Ήταν μια φορά και έναν καιρό μια ομάδα που δεν είχε προκριθεί στα τελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, αλλά κατέκτησε το Euro χωρίς τον καλύτερο της παίκτη, νικώντας στον ημιτελικό την εστεμμένη πρωταθλήτρια Ευρώπης και στον τελικό την Παγκόσμια Πρωταθλήτρια. Αυτή η πρόταση θα μπορούσε να είναι το πρελούδιο για ένα ευφάνταστο ποδοσφαιρικό παραμύθι, όμως είναι ακριβώς ό,τι συνέβη με την περίπτωση της πιο… ουρανοκατέβατης πρωταθλήτριας στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Το Νοέμβριο του 1990 ο κορυφαίος Δανός ποδοσφαιριστής όλων των εποχών, Μίκαελ Λάουντρουπ, σοκάρει τη φίλαθλη κοινή γνώμη της χώρας του, ανακοινώνοντας την απόσυρση του από την εθνική ομάδα, σε ηλικία μόλις 28 ετών. Ο τότε σταρ της Μπαρτσελόνα ήρθε σε ρήξη με τον ομοσπονδιακό τεχνικό Ρίτσαρντ Μέλερ Νίλσεν, εκφράζοντας την αντίθεση του στις συντηρητικές τακτικές του. Η αμυντικογενής φιλοσοφία του Νίλσεν θεωρείτο κόντρα στις αρχές του σκανδιναβικού ποδοσφαίρου και το επίπεδο δημοφιλίας του μεταξύ των Δανών φιλάθλων ήταν ευθέως ανάλογο αυτής της διαπίστωσης.
Δεν ήταν καν η πρώτη επιλογή για το πόστο όταν το καλοκαίρι του ’90 η ομοσπονδία της Δανίας έψαχνε τον διάδοχο του Σεπ Πιόντεκ. Είχε καταλήξει στον Γερμανό Χορστ Βέλερς, ο οποίος είχε παρουσιαστεί κιόλας σε συνέντευξη Τύπου, αλλά δεν κατάφερε τελικά να σπάσει το συμβόλαιο του με την Μπάγερ Ούρντινγκεν…
Ο Μίκαελ Λάουντρουπ δεν ήταν ο μόνος που εγκατέλειψε την ομάδα. Το ίδιο έκαναν ο αδελφός του, Μπρίαν Λάουντρουπ, ο σπουδαίος μέσος (των Λίβερπουλ και Αγιαξ) Γιαν Μέλμπι και ο μπακ της Αϊντχόφεν Γιαν Χάιντσε.
Το περιβάλλον ίντριγκας και η αδυναμία του Νίλσεν να τα βρει με την αφρόκρεμα της ομάδας συνέθεσαν ένα εκρηκτικό μίγμα μετά τις δύο σερί αποτυχίες για τα προκριματικά του Euro, το εκτός έδρας 1-1 με τη Βόρεια Ιρλανδία και το εντός 0-2 κόντρα στη Γιουγκοσλαβία. Ήταν τότε που τα βρόντηξαν τα αδέλφια Λάουντρουπ, με αποτέλεσμα Τύπος και κοινή γνώμη να ζητούν την κεφαλή του ομοσπονδιακού τεχνικού επί πίνακι. Πιθανότατα ,η ομοσπονδία να ανταποκρινόταν αν στο επόμενο ματς συνέβαινε το αναμενόμενο. Ήταν το εκτός με τη Γιουγκοσλαβία και με μια δεύτερη ήττα οι «Βίκινγκς» θα έχαναν κάθε ελπίδα πρόκρισης στο Euro. Παρά τις απουσίες όμως, η Δανία έβγαλε αντίδραση στο Βελιγράδι, επικρατώντας 2-1 με δύο γκολ του μετέπειτα φορ του Ολυμπιακού Μπεντ Κρίστενσεν. Ακολούθησαν άλλες τέσσερις νίκες σε ισάριθμους αγώνες στα προκριματικά, ωστόσο η πρώτη θέση κατέληξε στη Γιουγκοσλαβία, που επίσης δεν είχε άλλη απώλεια έως τέλους.
Αστικός μύθος και απόδοση 150,00
Κοινώς, η Δανία δεν ήταν τόσο ανέτοιμη να αντικαταστήσει τους «πλάβι» στα τελικά του Euro, όταν έσκασε η είδηση για την τιμωρία της χώρας από την UEFA λόγω του πολέμου. Είναι δε αστικός μύθος ότι οι διεθνείς εγκατέλειψαν άρον-άρον τις παραλίες για να ενσωματωθούν στην Εθνική – «μαλ…ίες» έχει χαρακτηρίσει αυτά τα δημοσιεύματα ο Σμάιχελ. Το πρωτάθλημα Δανίας, στο οποίο έπαιζαν οι περισσότεροι, είχε ολοκληρωθεί μόλις δύο εβδομάδες πριν από την πρεμιέρα του Euro, ενώ μία εβδομάδα αργότερα η Εθνική έδωσε φιλικό με την Κοινοπολιτεία (1-1).
