναι πρωτότυπο. Κι αφού συνειδητοποιώ ότι σπατάλησα πολλές περισσότερες λέξεις απ΄όσες προόριζα, μπαίνω στο παρασύνθημα.
Στις τηλεοπτικές σειρές ή στις σειρές που έχουν μια τηλεοπτική δομή και υπακούν σε κανόνες τηλεοπτικού κοινού, είναι υπέρμετρα ανέφικτο να βρεθεί η δοσολογία της πρωτοτυπίας. Κάθε χρόνο βγαίνουν 40-50 καινούργιες. Κάπως έτσι δημιουργείται μια οριζοντίωση, μια ισοπέδωση. Αυτό δεν εκμηδενίζει το περιθώριο για να ξεχωρίσει κάποια. Αλλά το φτάνει πολύ κοντά στο μηδέν.
Τούτο είναι την ίδια στιγμή και το πλεονέκτημα που παρέχεται σε εκείνη τη σειρά που θα πετύχει το φαινομενικά αδύνατο. Και το American Vandal το πέτυχε. Συνέδεσε είδη που δεν θα περίμεναν πολλοί ή έστω λίγοι, γαρνίρισε με ισορροπία και προσοχή και το τελικό αποτέλεσμα θα έκανε μέχρι και την Ηλιάνα Παπαγεωργίου να πει «Από μένα είναι Ναι», αντί να πει «Έχω κάνει κι εγώ βανδαλισμό στο σχολείο μου, δεν είναι κάτι δύσκολο».
Πρόκειται για μια σειρά του Netflix που κυκλοφόρησε το 2017 και στις 14 Σεπτεμβρίου βγήκε η δεύτερη σεζόν. Δεν θα το παίξω κονκισταδόρ ή κανένας τρομερός που την ανακάλυψε. Είχα καλύψει τα πάντα από το Netflix και σε μια μέρα που αναζητούσα κάτι καινούργιο, είδα το American Vandal. Διάβασα λίγο τη σύνοψη, είδα και υψηλές βαθμολογίες σε IMDB και Rotten Tomatoes, σκέφτηκα «καλά, πώς έχει τόσο ψηλά νούμερα και δεν την έχω ακούσει πουθενά;».
Ε, μην σας τα πολυλογώ. Μετά το δεύτερο επεισόδιο το χέρι μου δεν μπορούσε να κάνει exit full screen και να πατήσει το Χ στο tab ή έστω το βελάκι που σε πάει στην αρχική οθόνη του Netflix. Έχοντας ως πλεονέκτημα ότι τα επεισόδια είναι μισάωρα, αν και δεν πρόκειται για sitcom, το American Vandal κερδίζει σε μεγάλο βαθμό μια ιδανική συμπύκνωση, δεν πλατιάζει καθόλου και εισέρχονται στο κεφάλι σου μόνο απαραίτητες πληροφορίες.
Απαραίτητες όχι μόνο εκείνη τη στιγμή, όχι ρασιοναλιστικά. Απαραίτητες για να έρθουν οι μετέπειτα συνδέσεις. Κάτι τέτοιο είναι χαρακτηριστικό που συναντάμε συχνά σε σειρές με αστυνομική πλοκή, που εξιχνιάζουν ένα έγκλημα. Κι αυτό είναι το ένα από τα δύο είδη που συνεισφέρει στοιχεία στο American Vandal.
Εδώ δεν έχουμε στυγερά εγκλήματα. Έχουμε χαζομάρες που κάνει ένας 16χρονος κατά κόρον στην ζωή του στο λύκειο. Κάποιος τις κάνει, κάποιος τις ανέχεται, άλλος τις βιώνει ως bullying. Αυτό είναι το δεύτερο είδος. Γιατί ως τέτοιο πρέπει να λογίζεται η high school δεξαμενή ιδεών.
Στην πρώτη σεζόν βρισκόμαστε σε ένα λύκειο, όπου ο κλασικός ταραξίας κατηγορείται ότι σχημάτισε με σπρέι φαλλούς πάνω σε 27 αυτοκίνητα. Αυτοκίνητα καθηγητών και υπαλλήλων του σχολείου. Όλες οι ενδείξεις δείχνουν πάνω και το σχολείο τον αποβάλλει, ενώ επίκειται να φτάσει η υπόθεση ως τα ποινικά δικαστήρια.
