Όταν ακούει κάποιος τη φράση «απολιθωμένο δάσος» το μυαλό πηγαίνει αυτόματα στη Λέσβο, για χάρη του δεύτερου μεγαλύτερου διατηρητέου φυσικού μνημείου τέτοιου είδους στον κόσμο. Απολιθωμένο δάσος όμως δεν έχει η Ελλάδα μόνο στο βόρειο Αιγαίο, αλλά και στην Πελοπόννησο. Παραγνωρισμένο μεν, αλλά γεωλογικά ίδιου ενδιαφέροντος, όπως μαρτυρά και η μοναδικότητά του σε όλη την Ευρώπη.
Πρόκειται για το απολιθωμένο φοινικόδασος που βρίσκεται στο νότιο άκρο της Πελοποννήσου, κοντά στο χωριό Άγιος Νικόλαος της Λακωνίας. Σε ένα τοπίο σπάνιας, άγριας φυσικής ομορφιάς, έχουν αποκαλυφθεί κορμοί και ρίζες φοινίκων με ηλικία που φθάνει τα δύο με τρία εκατομμύρια χρόνια.
Τα ευρήματα στο γεωλογικό πάρκο της περιοχής είναι ανεκτίμητης επιστημονικής αξίας και αποτέλεσμα μιας πρωτότυπης διαδικασίας απολίθωσης. Πριν από εκατομμύρια χρόνια, στην παράκτια περιοχή, κοντά στο Ακρωτήριο Μαλέας, μία σειρά γεωλογικών φαινομένων είχαν σαν αποτέλεσμα να βυθιστεί το φοινικόδασος που υπήρχε στην παραλιακή ζώνη.
Με μια διαδικασία που κράτησε αιώνες και συντελέστηκε κάτω από τη θάλασσα, απολιθώθηκαν κορμοί και ρίζες φοινίκων, αλλά και υδρόβια πανίδα, όπως οστρακοειδή, μαλάκια κ.α. Η δημιουργία των απολιθωμένων κορμών ακολούθησε τη διαδικασία της κύριας απολίθωσης, δηλαδή της αντικατάστασης της οργανικής ύλης μόριο προς μόριο από διαλύματα πλούσια σε ασβέστιο και πυρίτιο, διατηρώντας σε πολύ καλή κατάσταση τα μορφολογικά γνωρίσματα των δέντρων.
Τα ευρήματα εκτείνονται σε μια τεράστια παράκτια έκταση που ξεκινάει από την Αγία Μαρίνα στον Καβομαλιά και φτάνει στον Κάμπο Βοιών και την Ελαφόνησο. Το πιο ενδιαφέρον τμήμα του δάσους εστιάζεται στις τρεις βραχώδεις παραλίες της Αγίας Μαρίνας, στη Σπίθα του Αγίου Νικολάου και ανατολικά του Κόρακα. Στον Κόρακα συναντά κανείς και τον «άνθρωπο» κατά τους ντόπιους, όπως ονόμασαν τον ψηλότερο κορμό του δάσους, μήκους δύο μέτρων. Τόσο στην ακτή όσο και στου γύρω αγρούς ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από πλήθος σπάνιων θαλάσσιων απολιθωμάτων, όπως αστερίες, σαλιγκάρια, κοχύλια, καβούρια, μύδια και άλλα όστρακα.
Το δάσος προσφέρει μια μοναδική εμπειρία για όσους βουτήξουν στα νερά προκειμένου να δουν το τμήμα του που εκτείνεται υποβρυχίως. Απίθανο είναι το θέαμα και όταν ο αέρας σηκώνει κύμα, καθώς τότε το νερό εκτοξεύεται μέσα από τους απολιθωμένους κορμούς.
Η επιστημονική αξία των ευρημάτων θεωρείται ανεκτίμητη από τους ειδικούς, που δεν έχουν δισταγμό να αναφερθούν σε ένα «θαύμα της φύσης». Κι αυτό γιατί η απολιθωματική διαδικασία της συγκεκριμένης παλαιοχλωρίδας και παλαιοπανίδας θεωρείται γενικώς πρωτότυπη και εντελώς μοναδική για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Μπορεί το δάσος να μην είναι τόσο διάσημο (πάντα για κάτι τέτοιο φταίει και η έλλειψη μάρκετινγκ), ωστόσο έχει ενταχθεί στον Άτλαντα των Γεωλογικών Μνημείων του Αιγαίου, ενώ διεκδικεί την ένταξή του και στο Δίκτυο των Γεωπάρκων της Ευρώπης.
Η σπανιότητά του έγκειται στο ότι η απολίθωση δεν οφείλεται στην απευθείας επαφή του προϊστορικού δάσους με την ηφαιστειακή τέφρα, όπως συμβαίνει στις περισσότερες ανάλογες περιπτώσεις. Αντιθέτως, λόγω μιας σειράς γεωλογικών ταραχών και σεισμών, ενδεχομένως και ηφαιστειακών εκρήξεων τα δέντρα βυθίστηκαν στη θάλασσα κι «ασβεστώθηκαν» εκεί, υποβρυχίως, μέσω μιας διαδικασίας που κράτησε για αιώνες.