Το ημερολόγιο έγραφε 22 Σεπτεμβρίου 1997 και το πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής διένυε μόλις την 3η αγωνιστική. Ο Ολυμπιακός μόλις είχε σπάσει τη δεκαετή κατάρα αποχής από τον τίτλο, ενώ η ΑΕΚ είχε χρυσώσει το χάπι με την κατάκτηση του Κυπέλλου. Όπως θα αποδεικνυόταν σταδιακά, τα περίφημα «πέτρινα χρόνια» της πειραϊκής ομάδας θα έπαιρναν θέση στα κιτάπια της ιστορίας του ελληνικού ποδοσφαίρου. Αντίθετα, οι «κιτρινόμαυροι» έμελλε να χάσουν την επαφή με την κορυφή – ομοίως και ο τρίτος του πάλαι ποτέ ΠΟΚ, ο Παναθηναϊκός.
Βέβαια, εν αντιθέσει με τις επτά σεζόν από το 2010-11 ως το 2016-17, όταν οι «ερυθρόλευκοι» έφταναν με χαρακτηριστική άνεση στον θρόνο, το διάστημα 1997-2010 επεφύλασσε πολλές ομηρικές «μάχες» για την πρωτιά, την οποία κέρδιζε πάντα (πλην της περιόδου 2003-04) η πανίσχυρη ΠΑΕ του Σωκράτη Κόκκαλη.
Πάντως, και παρά την εκτόξευση του Ολυμπιακού από το 1996, η ΑΕΚ έβρισκε τον τρόπο να τον νικάει συχνά, όπως επίσης και τον Παναθηναϊκό.
Στο πρωτάθλημα, από τις 26/2/1994 μέχρι τις 15/11/1999, η «Ένωση» έχασε μόλις μία φορά σε 10 ντέρμπι, ενώ στο Κύπελλο πήρε τρεις σερί προκρίσεις σε νοκ-άουτ (1995-96, 1996-97, 1999-00) με απολογισμό 4 νίκες και 2 ισοπαλίες!
Μία από τις χαρακτηριστικές μορφές της τρομερής ΑΕΚ των 90s’ ήταν ο τερματοφύλακας Ηλίας Ατματσίδης. Είχε αφιχθεί το 1992 από την Α.Ε. Ποντίων Βέροιας και έμελλε να… ριζώσει κάτω από τα «κιτρινόμαυρα» γκολπόστ επί μια δεκαετία. Πανηγύρισε επτά τίτλους συνολικά, κατέγραψε εκατοντάδες συμμετοχές και χρίστηκε διεθνής, λαμβάνοντας μάλιστα μέρος στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994.
Οι φίλαθλοι που έχουν μπει για τα καλά στα -άντα θυμούνται αρκετά παιχνίδια που ξεχώρισε με τις αποκρούσεις του. Εκείνοι της «Ένωσης», πάντως, έχουν σε περίοπτη θέση την προαναφερθείσα 22α Σεπτεμβρίου 1997. Όταν ο αναγεννημένος και πρωταθλητής Ολυμπιακός του Ντούσαν Μπάγεβιτς υποδεχόταν την ΑΕΚ του Ντουμίτρου Ντουμιτρίου στο ΟΑΚΑ, ενώπιον περίπου 35.000 θεατών (31.470 τα εισιτήρια).
Οι «ερυθρόλευκοι» προέρχονταν από την παρθενική τους νίκη στους ομίλους του Champions League (1-0 την Πόρτο με την γκολάρα του Στέλιου Γιαννακόπουλου), ενώ οι «κιτρινόμαυροι» βίωναν περίοδο σύγχυσης, επειδή η ΠΑΕ του μεγαλομέτοχου Μιχάλη Τροχανά (και του προέδρου Αλέξη Κούγια) βρισκόταν σε διαδικασία πώλησης.
Το ντέρμπι αρχίζει και μόλις στο 3ο λεπτό ο Ατματσίδης σταματά το κοντινό σουτ του Νίκου Νταμπίζα. Παίρνει ψυχολογία για τη συνέχεια ο γκολκίπερ των φιλοξενούμενων. Η βραδιά προβλέπεται δύσκολη, διότι οι γηπεδούχοι έχουν συντριπτικό ποσοστό κατοχής.
Λίγο αργότερα, στο 17ο λεπτό, ο Πρέντραγκ Τζόρτζεβιτς στήνει την μπάλα δυο βήματα έξω από το ημικύκλιο της μεγάλης περιοχής. Είναι σπεσιαλίστας στα φάουλ και βρίσκεται φάτσα με την εστία. Η ευκαιρία είναι ιδανική για τον Ολυμπιακό, όμως, ο Ατματσίδης εκτινάσσεται εντυπωσιακά στην αριστερή του πλευρά και αποκρούει με το ένα χέρι το σουτ των 103 χλμ./ώρα.
Είναι σε πολύ καλή μέρα. Βγάζει μέχρι και το σουτ του Στέλιου Γιαννακόπουλου με το αριστερό πόδι στο 26′. Ο χαφ των γηπεδούχων υποδεικνύεται με καθυστέρηση σε θέση οφσάιντ, όμως, η νέα -ως μη γενόμενη- απόκρουση του «Άτμα» τού δίνει επιπλέον ψυχολογία. Ασχέτως αν στην επίμαχη φάση τραυματίζεται λόγω της τρομερής δύναμης που έχει η προσπάθεια του αντιπάλου.
