House of Cards: Ένα φινάλε αντάξιο και ταυτόχρονα ανάξιο

Μην αναζητήσεις την κάθαρση εδώ. Ούτε τη θεία δίκη. Οι θρασύτατα τολμηροί επιβίωσαν στο τέλος.

Τα φινάλε είναι συνήθως συγκινητικά. Τα φινάλε είθισται να αποδίδουν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και να ζουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Αυτό το καλύτερα για τον θεατή σημαίνει ότι νιώθει μέσα του πως όλα εξελίχθηκαν όπως πρέπει. Ή όπως νιώθει την ανάγκη μέσα του να συμβεί. Για 6 χρόνια, ή καλύτερα για 6 σεζόν το House of Cards ανέτρεψε τα ειωθότα.

Αυτή η ανταπόδοση προς όλους τους χαρακτήρες για όσα είχαν πράξει, δεν ταυτίστηκε με την έννοια της καλοσύνης. Η δικαιοσύνη άλλαξε στρατόπεδο και έκανε τα στραβά μάτια για χάρη των υποχθόνιων, για χάρη των ραδιούργων, για χάρη εκείνων που κατήργησαν οποιαδήποτε ανθρωπιστική έννοια και ηθική.

Το ζεύγος Άντεργουντ μεγάλωσε με την επιθυμία να χτίσει μια ζούγκλα όπου εκείνοι θα είναι βασιλιάδες. Όχι δίχως αμφισβήτηση, όχι με λευκή επιταγή. Όχι κληρονομικά. Ο θρόνος δεν τους δόθηκε. Τον διεκδίκησαν με κάθε αθέμιτο τρόπο και τον πήραν. Ζούσαν με την αμφισβήτηση. Αυτή ήταν η ανάσα τους. Αν κάποιος τους έλεγε ότι θα έχουν την εξουσία για πάντα και όσο ζουν δεν θα προσπαθήσει κανείς να τους καθαιρέσει, θα μαράζωναν.

Γι΄αυτό κι όταν πια είχαν ξεπαστρέψει τους εχθρούς τους, έπρεπε να δημιουργήσουν έναν καινούργιο. Δεν χρειάστηκε. Ήταν μαθηματική συνέπεια ότι κάποια στιγμή θα συγκρουστούν μεταξύ τους. Ομώνυμα γαρ, δε γινόταν αλλιώς. Η Κλαιρ στράφηκε εναντίον του Φράνσις και πιθανότατα θα βλέπαμε μια τελευταία σεζόν με τιτανομαχία στο House of Cards.

Τα όσα συνέβησαν με τον Κέβιν Σπέισι εξασθένισαν και τέλειωσαν αυτό το ενδεχόμενο. Δε σήμαινε όμως ότι εξαντλήθηκαν όλες οι επιλογές για ένα φινάλε αντάξιο των όσων είδαμε στις 5 προηγούμενες σεζόν.

Πράγματα που ναι μεν τα ξαποστέλλουμε δεοντολογικά, αλλά δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν μας παρουσίασαν με ωμότητα και κυνισμό πολλές αλήθειες. Κυρίως στους ίδιους τους Αμερικάνους και στα πλέγματα της πολιτικής σκηνής, μα περισσότερο του πολιτικού παρασκηνιού.

Σε αυτή την 6η σεζόν η Ρόμπιν Ράιτ είναι το one woman show. Τα 8 επεισόδια δεν γράφτηκαν και δεν στήθηκαν με απώτερο στόχο να τιμωρηθεί στο τέλος αυτή και η υστεροφημία του Φρανκ. Φτιάχτηκαν όλα με σαφείς στοχεύσεις. Την ανάδειξη της γυναικείας δύναμης. Της γυναίκας ως σύμβολο. Της γυναίκας ως puppet master.

Με το παρελθόν της και τα μυστικά του να μην τη φοβίζουν, αλλά να την χαλυβδώνουν, και παρά την απουσία στηρίγματος στα δύσκολα, η πολυμήχανη Κλερ βρίσκει τον τρόπο να δείχνει κάθε φορά ότι δεν ήταν το Άντεργουντ που την έκανε έτσι. Αλλά το Κλερ. Και το πατρικό της επώνυμο το Χέιλ.

Ο 6ος κύκλος είναι μια αποδόμηση του φαλλοκρατισμού και μια ελεγεία για τον φεμινισμό. Είναι αυτό κάτι που πρέπει να μας υποχρεώσει να τον θεωρήσουμε έναν κύκλο αντάξιο της σειράς με τον Φρανκ σε κεντρικό πλάνο; Όχι απαραίτητα. Ο καθένας μπορεί να σταθεί σε εκείνο που του αρέσει περισσότερο.

Εγώ κρίνω το House of Cards ως μια σειρά που περιγράφει έναν κόσμο. Σε κάποια σημεία είναι απεικόνιση της στυγνής αλήθειας. Σε κάποια άλλα ίσως την ασχημαίνει επιτηδευμένα περισσότερο. Δεν περιμένω το House of Cards να γεμίσει με διδάγματα την αμερικανική κοινωνία και όποιον το παρακολουθεί και δεν το βλέπει απλά.

