Ένα από τα πιο γοητευτικά πράγματα γύρω από κάθε μορφή τέχνης είναι ότι το ξάφνιασμα που σου προκαλεί δεν είναι ποτέ το ίδιο. Έχει άπειρα πρόσωπα και κάθε φορά σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό. Στη φετινή κούρσα προς την 90η απονομή των Oscar, που θα παρακολουθήσουμε αποκλειστικά από την Cosmote TV, έχουν συζητηθεί 4-5 ταινίες. Το Lady Bird, το Shape of Water, το Three Billboards και το Call Me By Your Name. Αυτές οι 4 έχουν συγκεντρώσει τα περισσότερα διθυραμβικά σχόλια. Υπάρχουν κάποιες ταινίες που είναι τα μαύρα άλογα της κούρσας. Που ετοιμάζονται για να τρέξουν με όλη τους την ανάσα ως το τέρμα της διαδρομής. Το Mudbound είναι μια τέτοια ταινία.
Είναι ταινία παντός καιρού, παντός τόπου, η οποία στοχεύει σε ένα κοινό που είναι καιρός να θυμηθεί ξανά τις αξίες του. Το αμερικανικό κοινό έχει περάσει και πάλι στο στάδιο της λήθης. Στο στάδιο που δεν μπορεί να αντικρύσει καθαρά το παρελθόν του. Τα μυαλά των ανθρώπων μεγαλώνουν και μοιάζουν να φυραίνουν. Κι όταν φυραίνουν δίνουν την ευκαιρία σε κακά ζιζάνια να φωλιάσουν και να αναπτυχθούν. Ένα απ΄αυτά είναι ο ρατσισμός. Ένα απ΄αυτά είναι το μίσος προς τον άλλο επειδή έχει διαφορετικό χρώμα. Ευτυχώς υπάρχουν κάποιες μνήμες και η συλλογικότητα της Τέχνης που φροντίζει να μην ξεψυχάει τίποτα.
Μέσα από το Mudbound έχει την ευκαιρία ο καθένας να θυμηθεί. Να δει να επανέρχονται ως ρετρό ασχήμιες εποχές που οι λευκοί κουβαλούσαν άχυρο στο κεφάλι τους και οι μαύροι αδυναμία στην ψυχή τους. Αδυναμία λογική σαφώς, αν σκεφτούμε πόσες δεκαετίες κουβαλούσε το DNA τους την υποταγή και τον φόβο.
Στην εποχή του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, σε μια περιοχή του Μισισσιπή, μια οικογένεια λευκών και μια οικογένεια μαύρων μοιράζονται το ίδιο έδαφος και προσπαθούν να συνυπάρξουν. Οι μεν μαύροι γνωρίζουν ότι το βλέμμα των λευκών τους κρίνει ως υποτελείς. Οι δε λευκοί αντιλαμβάνονται ότι έχουν ανάγκη τη βοήθεια τους, γι΄αυτό στέκονται με «μετρημένο ρατσισμό» απέναντι τους.
Όμως τίποτα το μετρημένο δεν υπάρχει στο ρατσισμό. Και δυστυχώς κανένας μεγάλος πόλεμος, κανένας χαμός και οδύνη δεν μπορούν να αλλάξουν τα μυαλά. Τουλάχιστον όχι όλα. Ο Ronsel, ο μεγάλος γιος της οικογένειας των Jackson, πηγαίνει στον πόλεμο. Αφήνει τους δικούς του και πηγαίνει στην Ευρώπη στα πεδία της μάχης. Ο Jamie, γιος των λευκών McAllan, ακολουθεί την ίδια διαδρομή. Οι δυο τους δεν υπηρετούν στο ίδιο τάγμα, δεν βρίσκονται στα ίδια πεδία μάχης, αλλά έχουν αποκτήσει πλέον έναν τρομερό σύνδεσμο των αναμνήσεων τους. Τον πόλεμο. Τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να σκοτώσουν. Την απώλεια της ψυχικής τους υπόστασης.
