Έχουμε μπει για τα καλά σε φάση νέας μαζικής εκδήλωσης της πανδημίας, είναι δεδομένο αυτό. Το νέο lockdown είναι προ των πυλών και οι τελευταίοι μήνες του 2020 αναμένεται να βρουν την ελληνική κοινωνία αλλά και μια σειρά από άλλες χώρες, όπως ακριβώς τις βρήκαν οι πρώτοι μήνες της χρονιάς: σε κατάσταση έκτακτης συνθήκης.
Ο χειρισμός που τα κράτη αποφάσισαν να εφαρμόσουν δεν είχε ιδιαίτερα αποτελέσματα όπως φαίνεται και η κριτική που μπορεί να γίνει σε μια σειρά κυβερνήσεων αναφορικά με τις πολιτικές αποφάσεις που πήραν για τη διαχείριση της πανδημίας σηκώνει πολλή συζήτηση και μπόλικη κριτική.
Αλίμονο αν τέτοιες εποχές οι κυβερνητικές πολιτικές μένουν στο απυρόβλητο και δεν δέχονται κριτική. Όμως, προσοχή: υπάρχει μια πολύ λεπτή γραμμή που χωρίζει την πολιτική κριτική από την συνωμοσιολογία. Είναι άλλο πράγμα η τεκμηριωμένη κριτική, αυτή που αναδεικνύει τους λάθος χειρισμούς και υποδεικνύει τους σωστούς και εντελώς διαφορετικό πράγμα ο ισχυρισμός πως πίσω από όλη αυτή την κατάσταση κρύβεται μια παγκόσμια συνωμοσία που εξυπηρετεί σκοτεινούς και κρυφούς σκοπούς.
Είναι άλλο πράγμα να κριτικάρεις το ιδεολόγημα της στείρας ατομικής ευθύνης και εντελώς διαφορετικό να αρνείσαι πως είναι ΚΑΙ η ατομική ευθύνη μια αναγκαιότητα. Άλλο να λες πως το κράτος δεν προστατεύει αποτελεσματικά τους πολίτες και άλλο να βγάζεις λόγους με γραφικά επιχειρήματα του στυλ «μας θέλουν φοβισμένους».
Η πρώτη μεθοδολογία συζήτησης είναι προωθητική για τον δημόσιο διάλογο, η δεύτερη τον υποβαθμίζει σε μεσαιωνικά επίπεδα. Και δυστυχώς, είναι τόσο μεγάλος ο πανικός που έχει διαχυθεί κοινωνικά που αυτές οι δυο μέθοδοι πολλές φορές μπλέκονται, προκύπτει ένας αχταρμάς που φλερτάρει με την άρνηση της ίδιας της επιστήμης και εν τέλει ο πανικός ενισχύεται αντί να επικρατεί η νηφαλιότητα.
Ένα τέτοιο βιντεάκι, χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τάσης, κυκλοφορεί τις τελευταίες ώρες στο διαδίκτυο. Πρόκειται για το 25λεπτο βίντεο που έχει αναρτήσει ο τραγουδιστής Γρηγόρης Πετράκος στο προφίλ του στο Facebook και το οποίο οδεύει στο να γίνει σημαία της συνωμοσιολογικής τάσης που έχει γιγαντωθεί στις εποχές του κορωνοϊού.
Ο Γρηγόρης Πετράκος είναι γνωστός για τις αντιλήψεις του αναφορικά με τον κορωνοϊό από την πρώτη περίοδο της καραντίνας. Αυτό που διέπει το σκεπτικό του είναι πως η πανδημία δεν είναι μια υπαρκτή κατάσταση αλλά μια ήπια γρίπη την οποία χρησιμοποιούν εντέχνως οι παγκόσμιες εξουσίες για να ελέγχουν τους πληθυσμούς τους.
Είναι ανώφελο να αριαδάζεις επιχειρήματα κατά αυτής της λογικής: δεν βγάζει νόημα οι ισχυροί του πλανήτη να θέλουν να καταστρέψουν μέσω ενός τέτοιου κόλπου την παγκόσμια οικονομία διότι στην τελική, μόνο από τρόπους να επιβάλουν τα «θέλω» τους δεν είχαν ξεμείνει και πριν την πανδημία. Η τάση που εκπροσωπεί ο Πετράκος με άλλα λόγια, βασίζεται σε ένα λογικό κενό: δεν χρειάζεται μια συνωμοσία για να ελέγχουν τα κράτη τους πολίτες τους, γιατί έχουν χιλιάδες τρόπους να το κάνουν (και το έκαναν και πριν την πανδημία) χωρίς να φλερτάρουν με τα πρωτοφανή πολιτικά κόστη που η πανδημία έχει δημιουργήσει.