Η αίσθηση που αφήνει είναι ότι οι σεναριογράφοι και η ίδια η Ρόμπιν Ράιτ θέλησαν να σβήσουν τον Κέβιν Σπέισι με τον χειρισμό τους στον χαρακτήρα του. Την ίδια στιγμή θέλησαν να ανορθώσουν τη φιγούρα της Κλαιρ ως αυτή της κυρίαρχης του πολιτικού παιχνιδιού. Τοποθέτησαν στο αντίβαρο της την Ντάιαν Λέιν ως Ανέτ Σέπαρντ, που επίσης προς το τέλος παίρνει τα ηνία από τον αδερφό της Μπιλ και έχτισαν την Αυτοκρατορία της Γυναίκας.

Επειδή δεν βρίσκω λόγο να εστιάσουμε στους όποιους συμβολισμούς ήθελαν να θέσουν, θα πω κάτι τελευταίο επ΄αυτού. Αν έπρεπε το House of Cards να αποτελέσει έναν φάρο που στηλιτεύει τα κακώς κείμενα της βιομηχανίας του Χόλιγουντ και εν γένει της Αμερικής όσον αφορά τις γυναίκες, ίσως τότε θα έπρεπε να επιβάλλει και την απόδοση δικαιοσύνης προς την Κλερ. Κάτι που δεν γίνεται.

Η Κλαιρ εκφράζει με τόσο στόμφο σαν η ψυχή της να ουρλιάζει «Δε θα μου ξαναπεί κανένας άντρας τι θα κάνω». Κάτι που υπό διαφορετικές συνθήκες θα είχε μια σημασία ως προς τον θεατή κι αυτόν που δέθηκε με το σύμπαν του House of Cards. Με τα διαμορφωμένα δεδομένα είναι κάτι που δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν ενδιαφέρει ή μας αφήνει παγερά αδιάφορους.

Γι΄αυτό και το φινάλε είναι αντάξιο και συνάμα ανάξιο. Από τη μία έχουμε αυτή την προσπάθεια της Κλαιρ να αντέξει όλους τους κραδασμούς χωρίς να εμπιστεύεται κανέναν παρά τον εαυτό της και να μεγεθύνεται αυτός ο πολύ σημαντικός χαρακτήρας για τη σειρά. Από την άλλη έχουμε έναν φεμινιστικό παροξυσμό. Ίσως αν ζούσαμε στην Αμερική να τα βλέπαμε και να τα κρίναμε αλλιώς τα πράγματα.

Η τελευταία σεζόν της σειράς τελειώνει με μια σκηνή που δεν φαντάζει ως τέλος. Δεν περιλαμβάνει τίποτα τελεσίδικο για την Κλαιρ. Μόνο για τον Ντάγκλας Στάμπερ. Μόνο για εκείνον έρχεται η κάθαρση. Μια λύτρωση, παρά τιμωρία για όσα διέπραξε και δεν τόλμησε ούτε εν τη απουσία του Φρανκ Άντεργουντ να ελαφρύνει λίγο. Έχει και μια τρομερή ανατροπή η τελευταία σεκάνς.

Παίζει με τους όρους της μυθοποίησης και του προτύπου. Τα πρότυπα δεν πρέπει ποτέ να χαλάνε την εικόνα τους. Δεν πρέπει να αφήνουν κανέναν να σουλατσάρει στα ενδότερα τους. Πρέπει να διατηρούν χωρίς ρυτίδες αυτό που σκέφτεται πάντοτε ο κόσμος όταν ακούει το όνομα τους. Αυτό είναι το ύστατο μήνυμα του House of Cards. 

Αυτό και ίσως ένα ακόμα. Ότι στην αμερικανική πολιτική σκηνή είναι αλλιώς ορισμένη η δικαιοσύνη. Αυτή αγκαζάρει τον ισχυρό. Ισχυρό όχι οικονομικά. Ισχυρό πνευματικά και ψυχολογικά. Αυτόν που δεν φοβάται να χάσει. Αυτόν που είναι έτοιμος να θυσιάσει πολλά πράγματα βλέποντας το δάσος.

Στα υπέροχα του σεναρίου είναι και το συναπάντημα της Κλαιρ του σήμερα με την Κλαιρ των 20-22 ετών. Τότε που όλα ήταν αλλιώς και ταυτόχρονα η αρχή του τώρα. Πολύ ιδιαίτερη η σκηνή που συνομιλεί μαζί της και χρησιμοποιεί την λέξη «φάω» σε διάφορες μορφές. Γιατί τέτοια ρήματα ταιριάζουν στους Άντεργουντ. Σε τρώνε και σε καταπίνουν. Σε καταβροχθίζουν. Και το κάνουν μπουκιά μπουκιά. Σε ξεσκίζουν για να πάρεις το μονοπάτι της πέψης.

Το τι έγινε με τον Σπέισι δεν χρειάζεται να το αφήσουμε να αλλάξει το συναίσθημα μας απέναντι στον Φρανκ Άντεργουντ. Γι΄αυτό και το αντίο μου δεν θα είναι μόνο για την Κλαιρ που έδωσε πολλά και πήρε τ΄ αντίστοιχα από την εξαιρετική Ρόμπιν Ράιτ. Θα είναι και στον Φρανκ. Στο ζεύγος. Και σε όσους κατοίκησαν στη μεζονέτα της εξουσίας τους.