Πρώην φροντιστήριο ξένων γλωσσών. Σε δήμο της Αττικής. Κοντά στο κέντρο, αλλά όχι κεντρικά. Ούτε δίπλα στο μετρό, θέλει περπάτημα το πέρα-δώθε, έχει και ανηφοροκατηφόρες, το καλοκαίρι ιδρώνεις.
Το κτήριο αυτό διαθέτει πέντε αίθουσες. Οι βιβλιοθήκες είναι γεμάτες, όπως (όχι και τόσο) παλιά. Όταν δηλαδή γινόντουσαν ακόμα μαθήματα. Να κάθεται έτσι και να αραχνιάζει ο χώρος; Όχι δα, σκέφτηκε ο πολυμήχανος ιδιοκτήτης. Και ποια η λύση; Μα είναι τόσο απλή: Airbnb. Ελάτε κόσμε…
Έβγαλε λοιπόν τα θρανία και τα γραφεία, έβαλε ένα κρεβατάκι μέσα και that’s it. Ένα μπάνιο και ένα κουζινάκι για όλους, αρκούν. Με εγκαταστημένη στο κινητό εφαρμογή μάλιστα, ώστε να μετράει πόση ώρα καταναλώνεται ρεύμα, αργότερα μπορεί και να μπει «κόφτης» αν το παρακάνουν οι «σπάταλοι» ένοικοι.
Και εδώ είναι το ζουμί: Καθεμία από τις 5 αυτές αίθουσες ενοικιάζεται ξεχωριστά. Αντί 400 ευρώ το μήνα – η καθεμία ξαναλέμε και τονίζουμε. Και αυτό, «φιλικά», τώρα που ‘μαστε ακόμα στην αρχή της σεζόν. Από τον άλλο μήνα που παίρνει να καλοκαιριάζει και οι τουρίστες καταφτάνουν κατά κύματα, η «ταρίφα» ανεβαίνει. Στα 700.
Προφανώς δεν θα πούμε σε κανέναν πώς να διαχειρίζεται την περιουσία του. Δεν έχουμε ούτε τη δικαιοδοσία ούτε τη νομιμοποίηση. Η αγορά είναι ελεύθερη και τα πάντα είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης. Αφού βρίσκονται ενοικιαστές που δέχονται να μείνουν υπό αυτές τις συνθήκες…
Όμως, αυτό δεν σημαίνει και πως πρέπει να το θεωρήσουμε ως κάτι το νορμάλ. Γιατί δεν είναι απομονωμένο γεγονός. Και έχει παράπλευρες συνέπειες. Η «τρέλα» του Airbnb δημιουργεί προβλήματα σε πολύ κόσμο που ψάχνει κάπου να μείνει με μακροχρόνια μίσθωση. Μετά την τεράστια κάμψη που σημείωσε η εν λόγω αγορά λόγω κορονοϊού, έχει επιστρέψει ίσως πιο δυναμικά από ποτέ.
Υπάρχουν περιπτώσεις ενοικιαστών που τους ζητήθηκε από τους ιδιοκτήτες να φύγουν άμεσα για να μετατραπούν τα σπίτια σε Airbnb και μάλιστα όχι σε τουριστικούς προορισμούς. Σύμφωνοι. Δεν είναι απλό, καθόλου, να σε πετάξουν έξω όταν υπάρχει συμβόλαιο και είσαι τυπικός στις πληρωμές σου.
Όμως οι περισσότεροι δεν έχουν διάθεση να συγκρουστούν, να μπλέξουν με νομικές διαμάχες για κάτι που ούτως ή άλλως αργά ή γρήγορα θα συμβεί. Ξενοικιάζουν συνεπώς και κοιτάνε μπας και βρουν κάτι αλλού.
Πού όμως; Και κυρίως πόσο; Γιατί αυτή η κατάσταση συμπαρασύρει και τις τιμές. Σύμφωνα με στατιστικές, την τελευταία 7ετία έχει καταγραφεί αύξηση κοντά στο 400% αναφορικά με τη βραχυχρόνια μίσθωση στην Αθήνα. Με άλλα λόγια, αυτά τα σπίτια κάποτε ήταν διαθέσιμα και τώρα δεν είναι. Τα ενοίκια πάνε στο Θεό, είναι πάλι θέμα προσφοράς και ζήτησης. Δεν υπάρχουν αρκετά οικήματα για να καλυφθεί ο κόσμος που ψάχνει.