Βεβαίως, είναι απόλυτα αληθές ότι οι Δανοί είχαν σαφώς λιγότερο χρόνο από τις υπόλοιπες φιναλίστ για να προετοιμαστούν. Η απόφαση αντικατάστασης λήφθηκε 10 μέρες πριν από τη σέντρα της διοργάνωσης, όταν η αποστολή των Γιουγκοσλάβων είχε ήδη καταλύσει σε προπονητικό καμπ στη Σουηδία – έδρα του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. O Μίκαελ Λάουντρουπ ενέμεινε στην απόφαση του, ο Μπρίαν όμως αποδέχτηκε την πρόσκληση του Νίλσεν, με δέλεαρ τη συμμετοχή σε ένα Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Ο μικρός Λάουντρουπ (Μπάγερν) και ο Πίτερ Σμάιχελ (Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ) ήταν οι δύο από τους εφτά «λεγεωνάριους» της 20μελους αποστολής και οι μοναδικοί που έπαιζαν στο υψηλότερο επίπεδο.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, η Δανία ήταν μακράν η τελευταία υποψήφια για την κατάκτηση του Euro στα γραφεία των book. Η απόδοση της ήταν 1 προς 50 και το… εξωφρενικό είναι ότι μετά από τα δύο πρώτα παιχνίδια των ομίλων έγινε 1 προς 150! Σε αυτά οι Δανοί δεν έβαλαν γκολ, μένοντας στο 0-0 με την Αγγλία και χάνοντας 1-0 από την οικοδέσποινα Σουηδία. Το τελευταίο ματς ήταν με τη Γαλλία, που είχε δύο βαθμούς, όσους και η Αγγλία. Προφανώς οι Δανοί ήθελαν μόνο νίκη, αλλά και να μην νικήσει η Αγγλία τη Σουηδία για να πάρουν την πρόκριση.
Με προπονητή τον Μισέλ Πλατινί και σταρ τους Καντόνα, Παπέν, Ντεσάν, Μπλαν, Αμορός, η Γαλλία ήταν το γκραν φαβορί. Ο Νίλσεν έψαχνε αντίδοτο στη δυστοκία της ομάδας του και μετά τη δεύτερη αγωνιστική άφησε στον πάγκο τον Κρίστενσεν, υπέρ ενός σχετικά άσημου μεσοεπιθετικού, ονόματι Χένρικ Λάρσεν. Ο λεγάμενος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του στη μικρούλα Λίνγκμπι και έβρισκε δίχτυα σπάνια. Με το εθνόσημο έβαλε πέντε γκολ σε 39 συμμετοχές, τα τρία εξ’ αυτών όμως ζύγιζαν πολλά καράτια χρυσού, αφού επιτεύχθηκαν στο Euro 1992. Αν έχεις άστρο διάβαινε…
Ο Λάρσεν ήταν αυτός που άνοιξε το σκορ κόντρα στη Γαλλία και μετά την ισοφάριση από τον Παπέν, ο Έλστρουπ το έκλεισε για το τελικό 2-1. Με το ίδιο σκορ ηττήθηκαν οι Άγγλοι από τους Σουηδούς κι έτσι ήρθε σχεδόν από το… πουθενά η πρόκριση για τα ημιτελικά.
Μίνι γκολφ και Burger King
Ο Νίλσεν απαιτούσε σκληρή δουλειά, αλλά αποδείχθηκε επίσης μετρ της ψυχολογίας, προσεγγίζοντας σε κάποιες περιστάσεις με τον πιο χαλαρό τρόπο τη σχέση του με τους διεθνείς. Στόχος να σφυρηλατήσει το ομαδικό πνεύμα και να τους αποφορτίσει από την οποία πίεση. Δύο μέρες πριν από τον ημιτελικό, οι παίκτες είδαν σε μια βόλτα τους ένα Burger King και… λαχτάρισαν ένα Whopper. Ο κόουτς δεν τους χάλασε το χατίρι και σύσσωμη η αποστολή το έριξε εκείνη τη μέρα στο junk food. Την επομένη του ημιτελικού ο Νίλσεν ακύρωσε μια προπόνηση για να διοργανώσει η ομάδα ένα τουρνουά… μίνι-γκολφ στο ξενοδοχείο. Και όταν ενημερώθηκε ότι οι γυναίκες και σύντροφοι των παικτών του δεν μπορούσαν να βρουν ούτε για δείγμα δωμάτιο στη Στοκχόλμη ώστε να ταξιδέψουν για τον τελικό, έδωσε την άδεια του για… ερωτικές περιπτύξεις.
