Οι Έλληνες, αν μη τι άλλο, είμαστε από τους κορυφαίους λαούς σε επίπεδο φιλοξενίας και εστίασης. Το είχαμε πάντοτε αυτό και γι΄αυτό είμαστε και πιο «ικανοί» στη διασκέδαση. Αυτό το στοιχείο οδήγησε στο να δημιουργήσουμε αποστάγματα που είναι ξακουστά σε όλο τον κόσμο. Τσίπουρο, τσικουδιά, ούζο. Η Αγία Τριάδα.
Δυνατά αποστάγματα που με ένα ποτήρι κάνεις κεφάλι. Εκτός κι αν τα νερώσεις. Αν αυτά είναι δυνατά, τότε τι λέξη θα χρησιμοποιούσαμε για 5 αποστάγματα από χώρες της Ευρώπης που μόνο με την τσικουδιά θα συναντούσαν μια κάποια αντίσταση;
Μπρένιβιν
Το μπρένιβιν είναι ένα ισλανδικό απόσταγμα που θα το συναντήσεις σε πάρα πολλά βιβλία, ιδίως Ισλανδών συγγραφέων, αλλά και αρκετών Φινλανδών και Ρώσων. Το προσωνύμιο του είναι Black Death. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο κατάλληλο για να το περιγράψει. Το μπρένιβιν κερδίζει το 99% των αποσταγμάτων σε ένταση. Η ονομασία του σημαίνει καμένο κρασί κι αυτό γιατί δημιουργείται μέσα σε αποστακτήρες που τοποθετούνται πάνω από φωτιά.
Παλιότερα έφτανε ως και το 98% αλκοόλης, αλλά το κατέβασαν στο 96.6% για να είναι πιο ήπιο (sic). Η βάση των υλικών του είναι στέμφυλα, σιτηρά, πατάτες, ενώ η διαφορά του από τη βότκα είναι πως πρόκειται για αρωματισμένο απόσταγμα. Συνήθως προσθέτουν κύμινο, λιγότερες φορές άνηθο. Το άρωμα και η πατάτα αποτελούν μέρος του μείγματος που λέγεται «νερό της ζωής» ή αλλιώς akvavit ή πιο οικεία σε μας snaps. Στην Ισλανδία είναι η αντίστοιχη τσικουδιά και το πίνουν ακόμα και πρωί.
Ζιβανία
Οι κουμπάροι μπορούν να περηφανεύονται για το εθνικό τους απόσταγμα. Έτυχε να το δοκιμάσω μια μέρα που μου το έφερε ένας Κύπριος και πραγματικά με δύο σφηνάκια με είχε πιάσει πονοκέφαλος. Και τότε ήμουν σε μια εποχή που έπινα ότι μου έβαζαν στο στόμα και άντεχα να κατεβάσω ένα καραφάκι ούζο ή τσίπουρο χωρίς να παραζαλιστώ.
Για τη ζιβανία υπάρχουν μυθολογικές αναφορές, αφού τη συναντάμε στα ομηρικά έπη ως το ποτό των Λαιστρυγόνων. Ίσως γι΄αυτό όλοι οι επισκέπτες που το έπιναν είχαν μετά παραισθήσεις.
«[…]οἱ δὲ ἦλθον υπο τὴν ζίβανον καὶ βάλλοντες πέτροις τὰ μὲν σκάφη κατέαξαν, αὐτοὺς δὲ ἐβίβρωσκον».
Μια άλλη αναφορά στο παρελθόν τοποθετείται στην Πάφο του 6ου αιώνα.
Η παραγωγή της είναι πολύ κοντά στη λογική του τσίπουρου με τα στέμφυλα, αν και ακολουθεί μια διαφορετική διαδικασία απόσταξης. Στην Κύπρο υποστηρίζουν ότι δύο κατρούθκια την ημέρα (το αντίστοιχο καρτούτσο) είναι βοηθητικά για την υγεία του δέρματος και της ψυχής. Οι ουσίες της έχουν αντιγηραντική δράση, ενώ έρευνα είχε δείξει ότι 4-8 κατρούθκια την εβδομάδα μειώνουν την πιθανότητα κατάθλιψης.
Poitín
Δεν παραξενεύομαι που οι Ιρλανδοί παράγουν αυτό το απόσταγμα. Για την ακρίβεια είναι το αρχαιότερο απόσταγμα στη Γηραιά Ήπειρο και αποτελεί προπομπό του ουίσκι. Η ονομασία του προέρχεται από την γαελική ονομασία για την χύτρα (poit), η οποία σήμερα είναι μια από τις εκφράσεις των Ιρλανδών για το hangover. Η πρώτη αναφορά για παραγωγή poitin απαντάται σε αποστακτήρια μοναστηριών τον 6ο αιώνα.
Η προφορά του είναι πόιτιν, ενώ λέγεται και ποτίν ή πότσιν. Το παρατσούκλι του είναι πιο ενδεικτικό όμως. Ιρλανδικό Φεγγαρόφως (Irish Moonshine). Η συνταγή λέει ότι φτιάχνεται αποκλειστικά από δημητριακά, σιτηρά, ζαχαρότευτλα, ορρό γάλακτος, μελάσα και πατάτες.
Η πυκνότητα του σε αλκοόλ έπιανε το 90% μέχρι και πριν από 2 αιώνες, αλλά πλέον οι Ιρλανδοί το παράγουν σε μια κλίμακα από 40 μέχρι 90, γιατί αντιλαμβάνονται πως δεν αντέχουν όλοι τόσο δυνατό απόσταγμα.
Balkan 176
Η σέρβικη απάντηση στη ρώσικη βότκα. Δεν διαφέρει ως προς τη λογική και τους στόχους, αλλά παραμένει ένα πολύ πιο δυνατό ποτό. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι στην ετικέτα του έχει 13 προειδοποιήσεις σχετικά με την υγεία αρκεί για να το τοποθετήσει στα πιο ισχυρά ποτά. Το μυστικό της ισχύος της βρίσκεται στην παραγωγή σε μικρές παρτίδες. Έτσι δεν απλώνονται τα συστατικά και υπάρχει μεγαλύτερη συγκέντρωσή τους σε κάθε μπουκάλι.
Η τριπλή της απόσταξη σε αποστακτήρια που βρίσκονται στα σέρβικα βουνά – αυτό έχει τη σημασία του – οδηγεί σε ένα 88% περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Οι ντόπιοι δεν συστήνουν με τίποτα να το πιεις σκέτο ή έστω να το μυρίσεις για πάνω από ένα δεύτερο.