Συνηθίζουμε να ορίζουμε μια ταινία ανάλογα με την καταγωγή της. Η καταγωγή δεν είναι απλά ένας προσδιορισμός. Ελληνική, αμερικάνικη, γαλλική, ιταλική κτλ. Είναι ένα ρεύμα. Μια αισθητική. Ένα σύνολο αξιών γύρω από την τέχνη του σινεμά και το πόση δύναμη έχει αυτό. Νομίζω πως ο σωστότερος τρόπος να αποκωδικοποιήσεις μια ταινία είναι αυτός. Να βασιστείς δηλαδή στην καταγωγή της. Όχι αυτή που ορίζεται από μια εταιρεία παραγωγής, αλλά αυτή που ορίζουν οι άνθρωποι που εμπνέονται και φτιάχνουν μια δομημένη αφήγηση. Το Call Me By Your Name έχει Ιταλό σκηνοθέτη, Γάλλο πρωταγωνιστή, Αμερικάνους στο supporting cast και είναι μια συνάντηση καταβολών.
Είναι όμως ξεκάθαρο ότι η ιταλική νοοτροπία του σκηνοθέτη Luca Guadagnino επισκιάζει και ταυτόχρονα τροφοδοτεί κάθε τι άλλο. Σε αυτό το ρομάντζο με την κατά κάποιο τρόπο coming of age ανάπτυξη, ο Ιταλός σκηνοθέτης ενθηκεύει όλες τις αγνές έννοιες που μας μαθαίνουν και τις κρατάει καθαρές από την επιλογή κιόλας του ήρωα του. Όχι μόνο γιατί ο Timothée Chalamet (προτεινόμενος για Όσκαρ) έχει αυτή την εφηβικά γοητευτική μορφή και αναδίδει μια αγνότητα των πραγμάτων.
Το γεγονός ότι ο Elio, ο κεντρικός χαρακτήρας στο Call Me By Your Name, είναι ένας 17χρονος έχει την σημασία του. Ξέρετε, οι ηλικίες από ένα σημείο και μετά τσουβαλιάζονται. Τα 30 λέμε κι εννοούμε το εύρος 31-39. Τα 20 λέμε κι εννοούμε τα 25-29. Πριν από κει οι αριθμοί έχουν τη μοναδικότητα τους.
17 είναι το τελευταίο σύνορο για τα αγόρια. Είναι η στιγμή που αρχίζουν να νιώθουν την πίεση της βιολογίας πάνω τους. Πρέπει να κάνουν σεξ, πρέπει να μπουν δυναμικά στο παιχνίδι κι ας λένε ψέματα στους φίλους τους ότι το έχουν ήδη κάνει. Τα 17 είναι το σημείο που κάθε αγόρι πιστεύει ακόμα ότι θα συναντήσει τον έρωτα της ζωής του από τόσο νωρίς. Αυτή η αφέλεια μας διακατέχει σε κάθε μας κίνηση και είναι αυτή που μας φορτώνει τα ωραιότερα δέματα αναμνήσεων.
Ο Elio είναι λοιπόν 17. Τα καλοκαίρια τα περνάει με τους γονείς του στην αγροικία οίνου που έχουν στη Βόρεια Ιταλία, λίγο έξω από το Μιλάνο. Ο ήλιος και η ζέστη σκεπάζουν τα πάντα, αλλά όχι με αυτή την αφόρητη κάψα του νότου. Τα πολλά αναρριχώμενα φυτά, τα δέντρα εμποδίζουν την επιθετική διάθεση του ήλιου και τον κατευνάζουν. Το καλοκαίρι του 1983 είναι ένα ευλογημένο καλοκαίρι. Ο κύριος Perlman, μπαμπάς του Elio, είναι αρχαιολόγος και μελετητής αρχαίων πολιτισμών.
Φέτος έχει καλέσει στο σπίτι τον Oliver, έναν Αμερικάνο φοιτητή του, με τον οποίο έχουν προγραμματίσει να μελετούν κάθε μέρα για 6 βδομάδες και φυσικά να επιβλέπουν τις ανασκαφές που γίνονται στην περιοχή. Ο Oliver είναι ξανθός και δίνει αυτή την αίσθηση που δίνουν επιβλητικοί λογοτεχνικοί ήρωες.