Το φυλετικό οχυρό που τους χώριζε ευτυχώς πέφτει. Οι δυο τους περνάνε ώρες που συζητούν για τις εμπειρίες τους. Που προσπαθούν να απαλύνουν τον πόνο απ΄αυτό το κενό. Ο Ronsel δεν είναι πια εκείνος που προστάτευε ανθρώπους, εκείνος που τον χειροκροτούσαν οι άμαχοι καθώς περνούσε. Είναι πάλι ο μαύρος που απαγορεύεται να καθίσει μπροστά στο λεωφορείο, που πρέπει να βγει από την πίσω πόρτα και όχι τη μπροστά. Ο Jamie είναι ξανά εκείνος που ο ρατσιστής πατέρας του τον θεωρεί λίγο και μη χρήσιμο. «Τουλάχιστον εγώ όποιον σκότωσα τον κοίταξα στα μάτια» του λέει σε έναν τσακωμό.
Τι κι αν η παγκόσμια κοινότητα αποδέχεται την ντροπή της για όλο τον άδικο χαμό που προκλήθηκε; Η αμερικανική κοινωνία, και δη οι λευκοί του νότου που χρειάστηκε αρκετό καιρό για να σκίσει την απεχθή του σάρκα, δεν εννοούσε να καταλάβει πως οι μαύροι έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά δεν μειονεκτούν ούτε πλεονεκτούν. Είναι το ίδιο ελαττωματικοί και ταυτόχρονα χαρισματικοί με τους λευκούς.
Η ανάδυση της Κου Κλουξ Κλαν και οι σκηνές που εκτυλίσσονται ανάμεσα στον Jamie, τον Ronsel και τον πατέρα του πρώτου (απίστευτος Jonathan Banks) είναι αυτά τα χτυπήματα που χρειάζεται κανείς να δεχτεί στο στομάχι του. Είναι τα καμπανάκια που ξεροβήχουν για την διακριτική τους παρουσία. Που σε ενημερώνουν ότι δεν χρειάζεται να σε νοιάζει αν απωλέσεις κάποια μνήμη. Θα είναι εκεί να στην ξαναφυτέψουν.
Αυτές οι μνήμες δεν είναι ανώνυμες. Λέγονται «γυναίκα». Στο Mudbound οι δύο γυναικείες μορφές είναι οι πυλώνες στους οποίους στηρίζεται η αγάπη δίχως κριτήρια, η ανόθευτη και ατόφια. Η Mary J. Blighe είναι με τη σειρά της μια έκπληξη, αφού μιλάμε για τραγουδίστρια, ενώ και η Carrey Mulligan βρίσκεται στην πιο μεστή φάση της καριέρας της. Μπορεί να μην έχουν αγωνιστική διάθεση, μπορεί να μη δύνανται να χτυπήσουν τους ξεροκέφαλους άντρες, αλλά η σιωπή τους και τα άφατα βλέμματα που ανταλλάσσουν τα λένε όλα. «Εγώ θέλω να προστατεύσω την οικογένεια μου» μοιάζουν να συναινούν.
Στο πρόσωπο τους αναπαριστώνται τα ωραία πράγματα. Η οικογένεια, ο έρωτας, το πάθος για τους ανθρώπους ανεξαρτήτως χρώματος, η αυστηρότητα που επιτάσσει ο νόμος της ζούγκλας σε μια λέαινα-γυναίκα. Η αντιδιαστολή τους με τους άντρες που ερωτεύονται το ριψοκίνδυνο κι όχι την ασφάλεια, την επιθετικότητα κι όχι την προστασία, είναι όλη η περιγραφή της ζωής.
Θυμίζει όλους τους μεγάλους λογοτέχνες των ΗΠΑ και της Λατινικής Αμερικής αυτή η μεγάλη πινελιά. Το Mudbound είναι ένα σκληροτράχηλο στόρι που έχει έναν τόσο απλό τρόπο να σου ανατρέψει την κοσμοθεωρία. Έχει τον τρόπο να σε φέρει ενώπιον πραγμάτων που απέφευγες να ανταμώσεις. Και σε αλλάζει ολοσχερώς μέσα σου. Προς το καλύτερο.
* Η φετινή απονομή των Oscar θα μεταδοθεί αυτή την Κυριακή (4/3) από τα κανάλια της COSMOTE TV. Μέχρι τότε μπορείς να παρακολουθείς το αποκλειστικό κανάλι COSMOTE CINEMA OSCARS HD, όπου θα βρεις 85 οσκαρικές ταινίες που ξεχώρισαν και έλαβαν υποψηφιότητα ή κέρδισαν το χρυσό αγαλματίδιο.