Οριακή χαρακτηρίζεται από ορισμένους η κατάσταση που επικρατεί στον τομέα του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας στην Αττική αλλά και στην Ελλάδα γενικότερα. Άλλοι, μάλιστα, προχωρούν ένα βήμα πιο πέρα, κάνοντας λόγο για σοβαρούς κινδύνους οι οποίοι οφείλονται σε ελλείψεις σε προσωπικό μα και απαρχαιωμένα συστήματα και είναι πιθανό να οδηγήσουν ακόμη και σε «αεροπορικά Τέμπη»…
Τα προβλήματα που βγήκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα με την αστοχία σε τερματικό ραντάρ που ελέγχει το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας, δηλαδή το «Ελευθέριος Βενιζέλος», φαίνεται πως αποτελεί μόνο την κορυφή του «παγόβουνου». Έγινε, όμως, τουλάχιστον η αφορμή για να ανοίξει η συζήτηση, πριν συμβεί κάποιο τραγικό γεγονός και θρηνήσουμε θύματα.
Τραγικές ελλείψεις στο «Ελευθέριος Βενιζέλος»
Στη θεωρία ο εναέριος χώρος της πρωτεύουσας και κατά συνέπεια η λειτουργία στο αεροδρόμιο ελέγχεται από τρία διαφορετικά ραντάρ. Στη θεωρία… Γιατί στην πράξη το ένα από αυτά είναι εκτός εδώ και σχεδόν τρία χρόνια, ενώ εκείνο στον λόφο Μερέντα στο οποίο προέκυψε το θέμα, εδώ και έναν ολόκληρο χρόνο… περιμένει υπομονετικά για ένα εξάρτημα αφού δεν έχει προχωρήσει καν η παραγγελία του από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας…
Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε πια, υπολειτουργούσαν εδώ και αρκετό καιρό οι συχνότητες του κέντρου εκπομπής στα Ακαρνανικά όρη και το πρόβλημα βγήκε προς τα έξω μόνο όταν σταμάτησαν εντελώς…
Τονίζεται μάλιστα ότι το προηγούμενο διάστημα είχαν προκύψει θέματα με την μετάδοση σημάτων, τα οποία είχαν παράσιτα και παρεμβολές, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο το έργο των ελεγκτών στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.
Κι ενώ αυτά συμβαίνουν στον δυτικό τομέα κάλυψης του FIR Αθηνών, η κατάσταση είναι οριακή και στο νοτιοανατολικό τμήμα. Εκεί το ραντάρ που το καλύπτει και έχει τοποθετηθεί στο βουνό Αττάβυρος της Ρόδου έχει καταστραφεί χωρίς να αντικατασταθεί, ενώ δυσλειτουργίες καταγράφονται και στο ραντάρ της Καρπάθου.
Επιπλέον, στον έναν διαθέσιμο αεροδιάδρομο του «Ελευθέριος Βενιζέλος» είναι εκτός λειτουργίας και το σύστημα ILS, το οποίο επιτρέπει την προσγείωση αεροσκαφών με πλήρη χρήση οργάνων. Ακόμη πιο εξοργιστικό, βέβαια, είναι το γεγονός ότι το σύστημα προειδοποίησης επικείμενης σύγκρουσης αεροσκαφών (STCA) τοποθετήθηκε πριν από 25 χρόνια και από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του αποδείχθηκε δυσλειτουργικό, χωρίς να διορθωθεί ποτέ!
Δεν πάει πίσω η επαρχία
Προφανώς η κατάσταση που επικρατεί στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών είναι εκείνη που προκαλεί τον μεγαλύτερο προβληματισμό αφού μιλάμε για ένα αεροδρόμιο που αποτελεί πύλη εισόδου και εξόδου από τη χώρα, εξυπηρετώντας εκατομμύρια ταξιδιώτες.
Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα ούτε στην επαρχία, όπου ειδικά το καλοκαίρι ο φόρτος εργασίας είναι πολύ μεγαλύτερος την θερινή τουριστική περίοδο. Όπως επισημαίνουν ειδικοί που δραστηριοποιούνται στο χώρο, σε νησιά όπως η Μύκονος ή η Σαντορίνη, όπου δεν υπάρχει ραντάρ, τα υπάρχοντα συστήματα είναι απαρχαιωμένα, με κάποια από αυτά να διαθέτουν τεχνολογία που χρησιμοποιείτο πριν από 40 χρόνια…
Στα 4 άλλα μεγάλα αεροδρόμια της Ελλάδας, δηλαδή αυτά σε Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ρόδο και Κέρκυρα, υπάρχει σύστημα ραντάρ που όμως έχει τοποθετηθεί από το 2000. Και φυσικά όταν μιλάμε για την τεχνολογία αιχμής που θα έπρεπε να είναι στη διάθεσή μας, το να λειτουργείς με εξοπλισμό ηλικίας 25 ετών δεν είναι και ό,τι καλύτερο…
Σε όλα αυτά, προσθέστε και το γεγονός ότι σχεδόν όλοι οι πύργοι ελέγχου βασίζονται επίσης σε πεπαλαιωμένα συστήματα, πράγμα που συνεπάγεται συχνές βλάβες και καθυστερήσεις, αφού οι εργαζόμενοι καλούνται να αντιμετωπίσουν πολύ μεγαλύτερο αριθμό πτήσεων σε σχέση με το παρελθόν.
Αργοπορίες και κωλυσιεργίες
Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα όσα έχουν αναφερθεί έχουν υποπέσει και στην αντίληψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτό διότι ζητά επιτακτικά τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα κι επειδή αυτή ως τώρα δεν έχει πραγματοποιηθεί, είναι έτοιμη να επιβάλει ακόμη και πρόστιμα.
Πρόσφατα το αρμόδιο υπουργείο εξήγγειλε μια σειρά δράσεων που στοχεύουν στον εκμοντερνισμό των συστημάτων, κάνοντας λόγο για υλοποίηση ενός ολιστικού σχεδίου δράσης για τις παραβάσεις και τη συμμόρφωση με το Δίκαιο της ΕΕ, στον τομέα της διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας.
Όπως όμως έχει αποδείξει ήδη το παρελθόν, αυτό δεν αρκεί. Μεγάλο μέρος του προβλήματος εντοπίζεται και στον τρόπο με τον οποίου κινούνται οι διαδικασίες.
Όπως λένε κάποιοι, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν μακροχρόνιοι ανοιχτοί διαγωνισμοί. Συνήθως μέχρι να βρεθεί ο ανάδοχος έχει περάσει τόσος καιρός ώστε ήδη το σύστημα να είναι παρωχημένο πριν καν εγκατασταθεί!
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με τα συστήματα ραντάρ του Κέντρου Ελέγχου Περιοχής Αθηνών/Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) και της Προσέγγισης Αθηνών (APP). Αυτά τέθηκαν τελικά σε λειτουργία το 1999, ενώ η αρχική σύμβαση προμήθειας είχε υπογραφεί το 1991…
Παρά το ότι έγινε δύο φορές έκτοτε αναβάθμισή τους, με την τελευταία το 2018, το σύστημα υπολείπεται ακόμη και συγκρινόμενο με τα αντίστοιχα γειτονικών χωρών, που δεν τις λες και… πρωταγωνιστές στην τεχνολογία…