Η δολοφονία ενός 22χρονου φίλου της ΑΕΚ από τους οπαδούς της Ντιναμό Ζάγκρεμπ, οι οποίοι αγνόησαν επιδεικτικά την απαγόρευση οπαδικής μετακίνησης που είχε επιβάλλει η UEFA και με την προκλητική ανοχή της ελληνικής αστυνομίας όχι απλά μπήκαν στην Ελλάδα αλλά κατέληξαν να τρομοκρατούν ανυποψίαστους θαμώνες στα πέριξ του γηπέδου της Ένωσης, είναι μια κίνηση που μόνο σε ένα πρώτο επίπεδο μπορεί να ειδωθεί ως οπαδική και μόνο.
Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην συνυπολογιστεί στην όλη ιστορία η πολιτική ταυτότητα των δραστών. Κυρίως, διότι σε αντίθεση με τα «παραδοσιακά» ντράβαλα που χαρακτηρίζουν τις κόντρες ανάμεσα σε φανατικούς οπαδούς ανά τον κόσμο, το μακελειό της Νέας Φιλαδέλφειας έχει άλλα, καινούρια χαρακτηριστικά (τα οποία φαίνεται πως έχουν έρθει για να εδραιωθούν) που εν πολλοίς εξηγούνται και με πολιτικούς όρους.
Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που βγαίνουν μαχαίρια από οργανωμένους οπαδούς και προφανώς δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιοι τύποι αφαιρούν μια ζωή επειδή τυχαίνει εκείνη να ψήνεται να φοράει διαφορετικό χρώμα κασκόλ. Το να στοχοποιούνται ωστόσο λόγω οπαδικής καφρίλας αμέριμνοι, φιλήσυχοι άνθρωποι, άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με τον χουλιγκανισμό και απλά υποστηρίζουν μια ομάδα, είναι μια συνθήκη σχετικά καινούρια: οι οπαδοί της Ντιναμό Ζάγκρεμπ δεν ήρθαν στην Ελλάδα για να βρεθούν σε κάποιο χωράφι με κάποιους άλλους οπαδούς και να πλακωθούν αλλά για να την πέσουν αδιακρίτως σε όποιον υποστηρίζει την ΑΕΚ. Όσο κυνικό και αν ακούγεται, το να σκοτώνεται κάποιος στο πλαίσιο της πρώτης συνθήκης (έχοντας δηλαδή κάνει την επιλογή να βρεθεί σε ένα πεδίο μάχης) και το να απειλούνται ζωές κυριολεκτικά άσχετων με τα οπαδικά ραντεβού και τον χουλιγκανισμό εν γένει, είναι δυο καταστάσεις διαφορετικές. Η δεύτερη είναι πολύ πιο «σκοτεινή».
Οι Bad Blue Boys δεν είναι ένα παραδοσιακό οπαδικό κλαμπ αλλά (ταυτόχρονα και) μια ναζιστική οργάνωση. Κόντρα στο κλισέ που λέει πως είναι άλλο πράγμα οι ιδέες και άλλο πράγμα οι πράξεις, ο ναζισμός είναι μια ιδεολογία που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την δράση που την συνοδεύει. Οι Bad Blue Boys, ανοιχτά οπαδοί του Αδόλφου Χίτλερ και του Κροάτη φασίστα ηγέτη των Ούστασι, Άντε Πάβελιτς, είναι μια εγκληματική συμμορία ακριβώς επειδή πρόκειται για ναζί και όχι για κάτι ανεξάρτητο από αυτό. Είναι γνωστοί στις αστυνομικές αρχές όλης της Ευρώπης για την συμμετοχή τους σε διεθνείς φασιστικές μαζώξεις, μέλη τους έχουν αποδειχθεί πως είναι εμπλεκόμενα με το οργανωμένο έγκλημα στην Κροατία και στους χώρους τους έχουν βρεθεί οπλοπολυβόλα.
Θα ήταν μάλλον αφελές να πιστεύει πως κάτι τέτοιοι τύποι θα μπορούσαν να εναρμονιστούν με κάποιον κώδικα οπαδικής τιμιότητας, που οι παλιοί των γηπέδων ορκίζονται πως κάποτε υπήρχε ακόμα και ανάμεσα στα χειρότερα παιδιά.Μπορεί ο χουλιγκανισμός, από μια κοινωνιολογική σκοπιά, να ενέχει ορισμένα βαθιά συγγενικά στοιχεία με την ψυχολογία του φασισμού, αλλά το δόγμα πως οι συγκρούσεις έχουν ένα όριο, διακατέχονται από ορισμένους άτυπους κανόνες και, κυρίως, αφορούν τους αντιπάλους οπαδούς που σκέφτονται κατά τον ίδιο τρόπο και όχι ανυποψίαστους «απλούς πολίτες» υπήρξαν κάποτε αδιαπραγμάτευτες αρχές. Και αυτές ακριβώς οι αρχές είναι που έκαναν τον φασισμό και τον χουλιγκανισμό δυο συνθήκες που δεν μπορούσαν να ταυτιστούν. Αυτό σταδιακά αλλάζει. Το ερώτημα είναι γιατί αλλάζει.
