Ήταν το 2008 όταν ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στην Καλιφόρνια. Είχε αυτοκτονήσει. Σε ηλικία 46 ετών ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της σύγχρονης λογοτεχνίας, όχι μόνο της αμερικάνικης, υποτάχτηκε στην αδυναμία του να δεχτεί πολλά πράγματα από τον κόσμο γύρω του, εγκλωβίστηκε σε αυτά που τον φόβιζαν και αυτοκτόνησε.
11 χρόνια μετά η απορία για το τι θα έγραφε για πολλές από τις σταθερές των σημερινών κοινωνιών είναι έντονη και συνάμα δημιουργική, προκλητική προς τη φαντασία. Η απάντηση δεν θα δοθεί ποτέ, επομένως το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να πλαισιώσουμε τις υποθέσεις μας με όσα μας έδωσε ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας. Με τα βιβλία του.
Ένα εξ αυτών είναι και ο Χλωμός Βασιλιάς. The Pale King. Αυτόν τον τίτλο έγραφε στις σημειώσεις του και στο δισέλιδο αποχαιρετιστήριο γράμμα που άφησε δίπλα στο άψυχο και κρεμασμένο σώμα του.
Ένας επιμελητής από μεγάλο εκδοτικό οίκο τις πήρε και ανέλαβε να τις τοποθετήσει με όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική σειρά, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Γουάλας δεν είχε προλάβει να κάνει τη δική του αλληλουχία μεταξύ των πιθανών κεφαλαίων.
Στο Χλωμό Βασιλιά που εκδόθηκε πριν από λίγες μέρες στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση Γιώργου Κυριαζή, αναδεικνύεται για μία σπάνια φορά η συμβολή του επιμελητή και όλων των υπόλοιπων ανθρώπων πέραν του συγγραφέα, ώστε να αποκτήσουν διάσπαρτες σελίδες μια συνοχή και μορφή βιβλίου.
Εν τέλει γίνεται σαφές ότι και το βιβλίο είναι σαν ένα θεατρικό έργο. Έχει πολλούς συντελεστές και ομαδική δουλειά. Ο συγγραφέας είναι μόνον ο σκηνοθέτης και ο θίασος.
Σημείωσες του Γουάλας για τη σύνδεση των ιστοριών του
Ο Χλωμός Βασιλιάς είναι μια κάπως σουρεαλιστική και βαθύτατα νατουραλιστική αυτοβιογραφική περιγραφή του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας από τις μέρες που πέρασε στη Φορολογική Υπηρεσία της Πιόρια. Τότε που χωρίς να γνωρίζει σε τι σύμπαν εισχωρεί, έγινε άθελα του γρανάζι μιας πολυδαίδαλης και χωρίς αμφιβολία παρανοϊκής βασιλείας. Εκεί όπου όλα επιμερίζονται σε εξωφρενικό βαθμό.
Βέβαια, είχε την τύχη να βρεθεί στα κιτάπια της γραφειοκρατίας λίγο πριν γίνει ακόμα μεγαλύτερο τέρας. Οι ιστορίες του εδώ επιχειρούν να δώσουν μια ανθρώπινη υπόσταση στους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από τον γκισέ. Σε αυτούς που ξεκίνησαν με ενθουσιασμό περιμένοντας ότι η δουλειά τους θα είναι ενδιαφέρουσα και αντιλήφθηκαν πολύ πιο γρήγορα από άλλα επαγγέλματα ότι μόλις είχαν εναγκαλιστεί και ασπαστεί το θανάσιμα βαρετό.
Ο Γουάλας παρατηρούσε για όσο διάστημα βρέθηκε εκεί τους ανθρώπους, ζήτησε τις μαρτυρίες τους, έκανε στην ουσία έρευνα παρά μυθοπλασία, και έφερε στην επιφάνεια το παρασκήνιο. Ένα παρασκήνιο όπου αυτοί οι άνθρωποι της γραφειοκρατίας έχουν οικογένειες, έχουν προβλήματα, πάνε για ποτό, ίσως φλερτάρουν, είναι με λίγα λόγια κανονικοί.
Κανονικοί, αλλά σε θέσεις που πολύ σύντομα θα ζητήσουν από αυτούς να γίνουν ρομπότ, να συγκολληθούν με τις καρέκλες τους και να αφήσουν πίσω τους κάθε έννοια συναισθηματισμού με τους συναδέλφους, με τους πολίτες, με οτιδήποτε.
Εκείνο που παλεύει να φέρει μπροστά στα μάτια όλων μας ο Γουάλας είναι ότι η φύση αυτής της δουλειάς, της παρουσίας μέσα στη γραφειοκρατία, δεν είναι μοναδική, αλλά είναι το πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα για να πει ότι ακόμα και σε αυτή την κοινοτοπία, απαιτούνται ψήγματα ηρωισμού, ψήγματα ανθρώπινης υπέρβασης.
Γιατί κάθε έννοια εργασιακού χώρου αναπλάθει με τρόπο μη αντιληπτό την ύπαρξη που κανείς από εμάς δεν το παίρνει χαμπάρι. Κι αν το αντιλαμβανόμασταν, το πιθανότερο είναι ότι θα τρομάζαμε με αυτό που γίναμε σε σχέση με αυτό που ήμασταν!
Ο Χλωμός Βασιλιάς, Εκδόσεις Κέδρος.