Είναι η στιγμή που η Αμερική αποφασίζει να τιμήσει με τον μέγιστο δυνατό τρόπο έναν από τους λιγότερο προβεβλημένους συγγραφείς της. Είναι η στιγμή που ο Philip K. Dick αναδύεται στη θέση μιας εκ των σύγχρονων φωνών της αμερικανικής λογοτεχνίας. Κι ας απέχουν οι τελευταίες του αράδες 30 χρόνια. Το πλήρωμα του χρόνου τον φέρνει σήμερα σε τούτη τη θέση. Μια θέση που κατακτά χάρη (και) στο Ηλεκτρικό Πρόβατο.
Λίγες μέρες πριν σας λέγαμε για τη νέα σειρά, το Electric Dreams. Εκεί βρίσκονται τμήματα όλων των «ηλεκτρικών» του φαντασιώσεων. Δεν βρίσκεται όμως το Ηλεκτρικό Πρόβατο. Αυτό πήρε έναν πολύ μεγαλύτερο χώρο. Το Blade Runner πήρε όλη του την ιστορία από το βιβλίο αυτό του Dick. Ο Harisson Ford υποδύθηκε έναν από τους αγαπημένους του χαρακτήρες. Έναν που βρίσκεται σε πολλές από τις εμπνεύσεις του συγγραφέα. Ο Rick Deckard ψηλάφισε τον μύθο του σε αυτό το βιβλίο.
Το Ηλεκτρικό Πρόβατο είναι μια κοινωνία του μέλλοντος με δύο χαρακτηριστικά: ο άνθρωπος έχει αποικίσει τον Άρη και ένας νέος Θεός έχει κυριαρχήσει. Ο Wilbour Mercer σαν ένας άλλος χαξλεϊκός Ford, έχει εισάγει το δόγμα του μερσερισμού. Μια από τις βασικές φιλοσοφίες του είναι ότι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν στην κατοχή τους τουλάχιστον ένα κατοικίδιο. Το να μην έχεις ένα κατοικίδιο και να το αναθρέφεις είναι βάσανο, θηριωδία, αμαρτία.
Ο Rick Deckard είναι ένας κυνηγός επικηρυγμένων. Στην ταράτσα της πολυκατοικίας του έχει ένα πρόβατο. Έχει πείσει τους πάντες ότι είναι αληθινό ζώο. Δεν είναι όμως. Είναι ηλεκτρικό. Και γι΄αυτό προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποκτήσει ένα πραγματικό κατοικίδιο. Το άλογο του γείτονα του που έχει δύο κατοικίδια είναι η επιθυμία του. Για αρχή. Στην διάρκεια μιας περιπλάνησης του θα έρθει σε επαφή με πολλά από κείνα τα ζώα που στον κόσμο είναι σπάνια. Υπό εξαφάνιση. Μιλάμε για εκτάσεις ερημικές, πολύ αραιοκατοικημένες πλέον. Όσα συμβαίνουν στον Άρη αφήνουν παγερά αδιάφορη τη Γη. Και τ΄ανάποδο. Μέχρι που θα έρθει η στιγμή οι δύο πλανήτες να συγκρουστούν. Μεταφορικά.
Μια ομάδα ανδροειδών Nexus-6 το έχει σκάσει από τον Άρη κι έχει έρθει στη Γη. Για να εγκατασταθούν σκοτώνουν ανθρώπους και παίρνουν την θέση τους. Το τμήμα του Σαν Φρανσίσκο, το τμήμα του Rick, αναλαμβάνει να τα βρει και να τα σκοτώσει. Ο Rick είναι δεύτερος στην ιεραρχία και αποτελεί έναν παρία των κυνηγών. Ο Dave Holden αποτελεί τον πιο επιτυχημένο. Η αμοιβή που παρέχεται για κάθε ανδροειδές δημιουργεί ένα είδος hunger games. Όταν ο Dave θα πέσει θύμα ενός ανδροειδούς και θα τεθεί εκτός υπηρεσίας, ο Rick θα επωμιστεί το βάρος να τα βρει και να τα σταματήσει. Το κίνητρο του είναι ένα: να βγάλει λεφτά για να αγοράσει ένα κανονικό ζώο.
Το κυνήγι του περιπλέκεται όταν αρχίζει να μπλέκεται η ανθρώπινη πλευρά του και μια ανεπτυγμένη ηθική που του στήνει προσκόμματα στην αναζήτηση. Όχι με την πρώτη. Όλα αρχίζουν να εμφανίζονται μετά το πρώτο ανδροειδές. Τον Polokov. Τα όρια μεταξύ ανθρώπου και μηχανής σχεδόν καταργούνται. Αν και ο Rick δεν λαθεύει σε καμία από τις επιλογές του, ο Dick καταφέρνει να σε κάνει να αμφιβάλλεις για οτιδήποτε. Είναι ο Rick άνθρωπος; Γνωρίζει ο ίδιος πραγματικά τι είναι;
Αυτή η αμφισημία των ζωών είναι που διευκολύνει τον Rick να ψάχνει περισσότερο για εσωτερική ανάγκη παρά για να βγάλει τα λεφτά και να αγοράσει την γίδα που τελικά αγοράζει. Το αόριστο, το τελεολογικά ασαφές αγγίζει ευκολότερα το μαλακό του υπογάστριο. Έτσι έχει το θάρρος να δει το αν ο δρόμος του είναι λανθασμένος. Που είναι. Αλλά όπως λέει ο μερσερισμός «κάποιες φορές το πιο σωστό είναι να πάρεις τον λάθος δρόμο». Σε έναν κόσμο που μόνο και μόνο το να αντικρύζεις ερήμους, διατάξεις ανθρώπων σου δημιουργεί θλίψη, το να καταργήσεις την καταπίεση της ορθότητας είναι μια μεγάλη ανακούφιση. Των οικιών ημών εμπιπραμένων, ημείς άδομεν. Πάνω στην φοβία του κατά πόσο ο ρόλος μας συμβάλλει σε κάτι ή αφήνει κάποιο αποτύπωμα, πάνω στην απόρριψη κάθε εύσχημου ονείρου, ο Rick γίνεται το σύμβολο. Δεν άδει στ΄αλήθεια, αλλά η στάση του είναι σαν μια μουσική πάνω στ΄αποκαΐδια της ύπαρξης.
Κάτι τέτοιο αντιλαμβάνομαι στο Ηλεκτρικό Πρόβατο. Ένα μακάβριο γλέντι που εκτυλίσσεται γύρω από τις πανανθρώπινες ανησυχίες για τη μηχανή και την κραυγή του κάθε όντος να αγγίξει το άπειρο, έστω και χωρίς καρδιά, χωρίς συναίσθημα και ενσυναίσθηση. Με μια μηχανή Penfield να καθορίζει την πρόκληση τους. Αυτό που αρνούμαστε να δούμε όμως είναι η τελειότητα της ατέλειας μας. Όσο εμείς θέλουμε να γίνουμε μηχανές, τόσο οι μηχανές θέλουν να γίνουν εμείς!
Εκδόσεις Κέδρος, Μετάφραση: Δημήτρης Αρβανίτης