Φουτουρισμός είναι εκείνο το καλλιτεχνικό ρεύμα που αναπτυσσόταν στην ιδέα και τη σκέψη του πως θα είναι το μέλλον. Άλλοι έβλεπαν τον ζόφο, άλλοι σκέφτονταν ουτοπίες. Ο Orwell είδε στο μέλλον τον απο-ανθρωπισμό. Την κυριαρχία της μηχανής, αλλά και του αόρατου χεριού του κράτους. Στο 1984 ο άνθρωπος είναι συνώνυμο του περιορισμού, του εγκλεισμού. Στο 2084 λίγα πράγματα άλλαξαν ως προς αυτό.
Το μόνο που αλλάζει στη σκέψη του Boualem Sansal είναι ο Αόρατος Μεγάλος Αδελφός. Δεν μιλάμε για έναν επίγειο ταγό. Μιλάμε για τον ταγό που υποδαύλιζε την ανθρώπινη πνευματική ελευθερία και ταυτόχρονα της έδινε φτερά. Την πίστη. Όπου κι αν ανήκεις, υπάρχουν 1000 κακά της τυφλής υποταγής σε έναν Θεό και 1000 καλά της πίστης ότι είμαστε δημιουργήματα μιας ανώτερης οντότητας και στόχος της ζωής μας είναι να φτάσουμε στην τελείωση μας. Στη στιγμή που θα μοιάσουμε σε αυτό το ύψιστο. Η πίστη από μόνη της είναι ένα κίνητρο. Είναι κι ένας δήμιος.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει στο 2084 του Boualem Sansal. Εδώ ακολουθούμε την αντίθετη διαδρομή από τον Orwell. Ο Βρετανός επιχείρησε να φέρει το μέλλον του στο παρόν του με το 1984. Ο Αλγερινός συνεχιστής του θέλει να φέρει το απώτερο παρελθόν στο μέλλον. Η Ιστορία είναι ρόδα και γυρίζει και ως ρόδα γυρίζει εκεί που ο άνθρωπος μαθαίνει να εκτιμά αυτό που χλεύαζε.
Η δημοκρατία, η ελευθερία αναζήτησης, η ελευθερία περιπλάνησης, η ελευθερία διακίνησης ιδεών, δέχονται στην εποχή μας τον μεγάλο πόλεμο. Είτε με αφελείς αφορισμούς είτε με συλλογικές ενέργειες. Κι αυτό γιατί κάποια στιγμή παραστράτισε. Γιατί δεν ικανοποίησε τις προσδοκίες όλων. Ή καλύτερα, γιατί δεν ευεργέτησε με παραλογισμούς τους πολλούς. Ο Boualem Sansal περιγράφει ιδανικά την άλλη πλευρά. Εκείνη όπου ο Αμπί είναι ο ένας Θεός. Ο Γιαλάχ ο απεσταλμένος του. Και οι άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να υπακούν σε όσα λένε τα ιερά κείμενα του Γιαλάχ. Όποιος αμφισβητεί, πεθαίνει. Πολλά από τα στοιχεία του Αμπιστάν έχουν υπάρξει στην πραγματικότητα. Παλιότερα. Τώρα. Πιθανότατα και σε 100 χρόνια από τώρα.
Το 2084 ήταν το τελευταίο έτος όπου ο κόσμος δεν οριζόταν από τον αόρατο Αμπί. Τότε πέθαναν όλες οι γλώσσες και οι πολιτισμοί. Ένας νέος Φορντισμός γεννήθηκε. Αυτή τη φορά λιγότερο απτός και υλικός. Το Αμπιστάν έχει εξελιχθεί και βρισκόμαστε κάμποσες δεκαετίες μετά το 2084. Εκεί ο Ατί και ο Κόα ξεκινούν για το ταξίδι της αναζήτησης. Για το ταξίδι που θα τους φέρει στην πύλη της κεντρικής πόλης του Αμπιστάν. Εκεί όπου γίνεται το προσκύνημα του Γιαλάχ και κατ΄επέκταση του Αμπί. Σε αυτό το ταξίδι θα βρεθούν μπροστά σε σημάδια που αποκαλύπτουν ότι η θρησκεία είναι μια επιβολή αναπόδεικτων πραγμάτων. Τα πιστεύεις όταν θες ή όταν δεν έχεις άλλη επιλογή.
Είναι τόσο περίτεχνοι οι συμβολισμοί του Sansal μέσα στο 2084. Και τόσο επίκαιροι. Σε μια παγκόσμια κοινωνία όπου η ανεξέλεγκτη υποταγή σε μια θρησκεία προκαλεί μονάχα θάνατο. Θάνατο αθώων. Μοιάζει με μια παραίνεση το βιβλίο του. Προς εκείνους που θα ακούσουν λόγους εκδίκησης και θα τους εκφοβίσουν με ψέματα.
Ο Ατί βλέπει με τα μάτια του ένα μέρος όπου η θρησκεία δεν έχει καμία ισχύ. Ένα μέρος όπου οι άνθρωποι απλώς ζουν. Είναι όμως κι εκείνοι δέσμιοι μιας πίστης. Αυτής ότι δεν υπάρχει πίστη. Βλέπετε, η θρησκεία έχει αυτό το γνώρισμα. Κάνει πιστούς ακόμα κι εκείνους που δεν την πιστεύουν. Και ο Sansal καταγράφει και τις δύο πλευρές ως απολυταρχία του πνεύματος. Αυτά συμβαίνουν σε μια θεοκρατία. Αυτά συμβαίνουν σε κάθε απολυταρχική μορφή πολιτεύματος και θρησκείας. Αυτά συμβαίνουν όταν αποφασίσεις να πάρεις το μονοπάτι της αδιαφορίας για το δικαίωμα του άλλου να ακολουθεί τις επιθυμίες και τα ένστικτα του!
Εκδόσεις Διάμετρος, Μετάφραση Ανθή Ξενάκη