Τριάντα ένα χρόνια είχαν περάσει από τις φονικές πυρκαγιές σε Καβάλα και Θάσο, όταν «έχασαν» τη ζωή τους τουλάχιστον έξι άνθρωποι και καταστράφηκαν χιλιάδες στρέμματα δασικής έκτασης.
Τα ξημερώματα του Σαββάτου 10 Σεπτεμβρίου 2016, ο πύρινος εφιάλτης επέστρεψε στο όμορφο νησί του βορείου Αιγαίου, το οποίο κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Οι πυρκαγιές ξέσπασαν στην κωμόπολη Λιμενάρια, στα χωριά Ραχώνι και Πρίνος, καθώς και στον οικισμό Αλυκή, με τους ισχυρούς ανέμους να δυσχεραίνουν το έργο των πυροσβεστών.
Τουλάχιστον δέκα σπίτια κάηκαν στο Μικρό Καζαβίτι και άλλα τρία στο Μεγάλο Καζαβίτι, αμφότεροι ορεινοί οικισμοί του Πρίνου, χτισμένοι πάνω στις πλαγιές ενός λόφου, στο βάθος μιας κοιλάδας.
Ευτυχώς οι δύο οικισμοί εκκενώθηκαν έγκαιρα, όπως επίσης τα μοναστήρια του Αγίου Παντελεήμονα και Αρχαγγέλου, με αποτέλεσμα να μην κινδυνεύσουν ανθρώπινες ζωές.
Σύμφωνα με τη διαδικτυακή ενημέρωση που παρείχε το Πυροσβεστικό Σώμα νωρίς το πρωί της επόμενης (11/9) ημέρας, οι συνολικές δυνάμεις που επιχειρούσαν εκείνη τη στιγμή στη Θάσο ήταν 170 πυροσβέστες, 73 οχήματα, 53 άτομα πεζοπόρο, 15 εθελοντές, 36 στρατιώτες, 11 ΟΤΑ, 7 Α/Φ και 1 Ε/Π.
Χιλιάδες στρέμματα από πεύκα παραδόθηκαν στις φλόγες, ενώ πολλές εκ των εκτάσεων όπου επεκτάθηκε η πυρκαγιά, είχαν κριθεί αναδασωτέες μετά την πύρινη φυσική καταστροφή του 1985.
Το σπάνιο φαινόμενο που κατέκαψε τη Θάσο
Η Θάσος στάθηκε άτυχη, διότι βίωσε το φαινόμενο της ξηρής καταιγίδας, η οποία συνοδεύεται από αστραπές και βροντές με καθόλου ή ελάχιστη βροχή (0 έως 2.5 mm).
Εκδηλώνεται όταν υπάρχει πολύ ξηρή ατμόσφαιρα, με σχετική υγρασία κάτω του 50% στο στρώμα της τροπόσφαιρας, σε ύψος έως 1.500 μέτρα από το έδαφος.
Όσο μεγαλύτερη η απόσταση της βάσης της καταιγίδας από την επιφάνεια του εδάφους, τόσο μεγαλύτερη είναι και η εξάτμιση.
Για παράδειγμα, εάν μια ξηρή καταιγίδα περάσει με την ίδια ένταση πάνω από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, στα πεδινά πιθανότατα δεν θα πέσει καθόλου βροχή ή μόνο κάποιες σταγόνες, ενώ στα ορεινά αναμένεται να καταγραφεί λίγη βροχόπτωση.
Eπίσης, όσο πιο χαμηλή είναι η υγρασία από τα μέσα έως τα κατώτερα στρώματα της τροπόσφαιρας, τόσο μεγαλύτερη είναι και η εξάτμιση.
Παράλληλα, οι ξηρές καταιγίδες μπορούν να προκαλέσουν ισχυρά καθοδικά ρεύματα αέρα (dry microbursts), εξαιτίας των χαμηλών ποσοστών σχετικής υγρασίας πάνω από το έδαφος. Αυτά ευνοούν το φαινόμενο του “evaporational cooling”. Μιλάμε για την ψύξη μιας αέριας μάζας λόγω εξάτμισης της βροχής.
Αναφορικά με τη Θάσο, τα τέσσερα μέτωπα προκλήθηκαν από μια συστοιχία 90-100 «ορφανών» κεραυνών χωρίς βροχή, κάτι που σήμαινε ότι οι εστίες δεν έσβησαν εν τη γενέσει τους.
Συνολικά πάνω από 3.000 κεραυνοί είχαν πέσει εκείνο το Σάββατο από τις 03:00 έως τις 15:00 σε Κεντρική & Ανατολική Μακεδονία, με τη ζημιά στο νησί να αρχίζει στις 06:00.
Συγκεκριμένα εκείνη την ώρα εκδηλώθηκε η πυρκαγιά στην Αλυκή, στις 06:20 στον Πρίνο, στις 06:45 στα Λιμενάρια και λίγες ώρες αργότερα, στις 13:30, στον Θεολόγο.
Παράλληλα, από το βράδυ της Παρασκευής 9 Σεπτεμβρίου έως το μεσημέρι της Κυριακής 11 Σεπτεμβρίου, έπνεαν ισχυροί ανατολικοί άνεμοι εντάσεως 6-7 μποφόρ.
Οι ξηρές καταιγίδες είναι ο Νο. 1 φυσικός λόγος εκδήλωσης πυρκαγιών παγκοσμίως και δυστυχώς η Θάσος το έμαθε από πρώτο χέρι, αφού συνολικά καταστράφηκαν δασικές και μη εκτάσεις περίπου 90.000 στρεμμάτων.
Αναλυτικά από τις 10 μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου κάηκαν: 34.851,30 στρέμματα στις περιοχές Ραχωνίου, Πρίνου, Σωτήρος & Καλλιράχης (δημοτικές εκτάσεις), 10.484,70 στρέμματα στις περιοχές Κάστρου Λιμεναρίων & Μαριών (δημοτικές εκτάσεις) και 41.987,70 στρέμματα στην περιοχή Θεολόγου (δημόσια έκταση).
Το συνολικό εμβαδόν της κατεστραμμένης επιφάνειας ανήλθε σε 87.323,70 στρέμματα (88% δασικές εκτάσεις και το υπόλοιπο 12% ελαιοκαλλιέργειες περίπου), ήτοι το 23% της επιφάνειας του νησιού.
Τέλος θα πρέπει να επισημανθεί και η απώλεια σημαντικού αριθμού μελισσοσμηνών μετά των κυψελών τους.