Αυτό που δεν καταλαβαίνει ο Γρηγόρης Πετράκος στο βίντεό του είναι πως ο πλανήτης βρίσκεται σε μια πρωτόγνωρη συνθήκη που δεν ξέρει πως να διαχειριστεί. Έτσι, οι κυβερνήσεις υποπίπτουν σε λάθη, σε αντιφάσεις, σε μπερδέματα. Από αυτές τις αντιφατικές πληροφορίες που έχουν προκύψει αυτούς τους μήνες, εκείνος χρησιμοποιεί μόνο εκείνες που βολεύουν το προαποφασισμένο συμπέρασμά του.
Αγνοεί τις υπόλοιπες ακριβώς γιατί το θέμα του δεν είναι αναδείξει τις αντιφάσεις αλλά να τεκμηριώσει την θέση του. Διαλέγει λοιπόν τα επιχειρήματα που βολεύουν αγνοώντας πως το βασικότερο συμπέρασμα της εποχής είναι ένα: δεν υπάρχουν στέρεα επιχειρήματα και αναμφισβήτητα δεδομένα, όλα συζητιούνται.
Και αυτό είναι το βασικό πρόβλημα με το βίντεό του: δεν ενδιαφέρεται να ανοίξει συζητήσεις και προβληματισμούς αλλά να τους κλείσει όλους: Δεν υπάρχει πανδημία, αλλά μια απλή γρίπη, δεν υπήρξε ποτέ δεύτερο κύμα της πανδημίας, αλλά αύξηση των κρουσμάτων λόγω της αύξησης των τεστ, η Σουηδία τελείωσε με τον covid και όλοι τη θαυμάζουν, τα lockdown δεν αναχαιτίζουν τον ιό, τα προηγούμενα χρόνια οι θάνατοι ήταν πολύ περισσότεροι σε σχέση με τον κορωνοϊό, όσες χώρες έχουν τώρα πρόβλημα είναι επειδή την προηγούμενη χρονιά είχαν λίγους θανάτους(!!!), είναι μερικές από τις… άκρως επιστημονικές απόψεις που ακούγονται στο συγκεκριμένο βίντεο.
Παραδόξως (ή μάλλον, όχι και τόσο παραδόξως…), ο Πετράκος πέφτει στην παγίδα που ισχυρίζεται πως θέλει να αποφύγει, δηλαδή την καταστολή της σκέψης. Διότι τα προαποφασισμένα συμπεράσματα έχουν αυτό το κακό: δεν ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδρομή σκέψης που καταλήγει σε αυτά αλλά αντίθετα, πρώτα προκύπτουν και μετά ενισχύονται με όποια πληροφορία μπορεί να τα αναδείξει.
Βέβαια, όπως τα σταματημένα ρολόγια που δυο φορές τη μέρα δείχνουν τη σωστή ώρα, μέσα στο 25λεπτο βίντεό του αναφέρει δυο-τρία ορθολογικά πράγματα που βγάζουν νόημα. Αλλά με τη συνολική του σκέψη τελικά, τα υποβαθμίζει: μέσα σε έναν παραληρηματικό ωκεανό καταλήγουν να μην έχουν σημασία.
Η κριτική σκέψη είναι το τελευταίο πράγμα που πρέπει να λείψει αυτές τις εποχές. Η αμφισβήτηση είναι αναγκαία αν δεν θέλουμε να υπάρχουν μονοπώλια αλήθειας. Όμως, προσοχή στο κενό ανάμεσα στην κριτική σκέψη και το παραλήρημα: αν αυτά τα δυο ταυτιστούν, ένας διαχεόμενος σκοταδισμός στα μυαλά των ανθρώπων θα μείνει ως κοινωνική παρακαταθήκη αυτής της δύσκολης εποχής. Αλίμονο αν όταν ξεμπερδέψουμε με τον κορωνοϊό, έχουμε να κάνουμε και με αυτόν…
Διαβάστε επίσης: Το «Ένοχο Μυστικό» του Alpha με την κομμένη εκπομπή του Σρόιτερ με καλεσμένο τον Πετράκο