Είναι από τις απορίες που αποκλείεται να μην έχουν δημιουργηθεί στο μυαλό κάποιου στο πέρασμα των χρόνων.
Είτε έχει μπει στη διαδικασία να τη λύσει, είτε όχι, αποκλείεται έστω μια φορά να μην έχει αναρωτηθεί:
Για ποιον λόγο υπάρχουν δυο διεθνείς ονομασίες της Ελλάδας;
Και το κυριότερο:
Γιατί τη μια εξ αυτών (που είναι και η επικρατούσα εκτός των συνόρων μας) υπάρχει μια τάση να θεωρείται υποτιμητική;
Είναι δεδομένο λοιπόν ότι ως χώρα προτιμούμε την προσφώνηση «Ελλάς».
Αυτο-προσδιοριζόμαστε εξάλλου ως Έλληνες.
Στο εξωτερικό ωστόσο (προσαρμοσμένο σε κάθε γλώσσα) είναι ξεκάθαρο ότι προτιμάται το «Greece» (και το «Greek» ως εθνικότητα):
Στην Ιταλία και την Ισπανία είναι Grecia, στη Γερμανία είναι Griechenland, στη Γαλλία Grèce, στη Σουηδία Grekland κ.ο.κ.
Εύλογα λοιπόν προκύπτει το ερώτημα γιατί υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση.
Και δεδομένου ότι συνεχίζουμε να… αντιστεκόμαστε στον προσδιορισμό «Greece», τροφοδοτείται ακόμα η θεωρία ότι το «Γραικός» (από το οποίο προέρχεται η λέξη) σημαίνει κάτι κακό.
Όπως επιβεβαιώνεται όμως και από την ιστορική φράση του Αθανάσιου Διάκου «εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θε να πεθάνω», κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Και όπως έχει ξεκαθαρίσει ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης (Ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικός συντονιστής του «Χρηστικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας» της Ακαδημίας Αθηνών) η λανθασμένη εντύπωση περί της σημασίας του οφείλεται σε άτοπη σύνδεση με τη λέξη «Γραικύλος».
Σε συνέντευξή του λοιπόν στο «newsbeast», έχει εξηγήσει κατατοπιστικά:
«Η λέξη Greece, όπως λεγόμαστε στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Στον Αριστοτέλη εμφανίζεται ένας μικρός λαός, οι γράες (με περισπωμένη) οι οποίοι ζούσαν γύρω από το μαντείο της Δωδώνης και είναι ίσως οι πρώτοι Έλληνες.
Επίσης στη σημερινή Μαγνησία, κοντά στο Βόλο, υπήρχαν οι Ελλάνες (με περισπωμένη), που έγιναν μετά Έλληνες, όπου το “α” το δωρικό γίνεται “η”, ανέβηκε ο τόνος και έγινε Έλληνες.
Στον Όμηρο εμφανίζεται η λέξη Πανέλληνες, που σημαίνει ότι είχαμε από πολύ νωρίς την αίσθηση της κοινής καταγωγής.
Και οι δύο μαρτυρίες είναι αρχαίες και θα λέγαμε και ισότιμες. Αλλά επειδή όταν λέμε Γραικός, και κυρίως Γραικύλος, του προσδίδουμε μία απαξιωτική σημασία, δεν θέλει κάποιος να συνδέεται το Greece με το Γραικός.
Όμως ο γραικύλος, δηλαδή αυτός που συμπεριφέρεται με δουλοπρέπεια στους ξένους, που δεν έχει εθνική αξιοπρέπεια, προέρχεται από το λατινικό Graeculous. Στο υποσυνείδητο κάποιων ενδεχομένως να μην αρέσει η λέξη Γραικός γιατί θυμίζει το Γραικύλος.
Όμως με καθαρά ιστορικά και επιστημονικά κριτήρια και οι δύο ονομασίες της Ελλάδος είναι πανάρχαιες και νομιμοποιούνται πλήρως. Σε όλη σχεδόν την Ευρώπη λεγόμαστε με την ρίζα “γκρικ” που προέρχεται από το λατινικό Graecus, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από την ελληνική Γραικός.
Έλληνες, ήδη στα ελληνιστικά χρόνια, και στα χριστιανικά μετά, στην εκκλησιαστική παράδοση αποκαλούσαν τους ειδωλολάτρες. Όταν έλεγαν Έλληνες τους ειδωλολάτρες, η λέξη σταμάτησε να χρησιμοποιείται και έτσι σε όλο το Μεσαίωνα εμείς ήμασταν οι Γραικοί.
Η λέξη Γραικός είχε θετική έννοια, όπως συνέβαινε και με το Ρωμιός. Ρωμιός σημαίνει Ρωμαίος υπήκοος, αλλά η Ρωμιοσύνη και όχι μόνο λόγω του Ρίτσου, αλλά και στα δημοτικά τραγούδια, είναι τίτλος τιμής. Όταν λέμε Ρωμιοί της Πόλης σημαίνει οι Έλληνες της Πόλης.
Μην παίζουμε με τις λέξεις για να πούμε ότι είναι καλύτερο το Έλληνες. Περίπτωση να επανέλθει να λέμε Hellas για την Ελλάδα για τις ευρωπαϊκές χώρες δεν υπάρχει διότι έχει παγιωθεί. Και αυτό δεν είναι αρνητικό.
Είναι σημαντικό να πούμε ότι η λέξη Έλληνες επανήλθε μετά την αναγνώρισή μας ως επίσημο κράτος, από την επανάσταση του 1821 και μετά.
Ο λόγος ήταν ότι για να συνδέσουν την αρχαιότητα με το νεοσύστατο κράτος έπρεπε να έχουν μία ταυτότητα κι έτσι ξαναγύρισαν στη λέξη Έλληνες, παρόλο που είχε πάρει τη σημασία του ειδωλολάτρη».