Ο ήλιος είναι καλός του φίλος, τον συνοδεύει και τον ντύνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζει με κάποια σύγχρονη εκδοχή αναδυομένης Αφροδίτης. Ο Oliver περνάει τη μέρα του παρατηρώντας τον τόπο, διαβάζοντας και κάνοντας βουτιές. Ο Elio από την άλλη ανακαλύπτει τις σεξουαλικές του ορμές και τη μαγεία του σεξ. Χωρίς να έχει ιδιαίτερο κόλλημα για το φύλο του παρτενέρ.
Πολλοί λένε ότι το Call Me By Your Name είναι ένα queer κινηματογραφικό ποίημα. Εγώ θα έλεγα ότι αυτή η αμφισεξουαλικότητα του Elio θέλει να προσδώσει το καλύτερο μήνυμα. Αν θαυμάζεις την ομορφιά, δεν χρειάζεται σώνει και ντε να την προσκολλήσεις σε δημογραφικά χαρακτηριστικά. Στην ψυχούλα σου αρκεί να βλέπεις αυτό που σε αγαλιάζει και σε εξυψώνει. Αυτό δεν σε κάνει γκέι, στρέιτ, αμφί ή οτιδήποτε. Σε κάνει απλώς άνθρωπο.
Κι ο Elio είναι αυτό ακριβώς. Με όλο τον ιμπεριαλισμό της νεότητας και με άνεση κονκισταδόρου. Τη μία στιγμή απολαμβάνει το πρώτο του σεξ με την κοπέλα του. Αντιλαμβάνεται εκείνη τη στιγμή την παντοδυναμία της ηδονής. Στέκεται σε αυτό που καταλήγει στο πέος του κι όχι σε αυτό που του το προκαλεί. Κι έτσι γίνεται ένας ελεύθερος και έτοιμος να σφίξει γερά κάθε δυνατό συναίσθημα.
Η σκηνή που αποτυπώνει την ουσία του Call Me By Your Name είναι το σημείο με τις νουνεχίες του μπαμπά Perlman στον πληγωμένο Elio. Τι σημαίνει να είσαι 17 και γιατί δεν χρειάζεται να τρελαίνεσαι…
Ο Luca Guadagnino και κάθε συνεισφέρων στο σενάριο πετυχαίνουν πολλά και θεόρατα πράγματα. Δεν έχουν να πλάσουν πολύπλοκα μηνύματα. Παίρνουν Μεσόγειο, παίρνουν καλοκαίρι, παίρνουν και την ευλογία των ατελείωτων νιάτων και τα παρουσιάζουν στην πιο σεπτή τους μορφή. Φαντάζουν προφανείς κι εύκολες επιλογές, αλλά όλοι ξέρουμε ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα.
Η εστίαση δεν είναι απόλυτη προς το ερωτικό πλέγμα του Oliver και του Elio. Δεν είναι ένα φευγαλέο love story. Είναι και αυτός. Αλλά ως μέρος ενός μεγάλου συνόλου. Όχι ως το ίδιο το σύνολο. Ο Timothée Chalamet και ο Armie Hammer εκφράζουν τις επιθυμίες του Guadagnino με τόση λυρικότητα και νατουραλισμό, ώστε να καταργείς κι εσύ ως θεατής τα όποια στεγανά. Θες απλά να αγαπάς τους ανθρώπους και αυτό σου φτάνει.
Θες το καλοκαίρι σου να έχει πάντοτε την ρουτίνα του. Εκεί την αποδέχεσαι. Περαστικούς, έντονες γνωριμίες, θυελλώδεις σχέσεις, ερωτικές ή φιλικές, αλκοολούχα ζουμιά φρούτων να κάνουν το δέρμα σου να κολλάει και να γεμίζουν τα σεντόνια, ενοχλητικά ζουζούνια να σε ξυπνούν νωρίτερα, ακτίνες του ήλιου να σε ζεσταίνουν.
Το τι μπορεί να σου δημιουργήσει ένα καλλιτέχνημα σε επίπεδο γνωστικό είναι ήσσονος σημασίας. Εκείνο που πρέπει πάντοτε να κοιτάς είναι τι σχήματα δίνει στην ψυχή σου. Την θεριεύει ή την ξεπετσιάζει; Το Call Me By Your Name κάνει το πρώτο και πολλά επιπλέον!