Οι Έλληνες νεκροί (χωρίς τους αγνοούμενους), βάσει των επίσημων στοιχείων στον ελληνοϊταλικό πόλεμο ήταν 7.948. Είναι λιγότεροι απ’ όσους ανθρώπους έχει θρηνήσει η χώρα στην άσφαλτο την τελευταία δεκαετία, καθώς οι νεκροί αυτού του ακήρυχτου και αέναου πολέμου προσεγγίζουν τις 9.000.
Το πιο καταθλιπτικό απ’ όλα είναι ότι για αυτόν τον πόλεμο δεν υπάρχει καμία προσδοκία λήξης ή έστω μιας κάποιας «ανακωχής» (μόνο η πανδημία προκάλεσε τέτοια), που θα μας επέτρεπε να μειώσουμε σε βάθος χρόνου τις απώλειες. Την τελευταία διετία τα νούμερα σε τροχαία και θανάτους έχουν πάρει ξανά την ανηφόρα και μπορεί πια να απέχουμε αρκετά από το μακάβριο ρεκόρ του 2010 (113 νεκροί ανά εκατομμύριο κατοίκους), ωστόσο ήμασταν και το 2022 η τέταρτη χειρότερη χώρα στην Ε.Ε. σε αυτή την αναλογία, πίσω από Ρουμανία, Βουλγαρία και Κροατία.
Μήπως όμως δεν είμαστε τελικά τόσο μακριά από τα χειρότερα μας; Αν δεν ληφθούν μέτρα και επαναληφθούν ακραία φαινόμενα όπως αυτά που προκάλεσαν 8 θανάτους εντός μόλις 48 ωρών, από την περασμένη Πέμπτη έως το Σάββατο, τίποτα δεν μοιάζει απίθανο.
Το πιο εξοργιστικό και ταυτόχρονα ανατριχιαστικό στοιχείο είναι αυτό που έχει να κάνει με τις παρασύρσεις πεζών. Μαρτυρά όλη την απάθεια, τον ωχαδελφισμό και την έλλειψη στοιχειώδους υπευθυνότητας πίσω από το τιμόνι. Ακούγεται απίστευτο, αλλά είναι αληθινό. 70 συνάνθρωποί μας – ολογράφως 70 – έχασαν τη ζωή τους το 2023 όχι ως οδηγοί ή συνεπιβάτες. Ήταν απλώς πεζοί που παρασύρθηκαν από οχήματα.
Η είδηση ότι κάμερα που έχει τοποθετηθεί στη λεωφόρο Ποσειδώνος, επιτηρώντας τα φανάρια σε κεντρικό σημείο, κατέγραψε μέσα σε ένα 24ωρο 900 παραβάσεις του ερυθρού σηματοδότη, φάνταζε με τρολάρισμα εκ πρώτης όψεως. Δεν ήταν όμως, πράγματι κατά μέσο όρο κάθε μία ώρα 40 οδηγοί περνούσαν με κόκκινο το φανάρι, αδιαφορώντας για τη διάβαση πεζών και τους άλλους οδηγούς.
Κάθε χρόνο χάνονται από τροχαία δυστυχήματα στην Ελλάδα περίπου 650 άνθρωποι. Χώρια οι περίπου 700 παραπληγικοί που αφήνουν πίσω τους οι συγκρούσεις μεταξύ των οχημάτων και οι παρασύρσεις. Οι δρόμοι έχουν σαφώς βελτιωθεί, με την κατασκευή μεγάλων αυτοκινητοδρόμων, τα αυτοκίνητα εξελίσσονται διαρκώς σε επίπεδο ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας, αλλά εμείς παραμένουμε υποανάπτυκτοι στην άσφαλτο – τσακωμένοι θαρρείς εξ ορισμού με την έννοια οδηγική κουλτούρα.
