Δεν συνηθίζω να γράφω σε πρώτο πρόσωπο, μου την δίνει λίγο αυτό το στιλ γραφής. Αλλά αυτό είναι ένα κείμενο για τον Δημήτρη Χατζηχρήστο, την πιο εμβληματική (αν και ο ίδιος θα προτιμούσε το «διαχρονική»…) φιγούρα της εξέδρας της ΑΕΚ, που αυτές τις μέρες δίνει την πιο δύσκολη μάχη της ζωής του. Και ένα κείμενο για τον Χατζηχρήστο δεν έχει αξία αν δεν εμπεριέχει βιωματικά στοιχεία…
Με τον Δημήτρη Χατζηχρήστο μίλησα για πρώτη φορά όταν ήμουν 16 χρονών, σε μια εποχή που αντιλαμβανόμουν την ΑΕΚ με πολύ διαφορετικούς όρους σε σχέση με τον τρόπο που την αντιλαμβάνομαι σήμερα. Ήταν τα τελευταία χρόνια της Νέας Φιλαδέλφειας, τα τελευταία χρόνια που η έννοια της ΑΕΚ ήταν συνυφασμένη με την Σκεπαστή, με τα συνθήματα της τότε Original, με το Εφημεριδάκι που πωλούνταν έξω από το γήπεδο, με την αρθογραφία του Αντι-Χούλιγκαν μέσα σε αυτό, με τον Χατζηχρήστο να φωνάζει «ΑΕΚάρα σ’αγαπώ…» και «Είμαστε καλά;;;;», περιμένοντας τη μαζική απάντηση των υπολοίπων για να δώσει συνέχεια. Η στερεοτυπική μου πλέον συνήθεια να μιλάω για τον «Πλανήτη ΑΕΚ» αναφερόμενος στην ομάδα, νομίζω αντλεί την καταγωγή της από την αίσθηση που έδινε όλο εκείνο το κλίμα μέσα και έξω από την Σκεπαστή – απόλυτα καθορισμένο από την κουλτούρα του Χατζηχρήστου.
Εκείνη την εποχή, στις πίσω σελίδες της «Ώρας για Σπορ», υπήρχε πάντα ένα πλαίσιο που διαφήμιζε το «Κιτρινόμαυρο Μονοπάτι», την ιστορική εκπομπή του Χατζηχρήστου στο Blue Sky και στην ίδια σελίδα υπήρχαν δυο τηλέφωνα -ένα σταθερό και ένα κινητό- με την πληροφορία πως όποιος ήθελε να προμηθευτεί εισιτήριο για τον επόμενο αγώνα της ΑΕΚ μπορούσε να πάρει σε ένα από αυτά τα δυο νούμερα. Στο σταθερό νούμερο βέβαια δεν πρέπει να υπήρξε ποτέ κανένας άνθρωπος που να κατάφερε να συνεννοηθεί για να αγοράσει εισιτήριο: πάντα έβγαινε ο τηλεφωνητής από το Δωματιάκι, όπου ακουγόταν το ηχογραφημένο μήνυμα του Χατζηχρήστου. Για άπειρους ΑΕΚτσήδες το μήνυμα του τηλεφωνητή από το Δωματιάκι ήταν μια λατρεμένη συνήθεια: ο σχολιασμός του Χατζηχρήστου μπορεί να κρατούσε από πέντε μέχρι και είκοσι λεπτά και κάθε 5-6 μέρες παίρναμε τηλέφωνο για να ακούσουμε τον καινούριο σχολιασμό…
Στο κινητό νούμερο πράγματι μπορούσες να συνεννοηθείς για να αγοράσεις εισιτήριο. Κατά κανόνα, η φωνή που σου μιλούσε από την άλλη άκρη της γραμμής σου έλεγε να περάσεις τις τάδε ώρες και την τάδε μέρα από το Δωματιάκι ή την τάδε ώρα την ημέρα του αγώνα από τον σύνδεσμο στην Νέα Φιλαδέλφεια. Δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη προσπάθεια φυσικά για να το καταλάβεις: ο άνθρωπος που σου μιλούσε ήταν ο Δημήτρης Χατζηχρήστος και το κινητό ήταν (μάλλον) το προσωπικό του νούμερο.
