Ένα από τα παραδοσιακά εδέσματα της μεγάλης γιορτής του Πάσχα στη χώρα μας, μαζί με τα κουλουράκια, είναι το παραδοσιακό τσουρέκι.
Παρόλο που τη συγκεκριμένη περίοδο του χρόνου, το τσουρέκι έχει την τιμητική του, ωστόσο λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν για ποιο λόγο το συγκεκριμένο παραδοσιακό έδεσμα, έχει συνδυαστεί με τη γιορτή του Πάσχα.
Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα γλυκό ψωμί το οποίο δεν είναι γνωστό μόνο στη χώρα μας, αλλά με τα χρόνια, έχει διαδοθεί στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων με διαφορετικές φυσικά ονομασίες.
Όπως συμβαίνει με πολλά άλλα φαγητά και γλυκά στη χώρα μας, έτσι και το τσουρέκι έχει τις ρίζες του στην περίοδο της τουρκοκρατίας και από τότε η βάση του είναι το αλεύρι (συνήθως σκληρό), τα αυγά, το βούτυρο και το γάλα.
Γιατί όμως το συγκεκριμένο γλυκό ψωμί έχει συνδυαστεί με την περίοδο του Πάσχα;
Η ιστορία χάνεται στα βάθη της τουρκοκρατίας, καθώς σύμφωνα με τον συμβολισμό οι χριστιανικές κοινότητες παραλλήλιζαν τον μετασχηματισμό και το ζωντάνεμα του αλευριού σε ψωμί, με την ανάσταση του Χριστού που συμβολίζει την επικράτηση της ζωής επί του θανάτου.
Η αυθεντική ονομασία, όπως είναι φυσικό, προέρχεται από την τουρκική λέξη, çörek, και ουσιαστικά ακόμα και σήμερα είναι οποιαδήποτε ζύμη περιέχει μαγιά, ώστε μέσω αυτής να φουσκώνει.
Όπως είναι γνωστό, στη χώρα μας το τσουρέκι δεν έχει την τιμητική του μόνο την περίοδο του Πάσχα, αλλά και εκείνη των Χριστουγέννων, ωστόσο μπορεί κανείς εύκολα να το απολαύσει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Ενδιαφέρον επίσης είναι το γεγονός ότι η παραδοσιακή ελληνική ονομασία του είναι λαμπροκουλούρα ή λαμπρόψωμο, παρ’ όλα αυτά επικράτησε η λέξη τσουρέκι, από την περίοδο της τουρκοκρατίας.
Όσον αφορά το σχήμα του, είναι διαφορετικό ανάλογα με τις παραδόσεις του κάθε τόπου, με την κλασική πλεξούδα με ή χωρίς κόκκινο αυγό να επικρατεί την περίοδο του Πάσχα.
Στις περισσότερες κλασικές συνταγές τα βασικά αρωματικά είναι η μαστίχα και το μαχλέπι. Σε άλλες συνταγές προτιμούν το κάρδαμο ή και τη βανίλια, ενώ συχνά βλέπουμε να προστίθεται και λίγο κονιάκ και ξύσμα πορτοκαλιού.
Επιπλέον, λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν ότι και το σχήμα της κλασικής πλεξούδας δεν είναι τυχαίο, αλλά ανάγεται σε ειδωλολατρικά κατάλοιπα, καθώς συμβόλιζε την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων.
Την περίοδο του Πάσχα, το κλασικό τσουρέκι ζυμώνεται το πρωί της μεγάλης Πέμπτης, μαζί με τα κόκκινα αυγά που βάφονται την ίδια μέρα και παραπέμπουν στο αίμα του θεανθρώπου αφού, σύμφωνα με την ακολουθία της Μεγάλης Εβδομάδος, την μεγάλη Πέμπτη είναι η ακολουθία του μυστικού δείπνου του Χριστού με τους 12 μαθητές του.
Τα μυστικά για ένα επιτυχημένο τσουρέκι
Σε όλες τις συνταγές για τσουρέκια θα δείτε ότι το βασικά κόλπα είναι το ζύμωμα και η «ξεκούραση» της ζύμης. Τα υλικά ανακατεύονται όλα μαζί σε ένα μεγάλο σκεύος (μπωλ ή κατσαρόλα).
Όμως η ζύμη του τσουρεκιού δεν θέλει εξαντλητικό ζύμωμα αλλά τόσο ζύμωμα όσο χρειάζεται μέχρι να μην κολλάει πια στα χέρια και στα τοιχώματα του σκεύους. Δηλαδή το μυστικό για αφράτο τσουρέκι είναι να μην το παρακάνουμε στο ζύμωμα! Το δεύτερο μυστικό είναι ότι η ζύμη πρέπει να μείνει 1-2 ώρες σκεπασμένη για να φουσκώσει.