Οι ειδικοί συνηγορούν ότι πάσχουμε κυρίως από αυτό και δευτερευόντος από έλλειψη αστυνόμευσης στους δρόμους με έμψυχα και άψυχα μέσα. Περιφρονούμε τα μέτρα ασφαλείας και δεν είναι κανείς εκεί έξω να επιβάλλει ποινές. Στο φριχτό τροχαίο της Βάρκιζας, στις 18 Νοεμβρίου, με τις δύο νεκρές γυναίκες και τους τέσσερις τραυματίες, κανείς επιβαίνοντας στα δύο αυτοκίνητα δεν φορούσε ζώνη ασφαλείας. Ακόμα πιο χαρακτηριστικό, ότι στην Κρήτη, στους τελευταίους 14 νεκρούς δικύκλων, μόνο ένας φορούσε το κράνος του! Είναι σαν να πηγαίνεις στον κανονικό πόλεμο με γυμνά χέρια, υποτιμώντας (θανάσιμα) τον εχθρό. Αυτού του μεγέθους η έλλειψη παιδείας δεν είναι δυνατόν να συνάδει με μια χώρα που θέλει να λέγεται ανεπτυγμένη.
Η… διακριτική παρουσία της Τροχαίας έχει ως αποτέλεσμα να έχουν πάει περίπατο οι διατάξεις του ΚΟΚ και στους δρόμους της χώρας να επικρατεί πια ο νόμος του παραλόγου. Οδηγοί παραβιάζουν συστηματικά τους κόκκινους σηματοδότες και τα όρια ταχύτητας, αλλάζουν λωρίδα, ξεπαρκάρουν ή στρίβουν χωρίς φλας, δεν φορούν ζώνη και οδηγούν κοιτάζοντας την οθόνη του κινητού τους.
Τι κι αν εμπειρογνώμονες τροχαίων ατυχημάτων – δυστυχημάτων, όπως ο Παναγιώτης Μαδιάς, επιμένουν ότι πρέπει άμεσα να ξεκινήσουν μαθήματα οδηγικής συμπεριφοράς σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης; Η πολιτεία κωφεύει διαχρονικά, αρνούμενη πεισματικά να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στη ρίζα του. Την ίδια ώρα εμφανίζεται απρόθυμη και να αντιγράψει τη μεθοδολογία χωρών που έχουν επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα στην προστασία οδηγών και πεζών. Όπως της Πολωνίας, που σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), μείωσε τους θανάτους από τροχαία τη δεκαετία 2012-2022 κατά 47%, τη στιγμή που η μέση μείωση στην Ε.Ε. ήταν 22%.
Η πρωτιά της Πολωνίας οφείλεται κατά βάση σε τρεις παράγοντες: στην επέκταση του δικτύου τεχνικών μέσων ελέγχου ταχύτητας (κάμερες ταχύτητας και διανυόμενης απόστασης σε σχέση με τον χρόνο), στην αύξηση των ελέγχων για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και στη θεσμοθέτηση του «διαδρόμου εκτάκτου ανάγκης», με στόχο την έγκαιρη πρόσβαση οχημάτων σε σημεία σύγκρουσης σε αυτοκινητόδρομους.
Στην Ελλάδα η παραβίαση του ορίου ταχύτητας και του κόκκινου πολύ σπάνια στοιχίζει. Όταν μια χώρα διαθέτει εξελιγμένο δίκτυο τεχνικών μέσων για την τήρηση του ΚΟΚ, έχει και την πολυτέλεια να στέλνει στο σπίτι του παραβάτη το «ραβασάκι» με το πρόστιμο. Έλληνες το έχουν βιώσει αυτό μόνο σε ταξίδια στο εξωτερικό, μένοντας… έκθαμβοι από το επίπεδο απονομής δικαιοσύνης, αφού τα μπιλιετάκια ήρθαν και τους «βρήκαν» ακόμα μετά την επιστροφή στην Ελλάδα.
Σχολιάζοντας το παράδειγμα της Πολωνίας, η επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» θεωρεί πως η επέκταση του δικτύου τεχνικών μέσων ελέγχου ταχύτητας και η αύξηση των ελέγχων για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ είναι δύο πολύ καλές πρακτικές που θα συνέβαλαν στη δραστική μείωση των τροχαίων.
Στη χώρα διενεργούνται έλεγχοι από την Τροχαία, αποδεικνύονται όμως ελάχιστοι αναλογικά με την έκταση του προβλήματος. Η αποθράσυνση των οδηγών είναι αποτέλεσμα της μη επιβολής του νόμου. Το δυστύχημα όμως να διαθέτουμε τόσους πολλούς οδηγούς έτοιμους να αποθρασυνθούν είναι καθαρά προϊόν «απαιδευσιάς»…