Το καλοκαίρι του 2002 λοιπόν, τότε που ο Ψωμιάδης έφερε πίσω στην ΑΕΚ τον Μπάγεβιτς, για όλους εμάς που δεν ανήκαμε σε κάποιο σύνδεσμο αλλά δεν μπορούσαμε να φανταστούμε το γήπεδο χωρίς την Original να γεμίζει την Σκεπαστή, υπήρχε ένα βασικό ερώτημα στα μυαλά μας: θα κάνει αποχή η Original λόγω Μπάγεβιτς ή όχι; Μια μέρα, χωρίς να το πολυσκεφτώ, έστειλα ένα μήνυμα στο κινητό που απαντούσε πάντα ο Χατζηχρήστος γνωρίζοντας πως θα το δει ο ίδιος: «Τι θα κάνει η Original τώρα που γύρισε ο Μπάγεβιτς;», έγραφε το μήνυμα. Στο καπάκι, με πήρε πίσω ο Χατζηχρήστος: «Ποιος είσαι;», με ρώτησε. «Κάποιος που θέλει να μάθει αν η Original θα συνεχίζει να πηγαίνει γήπεδο τώρα με τον Μπάγεβιτς», του απάντησα. «Δημοσιογράφος είσαι;», με ρώτησε επιτακτικά και όταν κατάλαβε πως απλά ήμουν ένα πιτσιρικάς που είχε επικοινωνήσει μαζί του αυθόρμητα, άλλαξε εντελώς το ύφος του.
«Στην φανέλα μας πάνω αριστερά, Μπάγεβιτς γράφει;», με ρώτησε ρητορικά ο Χατζηχρήστος και πριν προλάβω να πω το παραμικρό συνέχισε: «Όσο στην φανέλα πάνω αριστερά γράφει ΑΕΚ, η Original θα είναι στο γήπεδο και όσο υπάρχει Σκεπαστή θα είμαστε εκεί, κανείς δεν θα μας βγάλει». Τα είπαμε τελικά για κάνα δεκάλεπτο για την ΑΕΚ, για την επιστροφή Μπάγεβιτς, για την απόφαση του Ψωμιάδη να αγνοήσει την κερκίδα και να τον φέρει πίσω – με θυμάμαι να μιλάω μαζί του και να σκέφτομαι με πόσο φυσικό και απλό τρόπο μιλούσε ο αρχηγός της κερκίδας με έναν πιτσιρικά που δεν ήξερε καν, απλά επειδή λέγαμε για την ΑΕΚ. Λίγο πριν το κλείσουμε μου είπε να πάω «την Πέμπτη στο Δωματιάκι να τα πούμε από κοντά». «Κάθε μέρα εδώ θα είσαι αν έρθεις μια φορά», μου είπε. Δεν θα μάθω ποτέ αν είχε δίκιο σε αυτή την πρόβλεψη ή όχι: δεν πήγα ποτέ, κάτι με κράτησε μακριά από το να εμπλακώ σε τόσο κοντινό βαθμό με τη φάση, μου αρκούσε απλά να πηγαίνω στην Σκεπαστή στα εντός έδρας ματς…
Πέρασαν ακριβώς 19 χρόνια για να ξαναμιλήσουμε, άπειρα πράγματα άλλαξαν στον Πλανήτη ΑΕΚ όλα αυτά τα χρόνια, άπειρα πράγματα άλλαξαν μέσα μου για το πως βλέπω την ομάδα. Ήταν καλοκαίρι του 2021 -το περσινό καλοκαίρι-, διέσχιζα την Αλεξάνδρας και πέρασα μπροστά από μια πολυκατοικία τη στιγμή που ο Χατζηχρήστος έβγαινε από αυτή – ήταν το σπίτι του. Τα βλέμματα μας διασταυρώθηκαν αλλά δεν του μίλησα, απλά τον ξεπέρασα. Έκανα μερικά βήματα, κοντοστάθηκα και τελικά, γύρισα πίσω και του έπιασα