Ένας από τους νέρντουλες του σχολείου αποφασίζει να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ για την υπόθεση αναζητώντας αποκλειστικά και μόνο την αλήθεια. Και την αναζητά πιστεύοντας ότι ο κατηγορούμενος είναι αθώος. Ο Πίτερ Μαλντονάντο, μαζί με τη βοήθεια του Σαμ Έκλαντ, διεξάγει έρευνα με συνεντεύξεις απ΄όλα τα άτομα του σχολείου γύρω από τον φερόμενο ως ένοχο Ντίλαν Μάξουελ.
Κάθε φορά που τα βελάκια οδηγούν σε εκείνον, εμφανίζεται κάτι που γεννά μια νέα θεωρία. Και κάθε φορά που αυτή η θεωρία αποκτά συνεχώς βάση, γίνεται κάτι που ξανακατευθύνει το βλέμμα στον Ντίλαν. Αυτό είναι το εξίσου πολύ καλό του American Vandal. Δεν σε βάζει να περπατήσεις σε ένα ευθύ μονοπάτι που απλώς δεν ξέρεις που σταματά. Πετάγονται συνεχώς διακλαδώσεις.
Διακλαδώσεις που βγάζουν νέες διακλαδώσεις ή διακλαδώσεις που σε πάνε σε αδιέξοδο και πρέπει να γυρίσεις πίσω για να διαλέξεις μιαν άλλη. Αέναη τραμπάλα. Αυτό είναι. Ιδίως στην πρώτη του σεζόν. Με το στοιχείο της ανατροπής των δεδομένων να καραδοκεί σε κάθε γωνία, σε κάθε συζήτηση με έναν μαθητή, γίνεσαι μέρος του οικοδομήματος.
Δεν είσαι ο αμέτοχος θεατής. Είσαι κομμάτι της πια. Βγαίνει από μέσα σου ο ντετέκτιβ, φωνάζεις στον Πίτερ να σκεφτεί πράγματα που είναι μπροστά του και τα αγνοεί. Και λίγο αργότερα τον ακούς να εκστομίζει την άποψή σου.
Μέσα σ΄όλα αυτά αναδύεται κι ένα γνώρισμα υπερβολής, αφού δεν γίνεται να μην βρεις υπερβολική ως αντιμετώπιση και ως λέξη τον βανδαλισμό, όταν μιλάμε για ζωγραφιές με σπρέι. Κι ας είναι το ανδρικό μόριο. Ή όταν μιλάμε για δηλητηρίαση μέσω πορτοκαλάδας, κάτι που συμβαίνει στην δεύτερη σεζόν, όπου πρωταγωνιστεί ο Κουραδοληστής. Αυτό από μόνο του απαντάται σε παιδικές αναμνήσεις και παράγει από μειδίαμα μέχρι γέλιο.
Δεν παρεκκλίνει όμως από τον σκοπό του. Κι αυτός είναι το American Vandal να αποκτήσει μια σπονδυλωτή αφήγηση με προσανατολισμούς αστυνομικού μυθιστορήματος.
Εσχάτως, παρατηρώ τον εαυτό μου να νιώθει την ανάγκη να ενθουσιαστεί εύκολα με μια σειρά, γιατί στην πραγματικότητα του λείπει αυτό ως κάτι αυθόρμητο. Στο American Vandal δεν εμφανίστηκε καμία τέτοια ανάγκη. Ήρθε φυσικά όλο αυτό που διαβάζεις μέχρι τώρα. Δεν έχει αυτό το βάρος που χαρακτηρίζει για παράδειγμα το 13 Reasons Why. Ούτε αυτή την αφέλεια που θα βρεις στο Riverdale. Δύο χαρακτηριστικές χαϊσκουλιές που σαρώνουν στις ΗΠΑ.
Ούτε έχει τη σκοτεινιά ενός φιλμ νουάρ για παράδειγμα ή μιας αφήγησης εγκληματολογικού χαρακτήρα. Έχει το βάρος που του πρέπει. Ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο. Κάτι που συνεργάζεται με τα άλλα του μορφολογικά στοιχεία και δημιουργεί μια ειλικρινά απροσδόκητα καλή σειρά.