Τις προάλλες, ο Τάσος Δούσης, μέσα από μια μακροσκελή ανάρτησή του στα social media, ήχησε με δύναμη το προειδοποιητικό καμπανάκι: Υπερτουρισμός και λειψυδρία δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ και η κατάσταση είναι οριακή για πολλά μέρη στην πατρίδα μας. Το πρόβλημα είναι γενικό κατά βάση, αλλά ένα ελληνικό νησί το βιώνει ίσως περισσότερο στο… πετσί του από οποιαδήποτε άλλο. Κι αυτό είναι η Σίφνος.
Οι αριθμοί ευημερούν. Οι αφίξεις κινούνται σε επίπεδα – ρεκόρ (ως και 40.000 τουρίστες ημερησίως στο high season, όταν ο μόνιμος πληθυσμός είναι κοντά στους 2.500), οικοδομικές εργασίες προχωρούν με πυρετώδεις ρυθμούς απ’ άκρη σ’ άκρη του νησιού. Όμως για όσους ντόπιους βλέπουν πιο μακριά από το άμεσο κέρδος, μια σκιά βαραίνει το βλέμμα τους…
Κατανοούν πως η επιτυχία του σήμερα μπορεί να αποδειχθεί η καταστροφή του αύριο. Ταυτόχρονα νιώθουν να εγκλωβίζονται σε μια μεγάλη αντίφαση: Από τη μία έχουν ανάγκη τον τουρισμό για να ζήσουν, καθώς έγινε στην πράξη η αποκλειστική πηγή εσόδων για την πλειονότητα του τοπικού πληθυσμού. Από την άλλη, βλέπουν πως η διαμορφωθείσα πραγματικότητα καταστρέφει σταδιακά το νησί τους.
Οι υπάρχουσες υποδομές δεν μπορούν να υποστηρίξουν τόσο κόσμο σε ό,τι έχει να κάνει με την ύδρευση. Κατά βάση, η Σίφνος στηρίζεται σε τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης. Παίρνουν νερό δηλαδή από τη θάλασσα, αυτό υπόκειται σε χημική επεξεργασία και μετά φτάνει στον καταναλωτή.
Κι εδώ έρχεται η μεγάλη παγίδα. Ο κόσμος έχει την (ψευδ)αίσθηση πως με την αφαλάτωση λύνονται όλα τα προβλήματα. «Απέραντη η θάλασσα, απέραντη και οι προοπτικές», το σκεπτικό τους. Πολλοί δεν έχουν συνείδηση του προβλήματος και χαλάνε νερό για να ποτίσουν, ώρες ολόκληρες, τους κήπους τους. Άρνηση της πραγματικότητας, «παρτακική» συμπεριφορά.
Όμως η αλήθεια είναι διαφορετική και είναι σκληρή. Πρώτα από όλα, ακόμα και αυτές οι 4 μονάδες αφαλάτωσης δεν επαρκούν για να καλυφθεί η ζήτηση τις περιόδους αιχμής. Κι αν υπάρξει μια βλάβη, τότε… τρέχουμε. Συνέβη το περασμένο Ιούλιο, όταν και η Σίφνος κηρύχτηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης λόγω έλλειψης νερού.
Και μέσα σε όλα, υπάρχει και μία άλλη έκφανση του ζητήματος. Η αφαλάτωση είναι αναγκαία, μάλλον μονόδρομος, ακόμα περισσότερο καθώς δεν βρέχει πια όπως άλλοτε στις Κυκλάδες. Όμως δεν είναι λύση για όλα τα προβλήματα. Επιπλέον εγείρονται και περιβαλλοντικα – οικολογικά ζητήματα. Παρατηρείται ότι προκαλεί διαβρώσεις τους παλιούς μεταλλικούς σωλήνες του δικτύου ύδρευσης και έτσι το νερό επιμολύνεται με σκουριά – χώρια τις διαρροές που προκαλούνται. Δεν μας κάνει εντύπωση το ότι πολλοί ντόπιοι ούτε που διανοούνται να πιούν το εν λόγω νερό. Και δεν είναι μόνο αυτό. Μελέτες δείχνουν πως η αφαλάτωση μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στη θαλάσσια ζωή, επειδή κατά την επεξεργασία παράγεται μεγάλη ποσότητα άλμης. Χρειάζεται να γίνει περισσότερη έρευνα σχετικώς.
Πάνω από όλα όμως, απαιτείται να παραδεχτούμε όλοι ανοιχτά πως υπάρχει πρόβλημα και ειδικά οι αρμόδιοι να στρωθούν για να βρουν πρακτικές λύσεις. Να μην εθελοτυφλούμε, να μην τα «δίνουμε όλα», άνευ όρων, για τον τουρισμό. Γιατί – κι αυτό είναι μια μεγάλη διαχρονική και γενική αλήθεια – αν δεν προσέχεις σήμερα, δεν θα έχεις αύριο…