Οι Γερμανοί (κυρίως) και οι Δανοί φίλαθλοι είχαν προβεί σε κρατήσεις για την παραμονή του τελικού, κατακλύζοντας τα ξενοδοχεία της σουηδικής πρωτεύουσας. Κάτι που δεν είχαν προνοήσει τα ίδια τα μέλη της δανέζικης αποστολής, αφού δεν περίμεναν ότι στις 26 Ιουνίου του ’92 θα ήταν ακόμα εκεί! Ο Νίλσεν έδωσε την άδεια να φιλοξενηθούν οι «WAGS» στα δωμάτια των παικτών, συνοδεία των σχετικών οδηγιών περί… ρέγουλας στην κατανάλωση ενέργειας.
Περιφρονώντας τα φαβορί
Στον ημιτελικό περίμενε η σπουδαία Ολλανδία του Ρίνους Μίχελς, η οποία είχε ακόμα τους Φαν Μπάστεν, Ράικαρντ, Γκούλιτ, Κούμαν και με νέο αστέρα τον 23χρονο Ντένις Μπέργκαμπ στόχευε στο back to back. Οι «οράνιε» είχαν περάσει αεράτοι στους «4», νικώντας στο τελευταίο ματς του ομίλου εύκολα με 3-1 τη Γερμανία, ως μια άτυπη ρεβάνς της ήττας με 2-1 στους «16» του Μουντιάλ δύο χρόνια πριν. Σε αυτό το ματς η Δανία έκανε την καλύτερη εμφάνιση της στο Euro. Προηγήθηκε δύο φορές με ισάριθμα γκολ του Χένρικ Λάρσεν και παίζοντας πρακτικά με 10 δέχτηκε το 2-2 από τον Ράικαρντ στο 86’. Ο Νίλσεν χρησιμοποίησε τη δεύτερη (και τελευταία τότε) αλλαγή του για να αντικαταστήσει τον τραυματία αριστερό μπακ Χένρικ Αντερσεν, δεν είχε όμως άλλη όταν και ο δεξιός μπακ Γιον Σίβεμπακ άρχισε να κουτσαίνει.
Με έναν παίκτη της εμφανώς να χωλαίνει στο τερέν, η Δανία άντεξε στην παράταση και οδήγησε τον ημιτελικό στα πέναλτι. Εκεί, ο Σμάιχελ απέκρουσε το 5ο χτύπημα του Φαν Μπάστεν και ο Κιμ Κριστόφτε ευστόχησε στο τελευταίο, για το 5-4 και την πρόκριση στον τελικό. Την ίδια ώρα ο κορυφαίος Δανός ποδοσφαιριστής βρισκόταν σε διακοπές στις ΗΠΑ και παρακολουθούσε τον ημιτελικό από ένα νεοϋρκέζικο μπαρ, έχοντας ανοιχτή γραμμή στο τηλέφωνο με τον πατέρα του κατά τη διαδικασία των πέναλτι.
Στον τελικό, η Γερμανία των Ζάμερ, Έφενμπεργκ, Κλίνσμαν, Μπρέμε, Φέλερ και Χέσλερ ήταν θεωρητικά το απόλυτο φαβορί. Παρά τα όσα είχε πετύχει η Δανία, ελάχιστοι της έδιναν τύχη, αλλά… τ’ άστρα είχαν ήδη προεξοφλήσει τη στέψη της. «Δεν υπήρχε περίπτωση να αντέξουμε αν το ματς είχε πάει στην παράταση. Ήμασταν εξουθενωμένοι, αισθανόμασταν πια τις συνέπειες της ελλιπούς προετοιμασίας», έχει πει ο Μπρίαν Λάουντρουπ, καθώς η Γερμανία έκανε κατά κύματα επιθέσεις για να «απαντήσει» στο γκολ του Γιένσεν από το 19’. Ήταν η μεγάλη μέρα του Πίτερ Σμάιχελ, που κράτησε το προβάδισμα έως ότου ο Κιμ Βίλφορντ το διευρύνει σε μια αντεπίθεση (79’), «κλειδώνοντας» μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις στην ιστορία των σπορ.
Τέτοια, που ακόμα και ο γηγενής παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν θα ήταν μάλλον εξαιρετικά δύσκολο να εμπνευστεί…