Πέντε λεπτά αργότερα, ο Γιαννακόπουλος κάνει το χαρακτηριστικό του ξεπέταγμα και βγαίνει τετ-α-τετ με τον Ατματσίδη. Αυτή τη φορά επιλέγει να σουτάρει ψηλά και δέχεται νέο «στοπ» από τον διεθνή τερματοφύλακα! Είναι η πρώτη στιγμή που ο σπίκερ Γιάννης Καραλής τον αναφέρει στη μετάδοση ως «ήρωα», απόρροια και του προβλήματος που έχει αποκομίσει στον αστράγαλο από τη φάση του 26′.
Συνεχίζει να αγωνίζεται με πόνους, αν και σταδιακά αισθάνεται καλύτερα. Στο 39′ δεν επιχειρεί καλή έξοδο και ο Αλέκος Αλεξανδρής σπαταλά μοναδική ευκαιρία για το 1-0. Το πρώτο μέρος ολοκληρώνεται χωρίς γκολ.
Ο Ατματσίδης επιστρέφει κανονικά για το δεύτερο ημίχρονο και μόλις στο 50′ είναι η ώρα του Ανδρέα Νινιάδη για να δεχθεί το μεγαλοπρεπέστατο «στοπ». Λίγο αργότερα, ο Ντέμης Νικολαΐδης περνά στη θέση του Χρήστου Κωστή και ακούει το «κιτρινόμαυρο» σύνθημα: «Σε βλέπει ο Τοχούρογλου και τρέμει-γεια σου Ντέμη-γεια σου Ντέμη». Προφητικό.
Χάρη στις αποκρούσεις του διεθνούς τερματοφύλακα, η ΑΕΚ έχει κρατήσει το 0-0 και αναθαρρεί προσωρινά. Ο Ολυμπιακός επανέρχεται, διαμαρτύρεται δικαιολογημένα για μη καταλογισμό πέναλτι στον Νινιάδη (από χτύπημα του Νίκου Κωστένογλου) και αγγίζει το γκολ με -δεξί- σουτ του Τζόρτζεβιτς που περνά ελάχιστα δίπλα από το αριστερό δοκάρι. Το ντέρμπι σε μια κλωστή.
Το ρολόι σημαδεύει το 61ο λεπτό, όταν ο Τόνι Σαβέβσκι βρίσκει με περίφημη διαγώνια μπαλιά τον επιθετικό που μόλις πριν από πέντε μέρες έκλεισε τα 24. Εκείνος κοντρολάρει ιδανικά με το δεξί, προλαβαίνει την έξοδο του Τοχούρογλου και ανοίγει το σκορ στο ΟΑΚΑ. Στα ουράνια οι οπαδοί των φιλοξενούμενων.
Ο Μπάγεβιτς ρίχνει στη μάχη τον 17χρονο Πίτερ Οφορίκουε, ο οποίος είναι πολύ δραστήριος, απειλεί, αλλά αστοχεί σε όλες του τις προσπάθειες. Το παιχνίδι φτάνει στο 89′. Ο Τζόρτζεβιτς εφορμά από τον άξονα και πασάρει στον Γκανέζο, εκείνος περνά με τη μία στον Ίλια Ίβιτς και όλοι κρατούν την ανάσα τους. Ο Σέρβος δεν σουτάρει άμεσα, αντ’ αυτού προτιμά να κοντρολάρει, δίνοντας χρόνο στον Ατματσίδη να βγει. Πέφτοντας γίνεται η τελική, αλλά ο τερματοφύλακας της ΑΕΚ τον σταματά κι εκείνον!
Νταμπίζας, Τζόρτζεβιτς, Γιαννακόπουλος, Νινιάδης και Ίβιτς, ήταν οι παίκτες που ηττήθηκαν στα ίσα από τον αντίπαλο γκολκίπερ. Το 0-1 παρέμεινε ως το τέλος και είχε έρθει η ώρα των δηλώσεων. Προφανώς ο «Άτμα», μαζί με τον Ντέμη, ήταν τα πρόσωπα της αναμέτρησης.
Ο ρεπόρτερ Νίκος Γαβαλάς τον χαρακτηρίζει «μεγάλο ήρωα της βραδιάς» κι εκείνος απαντά on air στην κάμερα του Super Sport: «Δεν συμφωνώ με την άποψή σας ότι ήμουν ήρωας, δεν πιστεύω ότι στο ποδόσφαιρο υπάρχουν ήρωες. Ήρωες ήταν ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας κι ο Αθανάσιος Διάκος. Εμείς κάνουμε τη δουλειά μας, αυτό προσπάθησα να κάνω κι εγώ. Δεν νομίζω ότι ήμουν ήρωας επειδή έπαιξα για τον εαυτό μου και για την ομάδα μου».
Λίγο αργότερα, ενώπιον άλλων δημοσιογράφων, αφού ακούει ξανά τον χαρακτηρισμό «ήρωας», απαντά: «Έχω πει και σε προηγούμενη δήλωση, οι ποδοσφαιριστές δεν είναι ήρωες. Ήρωες είναι ο Παπαφλέσσας, ο Κολοκοτρώνης, αυτοί που πολεμούσαν για την Ελλάδα. Εμείς δεν πολεμάμε για την Ελλάδα, εμείς παίζουμε ποδόσφαιρο».
Εκτός από MVP του ντέρμπι, ο Ατματσίδης αποδείχθηκε κορυφαίος και στα λόγια. Πράγματι, το ποδόσφαιρο είναι ψυχαγωγία, εκτόνωση, αποφόρτιση… Περιλαμβάνει πολλά συναισθήματα. Δεν είναι, όμως, ζήτημα ζωής και θανάτου. Ή, τουλάχιστον, δεν πρέπει να είναι. Κι αυτό, εκτός από τους παίκτες, οφείλουν να το γνωρίζουν και οι θερμόαιμοι θαμώνες των γηπέδων και των συνδέσμων.