κουβέντα. «Σε είδα πριν λίγο και προχώρησα αλλά δεν γινόταν να μην σου μιλήσω», του είπα. Το πρόσωπο του έλαμψε από χαρά, ήταν ξεκάθαρο πως γούσταρε πολύ που θα ακολουθούσε μια ΑΕΚτσήδικη κουβέντα. «Έχουμε ξαναμιλήσει;», μου είπε. Σκέφτηκα να του θυμίσω εκείνο το τηλεφώνημα του 2002 αλλά τρέχα-γύρευε, σιγά μην το θυμόταν, του είπα απλά την μισή αλήθεια: «Έχουμε συνυπάρξει πολλές στην ίδια κερκίδα αλλά από κοντά δεν τα έχουμε πει ποτέ».
Στεκόμασταν όρθιοι μπροστά στην Αλεξάνδρας και μιλούσαμε για περίπου μια ώρα: για το τι ήταν κάποτε η κερκίδα της ΑΕΚ, για το τι είναι τώρα, για το σήμερα, για το χθες, για το τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα. Σκεφτόμουν με πόσα πράγματα είχα διαφωνήσει μαζί του τα τελευταία 19 χρόνια που είχα να του μιλήσω και όμως, ήταν αδύνατο να τον αντιληφθώ σαν κάτι ξένο σε σχέση με εμένα. Σκεφτόμουν πόσο βαθύ και διαχρονικό μπορεί να είναι το δέσιμο με μια ομάδα που δυο άνθρωποι από εντελώς άλλους κόσμους μπορούν να μιλήσουν λες και γνωρίζονται για χρόνια σε μια δεδομένη χρονική στιγμή με μοναδικό σημείο επαφής αυτό το δέσιμο και μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες, εξ’ ορισμού διαφορετικοί, εξ’ ορισμού άλλοι άνθρωποι πλέον, να μπορούν ξανά να τα πουν, ξανά λες και γνωρίζονται για χρόνια – διότι τελικά, όρο ρηχό και αν φαίνεται, είναι κάτι πολύ βαθύ αυτό που τους ενώνει. Εκείνο το μεσημέρι είπαμε πως μέσω ενός κοινού μας γνωστού θα κανονίσουμε να βγούμε για μπύρες μια μέρα – αλλά δεν το κανονίσαμε ποτέ. Ελπίζω σύντομα να γίνει και αυτό…
Βλέπω την συγκινητική συγκέντρωση στήριξης στον Χατζηχρήστο που οργανώθηκε μπροστά από το Ιπποκράτειο, το «Δημήτρη άκου, ήρθαν τα παιδιά σου…» που ακουγόταν διαρκώς, τα μηνύματα στήριξης προς το πρόσωπό του από «εχθρούς» και φίλους και σκέφτομαι ότι δεν πρέπει να έχει υπάρξει φιγούρα της οπαδικής βάσης που να έχει καθορίσει περισσότερο την ιστορία των γηπέδων από εκείνον. Νομίζω πως ακόμα και η δική μου γενιά, που πρόλαβε έστω και στα τελευταία της χρόνια την Σκεπαστή στις πιο όμορφες εποχές της δεν μπορεί να κατανοήσει ακριβώς τι ήταν αυτό που πέτυχε ο Μίμης στα τσιμεντένια χρόνια των 70s και των 80s με την Original – οι περισσότεροι άλλωστε έχουμε ζήσει ένα οπαδικό κίνημα διεμβολισμένο από την βία ως καθοριστικό ταυτοτικό στοιχείο, μεταλλαγμένο σε σχέση με τις απαρχές του.
