Ο θρύλος λέει ότι στα νερά τους, που έδωσαν το όνομά τους στην περιοχή αλλά και στην διασημότερη μάχη της ιστορίας, ανακτούσαν τις δυνάμεις τους οι 300 του Λεωνίδα όταν μαζί με άλλους (λιγότερο προβεβλημένους –είναι αλήθεια- Θεσπιείς) απέκρουαν τις κατά κύματα επιθέσεις των πολλαπλάσιων περσικών στρατευμάτων. Σήμερα, αν και προσεγγίσιμα και επισκέψιμα, τα Λουτρά των Θερμοπυλών παραμένουν ανεκμετάλλευτα κι εγκαταλελειμμένα, αντί να αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες αλλά και ντόπιους κάθε χρόνο.
Κι όλα αυτά ενώ η Εθνική οδός περνά από απόσταση ανάσας, εκεί κοντά στο άγαλμα του Λεωνίδα που στέκει ως μοναδικό σημάδι αναγνώρισης μιας περιοχής που το όνομά της είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο. Σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη δεν θα άφηναν ένα τέτοιο έτοιμο brand name να πάει χαμένο. Στην Ελλάδα, όμως, μόνο κάποιοι μυημένοι ή από τύχη μπορούν να βρεθούν εκεί, αφού οι περισσότεροι αγνοούν ακόμη και την ύπαρξή τους.
Ωστόσο η ιστορία έχει καταγράψει σε αυτά τα χώματα την περίφημη Μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. Σε ένα γεγονός που έγινε συνώνυμο της αυταπάρνησης και της θυσίας και μνημονεύεται και θαυμάζεται έκτοτε από τους πάντες. Πάνω σε αυτή τη βάση θα μπορούσε να χτιστεί (μεταφορικά και κυριολεκτικά) το αύριο μιας περιοχής που είναι αφημένη στην τύχη της. Κι όμως δεν χρειάζεται παρά παραμονής λίγης ώρας για να παρατηρήσει ο επισκέπτης την μορφολογία του εδάφους, το βουνό, τα περάσματα και την φύση και να κάνει την σύνδεση με τη μάχη.
Κι αργότερα, βουτώντας και παραμένοντας στα νερά των Λουτρών (σταθερά σε θερμοκρασία 40 βαθμών Κελσίου) να φανταστεί τα όσα συνέβησαν εκεί γύρω πριν από 2.500 χρόνια.
Αντ’ αυτού, δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί από την εικόνα παρακμής και τα σκουπίδια σε μια περιοχή όπου πλέον εκεί κοντά στεγάζεται μια δομή προσφύγων και τίποτα άλλο.
Οι ιαματικές πηγές στις πολλές φυσικές πισίνες που έχουν διαμορφωθεί στο πέραμα του χρόνου, από την αρχαιότητα θεωρούνταν θεραπευτικές. Άλλωστε ο θρύλος ήταν ότι φτιάχτηκαν από τον Ήφαιστο μετά από παράκληση της θεάς Αθηνάς που ζήτησε κάτι να για να μπορεί να ξεκουράζεται και να ανακτά τις δυνάμεις του ο Ηρακλής μετά τους άθλους του.
Οι θερμές πηγές στις Θερμοπύλες περιέχουν θείο (για αυτό και η ιδιαίτερη οσμή) και νάτριο, με τις ιδιότητές τους να είναι γνωστές πολλούς αιώνες πριν. Μόλις το 1935 πάντως έγιναν απόπειρες οργάνωσης και εκμετάλλευσης του χώρου. Όπως συνέβη και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, έτσι κι εκεί χτίστηκε υδροθεραπευτήριο, μονάδα φιλοξενίας και χώροι αναψυχής προκειμένου να γίνει εύκολη η διαμονή και μεγαλύτερη η επισκεψιμότητα. Παράλληλα υπήρξαν κι εργασίες διαμόρφωσης του τοπίου ώστε να δημιουργηθεί ένας μικρός καταρράκτης και δεκάδες πισίνες, δίνοντας ακόμη πιο ιδιαίτερο χρώμα. Για περίπου μισό αιώνα λειτούργησαν κανονικά ως ιαματικά λουτρά, χωρίς πάντως –ούτε τότε- να σκεφτεί κανείς στο ελληνικό δημόσιο να τα συνδυάσει με την ιστορική βαρύτητα του τόπου.
Μετά τα μέσα της δεκαετίας του ΄80, όπως και σε τόσα άλλα πράγματα σε αυτό το έρμο το μέρος που λέγεται Ελλάδα, άρχισε η κατρακύλα. Σταδιακά οι επισκέπτες μειώθηκαν, το ξενοδοχείο σταμάτησε να λειτουργεί, τα πάντα εγκαταλείφθηκαν και την τελευταία δεκαετία, μετά και το χτίσιμο της δομής, μπορεί η πρόσβαση να είναι ελεύθερη σε όλους, πρακτικά όμως ελάχιστοι είναι εκείνοι που φτάνουν μέχρι εκεί και απολαμβάνουν μια βουτιά στα νερά τους.
Οι κάτοικοι του νομού Φθιώτιδας, ειδικά τώρα που πλέον βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, γνωρίζουν καλά τι όφελος θα μπορούσε να προκύψει για τον τόπο τους εάν το κράτος άκουγε τις φωνές τους και επένδυε στις Θερμοπύλες. Ωστόσο μέχρι τώρα ουδείς δείχνει να συγκινείται κι ένα σημείο με σαφείς δεσμούς με ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας παραμένει άγνωστο, σε αντίθεση με το ίδιο το συμβάν που είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο.