Κάποτε η Αθήνα φημιζόταν για το ήπιο κλίμα της. Το «γλυκό καλοκαιράκι» δεν ήταν μια κάποια κλισέ έκφραση, αλλά η πραγματικότητα. Ζέστη (έκανε) ναι, προφανώς, αλλά σε ανεκτά επίπεδα και ειδικά το βραδάκι, δρόσιζε σχεδόν πάντα. Κι ύστερα ήρθαν τα… τελευταία χρόνια. Αν μένεις στην πρωτεύουσα, ξέρεις ακριβώς τι εννοούμε. Αθήνα είσαι καμίνι…
Ενώ βρισκόμαστε προ καύσωνα, του πρώτου «βαρβάτου» για το 2025, ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε ξανά όλοι μαζί για το πού οδεύουμε και αν αυτή είναι η νέα κανονικότητα της κλιματικής κρίσης – άστα να πάνε, δηλαδή. Προφανώς το ζήτημα δεν είναι μόνο αθηναϊκό και τέλος. Η Ελλάδα, στο σύνολό της, συγκαταλέγεται στις θερμότερες χώρες της Ευρώπης. Αλλά εν προκειμένω, λέμε να το απομονώσουμε στο τι ισχύει για την μεγαλύτερη πόλη της χώρας (μας).
Παράλληλα με τη γενικότερη αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη, το βασικό πρόβλημα δηλαδή, έχουμε το Φαινόμενο Αστικής Θερμικής Νησίδας (Urban Heat Island). Η Αθήνα είναι μια πόλη με υψηλή πυκνότητα δόμησης, γεμάτη τσιμέντο και άσφαλτο. Τα υλικά αυτά απορροφούν και παγιδεύουν θερμότητα. Η έλλειψη πράσινου και ο ανεπαρκής εξαερισμός της πόλης κάνουν ακόμα χειρότερα τα πράγματα. Προσθέστε και τη γενικότερη μείωση φυσικού περιβάλλοντος και πηγών δροσισμού, λόγω πυρκαγιών, αποψίλωσης ή άναρχης δόμησης και το «φυσικό air condition» γίνεται απλά και μόνο ελπίδα – πραγματικότητα πάντως, σίγουρα δεν είναι.
Το συνολικό άθροισμα ημερών καύσωνα στην Αθήνα έχει σχεδόν 10πλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Και ένα από τα ερωτήματα που προκύπτει είναι το εξής: Πού καλό είναι να μην βρίσκεται κανείς – αν είναι βέβαια εφικτό – τις μέρες που πιάνουν οι μεγάλες ζέστες; Με λίγα λόγια ποιες είναι οι πιο «καυτές» γειτονιές εντός του Λεκανοπεδίου; Αυτές που λίγο πολύ περιμένεις. Κεντρικά και πυκνοκατοικημένα…
Συγκεκριμένα, με βάση τα στατιστικά δείγματα για τους μήνες Ιούνιο έως Αύγουστο από την περίοδο 2010-2021, οι 5 πιο θερμές περιοχές (Μέση Μέγιστη Θερμική Αίσθηση – ΝΕΤ) στην Αθήνα, ήταν οι εξής:
- Πατήσια 26,4 °C
- Αμπελόκηποι 26,2 °C
- Νέος Κόσμος 26,2 °C
- Ψυχικό 26,0 °C
- Κέντρο Αθήνας 25,8 °C
Το ίδιο ζόρικη ήταν, και είναι, η κατάσταση στα δυτικά προάστια της Αθήνας (Περιστέρι, Αιγάλεω, Νέα Φιλαδέλφεια) και στον Πειραιά (Κερατσίνι, Νίκαια, Κορυδαλλός) ενώ στα νότια είναι μεν πιο δροσερά από πλευράς θερμοκρασιών, αλλά η υγρασία από τη θάλασσα επιτείνει το συναίσθημα της δυσφορίας. Αν το προσεγγίσουμε με βάση τη μέση ετήσια θερμοκρασία στην Αθήνα, τότε η περιοχή – «πρωταθλητής» της ζέστης, είναι ο Νέος Κόσμος, με μέσο όρο 20,2 βαθμών Κελσίου.
Και; Υπάρχουν λύσεις; Σε τοπικό επίπεδο, ενδεχομένως ναι. Αν είχαμε, για παράδειγμα, πολυκατοικίες κατασκευασμένες με πιο φιλικά υλικά στο περιβάλλον και πιο ανθεκτικά στη ζέστη, όπως το ξύλο, η κατάσταση θα ήταν διαφορετική. Μια άλλη λύση, θα μπορούσε να είναι η παρουσία αναρριχητικών φυτών στις πολυκατοικίες, που μπορούν να μειώσουν τις εσωτερικές θερμοκρασίες και το βράδυ βοηθούν επίσης στο να δροσίσει. Να μην χρησιμοποιούμε επίσης τόσο τα air-condition (υπάρχουν και οι ανεμιστήρες…), επειδή διοχετεύουν θερμό αέρα στην ατμόσφαιρα. Με λίγα λόγια, κάποιες ιδέες θα μπορούσαν να βελτιώσουν κάπως τα πράγματα. Αλλά γενικώς ομιλώντας, οι Αθηναίοι μοιάζουμε παγιδευμένοι σε διαδοχικά καλοκαίρι του στιλ «όλο και χειρότερα». Και όχι μόνο οι Αθηναίοι…