Για τον Χατζηχρήστο το οπαδικό κίνημα ήταν πάντα ένας τόπος συνύπαρξης, ένας τρόπος ζωής καθορισμένος από την αγνή και ανιδιοτελή αγάπη: αυτό που έχτισε στέγασε άπειρο κόσμο που υπό άλλες συνθήκες δεν θα χωρούσε πουθενά, κοινωνικοποίησε ανθρώπους, έφτιαξε κοινότητες. Η Original του υπήρξε για χρόνια μια μεγάλη παρέα που το να υπάρχεις στο εσωτερικό της ήταν αξία από μόνο του, υπήρξε η μοναδική οργάνωση οπαδών που συνειδητά φώναζε συνθήματα για τον εαυτό της, περίπου τόσα όσα και για την ΑΕΚ. Αυτό δεν ήταν τυχαίο: κατά τον ίδιο, ο κόσμος της ΑΕΚ δεν ήταν ακόλουθος της ομάδας αλλά συνοδοιπόρος της, δεν ήταν εξωτερικός παρατηρητής αλλά τμήμα της. Και προφανώς, μέσα σε έναν πλανήτη (που στην περίπτωσή μας λέγεται ΑΕΚ) οφείλεις να είσαι πιο δεμένος με τους δικούς σου ανθρώπους, να αγαπάς την ομάδα που σας συνδέει αλλά να λατρεύεις την κοινότητα που συγκροτείς μαζί τους. Μπορεί ο τρόπος που χειρίστηκε αυτή την κουλτούρα ο Χατζηχρήστος να μην ήταν πάντα ο σωστός, μπορεί σε πολλά σημεία να έκανε λάθη που δεν έβγαλαν κερδισμένο τον πλανήτη. Αλλά η πυξίδα της σκέψης του και όλα αυτά που μεταλαμπάδευσε ως οπαδική κουλτούρα ήταν πάντα προς την αντίθετη κατεύθυνση της σημερινής κατάντιας των γηπέδων.
Πάνε χρόνια που τα όσα συμβόλιζε ο Χατζηχρήστος και η γενιά του έχουν πάψει να είναι επίκαιρα και πλειοψηφικά στα γήπεδα: η απόσυρσή του την τελευταία δεκαετία σηματοδότησε και το τέλος μιας σπίθας που πάσχιζε να μείνει αναμένη και τα κατάφερνε εξαιτίας της παρουσίας του. Ο Χατζηχρήστος θα συμβολίζει πάντα την ρομαντική πλευρά του οπαδισμού, την πλευρά εκείνη που μπορεί να μην κατάφερε να επικρατήσει ανά τα χρόνια των μεταμορφώσεων του επαγγελματικού ποδοσφαίρου -και άρα της κερκίδας του- αλλά ακριβώς επειδή υπήρξε διαμόρφωσε και ολόκληρες γενιές: μπορεί να μην είμαστε άπαντες «παιδιά του» με την στενή έννοια του όρου, αλλά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο κάτι έχει διαμορφωθεί μέσα μας από την γωνιά που έφτιαξε στον πλανήτη μας.
Αν πράγματι σημαίνει κάτι ακόμα το «είναι διαφορετικό να είσαι ΑΕΚ» το οφείλουμε στον Δημήτρη. Μόνο αγάπη και σεβασμός για τον άνθρωπο που «μια ομάδα στον κόσμο αγαπά». Μακάρι να βγει πιο δυνατός από τη μάχη που δίνει σήμερα. Αλλά όπως και να έχει, ο εκσυγχρονισμός και η επαναφορά στο σήμερα των όσων πρέσβευει είναι χρέος όσων συγκατοίκησαν τόσα χρόνια μαζί του σε αυτόν τον όμορφο, κιτρινόμαυρο πλανήτη.