Για τον φασισμό είναι συγκροτητικό το αφήγημα της συλλογικής ευθύνης: εχθροί είναι οι ξένοι, οι Εβραίοι, οι γκέι, οι «τσιγγάνοι», γενικά κάποιοι «άλλοι», οι οποίοι κατά τη διαδικασία στοχοποίησής τους αποκτούν ενιαία χαρακτηριστικά, καθορίζονται μόνο από μια ταυτότητα και μια ταυτότητα και μόνο αρκεί για να πρέπει να αφανιστούν. Αν κουβαλάς αυτή την ταυτότητα είσαι εχθρός και πρέπει να πεθάνεις, τελεία και παύλα.
Έτσι, όταν ένας ναζί είναι ταυτόχρονα και χούλιγκαν, το κοκτέιλ είναι δολοφονικό: οι μαχαιροβγάλτες της Ντιναμό Ζάγκρεμπ οριοθέτησαν τον αντίπαλο με βάση την ταυτότητα του ΑΕΚτσή και κάθε ΑΕΚτσής υπήρξε στόχος. Στα δικά τους μυαλο οι υπόλοποι διαχωρισμοί, εκείνοι που κάποτε έκαναν τους απλούς οπαδούς να κινδυνεύουν μόνο ξώφαλτσα και όχι λόγω στοχοποίησης, είναι ασήμαντοι. Ο χούλιγκαν ΑΕΚτσής και ο ΑΕΚτσής μπαμπάς που πάει στο γήπεδο με τον γιο του, είναι εξίσου εχθροί.
Η περίοδος είναι πολύ σκοτεινή. Ο φασισμός αναβιώνει σε κάθε γωνιά του κόσμου, τα ταπεινότερα κοινωνικά ένστικτα στρέφονται προς αυτόν, οι κερκίδες δεν θα μπορούσαν να μείνουν άνεγγιχτες από αυτή τη στροφή. Ο χουλιγκανισμός άλλωστε, ως τρόπος ζωής με προνομιακή σχέση με τη βία, έλκεται πανεύκολα από πολιτικές αντιλήψεις που διεκδικούν για τον εαυτό τους ένα αντισυστημικό στάτους. Το πρόβλημα για τις αριστερές εξ’ αυτών είναι πως μια τέτοια έλξη είναι επιδερμική. Για τις ακροδεξιές από την άλλη δεν υπάρχει πρόβλημα: βασικά είναι η βία που τις γαλουχεί έτσι κι αλλιώς.
Η διαδικασία αυτή μετασχηματίζει τον χουλιγκανισμό σε ακόμα πιο επιθετικές, ακόμα πιο κανιβαλιστικές, τελικά ακόμα πιο επικίνδυνες μορφές. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση: ο Άλκης δολοφονήθηκε απλά επειδή έδωσε τη λάθος απάντηση στην ερώτηση για το ποια ομάδα υποστηρίζει, σε μια δολοφονία που με τη σειρά της είχε σοκάρει ακριβώς επειδή αφορούσε ένα άσχετο παιδί και όχι κάποιον «χωμένο». Όσοι απέτυχαν να συνδέσουν το προτόγνωρο του πράγματος με το κρεσέντο εθνικοφροσύνης που κατάπιε την Βόρεια Ελλάδα μετά την γιγάντωση του μακεδονικού ζητήματος, έχουν αποτύχει γενικά να «διαβάσουν» τις εξελίξεις.
Η ιστορία της Νέας Φιλαδέλφειας είναι μεγάλο καμπανάκι: ο «παραδοσιακός» χουλιγκανισμός μας αφήνει. Η νεοναζιστική μορφή του έρχεται επιθετικά σε όλο τον κόσμο. Κάθε υποβάθμιση τέτοιων φαινομένων σε απλή οπαδική βία, κάθε απογύμνωσή τους από πολιτικά χαρακτηριστικά θα συσκωτίζει το πρόβλημα.