Και αν μεταφερθούμε νοερά στα νησιά, θα… κλάψουμε. Δεν πάνε πολλές μέρες που εδώ στο Menshouse γράφαμε το εξής κείμενο: Έξι μήνες χωρίς ρεπό, 13 ώρες δουλειά, κοιτώνες των 10 ατόμων για ούτε 1.000 €: Σοβαρά αναρωτιέστε γιατί ο τουρισμός αναζητά προσωπικό;
Αυτό που λέγαμε και τότε, είναι πως η βασική δικαιολογία των εργοδοτών που στριμώχνουν υπαλλήλους σε κοιτώνες σαν στρατώνες είναι πως «δεν έχουμε πού να τους βάλουμε». Ισχύει, δυστυχώς. Το πρόβλημα της στέγασης είναι τεράστιο. Δεν υπάρχει παρά ελάχιστη δυνατότητα όταν σχεδόν τα πάντα δίνονται προς Airbnb.
Και το πρόβλημα μεταφέρεται και το χειμώνα, δημιουργούνται κενά στα σχολεία, στις υπηρεσίες ασφαλείας και στα νοσοκομεία καθώς χωρίς σπίτι, δεν μπορεί να μετατεθεί δημόσιος υπάλληλος σε αυτά τα μέρη.
Πού καταλήγουμε; Πρέπει να μπουν όρια. Μια ιδέα περί του πώς, μας έρχεται από την Ολλανδία. Στο Άμστερνταμ σε κάποιες περιοχές του ιστορικού κέντρου της πόλης δεν επιτρέπεται καθόλου το Airbnb. Επίσης, οποιοσδήποτε ενοικιάζει το σπίτι του στην πόλη πρέπει να έχει πάρει ειδική άδεια. Υπάρχουν δηλαδή κανόνες, δεν μπορεί να κάνει ο καθένας ό,τι του καπνίσει.
Κατά καιρούς έχουμε ακούσει διάφορες ιδέες, προτάσεις για να μπει ένα πλαίσιο που θα ελέγξει τα πράγματα: Θα μπορούσε να είναι η απαγόρευση μίσθωσης σε περίπτωση που το οίκημα δεν διαθέτει αυτόνομη είσοδο. Να είναι υποχρεωτική η σύσταση εταιρείας για κάποιον που διαχειρίζεται πολλά δωμάτια. Να μπει πλαφόν στις ημέρες ενοικίασης ετησίως. Καθένα έχει τα συν και τα πλην του ως λύση.
Το σίγουρο είναι πως χρειάζεται αυστηροποίηση της νομοθεσίας και εξέταση δεδομένων ανά περιοχή. Να οριστούν προδιαγραφές και στάνταρ λειτουργίας των ακινήτων βραχυχρόνιας διαμονής. Να γίνει διάλογος με διάθεση για να βρεθούν λύσεις, ώστε να μπουν θεμέλια υγιούς ανάπτυξης, σε όλα τα επίπεδα.
Είναι θέμα κοινωνικό, πολιτικό, Δεν είμαστε οι «κακοί» που θέλουμε να στερήσουμε από κάποιον μια πιθανή πηγή εισοδήματος. Ούτε… μεγαλοξενοδόχοι. Και ναι, προφανώς δεν φταίνε μόνο οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις για την αύξηση των ενοικίων και την έλλειψη διαθέσιμων σπιτιών. Είναι μέρος, όχι η αιτία του προβλήματος.
Αλλά οι πράξεις έχουν συνέπειες. Και κάποιες, συγκεκριμένες, αν δεν ευαισθητοποιηθούν αυτοί που πρέπει και γρήγορα, απειλούν να συμπαρασύρουν πολλούς.
Ο τουρισμός είναι η Νο1 βιομηχανία της χώρας. Ένας λόγος παραπάνω να προστατέψεις με κάθε κόστος το παρεχόμενο προϊόν. Γιατί η ασυδοσία και το «αέρα πατέρα» σε βάθος χρόνου μόνο κακό θα κάνει.
Προφανώς το Airbnb έχει πολλά θετικά. Δίνει ζωή σε γειτονιές που ήταν μέχρι πρότινος παρηκμασμένες, δουλειά και εισόδημα. Φορολογείται ως δραστηριότητα, συνεισφέροντας στα έσοδα του κράτους. Δεν είναι δηλαδή εχθρός και πολλοί το δουλεύουν εξαιρετικά.
Είναι κρίμα συνεπώς όσοι κάνουν «αρπακολλατζίδικη» χρήση του μέσου να επηρεάζουν τους πολλούς. Κακοί επαγγελματίες, καιροσκόποι, φοροφυγάδες (τα «μαύρα» παίζουν πάντα, μη γελιόμαστε…), όσοι κυνηγούν την αρπαχτή, αυτοί δημιουργούν το πρόβλημα.