Συναγερμός έχει σημάνει στο μικροσκοπικό κράτος του Λιχτενστάιν. Παραδοσιακά ιδιαίτερα «φιλόξενος» τόπος για ιδιωτικά κεφάλαια, η χώρα έχει μπει σε μια περιπέτεια από την οποία προσπαθεί να απεμπλακεί, με πολλούς να φοβούνται ότι αντίστοιχα τεράστια θέμα είναι πιθανό να βρουν μπροστά τους και άλλοι.
Οι περισσότεροι μπορεί να το γνωρίζουν κυρίως μέσα από το ποδόσφαιρο όπου η εθνική ομάδα γίνεται συχνά σάκος του μποξ για τους μεγάλους, αλλά στον τραπεζικό τομέα (με την ευρύτερη έννοια) το Λιχτενστάιν είναι γίγαντας. Μπορεί το ίδιο να μην έχει δική του παραγωγή και βιομηχανία, αλλά οι υπηρεσίες που προσφέρει μέσω των τραπεζοπιστωτικών ιδρυμάτων του στον τριτογενή τομέα είναι περιζήτητες.
«Χαλαρή» οικονομική πολιτική
Στη χώρα παραδοσιακά οι νόμοι ευνοούσαν την συγκέντρωση κεφαλαίων από το εξωτερικό. Φυσικά, ο λόγος δεν έχει να κάνει μόνο με υψηλές αποδόσεις και χαμηλή φορολόγηση (που αποτελούν πάντοτε σημαντικό κίνητρο) αλλά σχετίζεται και με άλλες διαδικασίες.
Άλλωστε συχνά οι διαδρομές που ακολουθεί το χρήμα περνούν και από πιο «σκοτεινά» μονοπάτια, οπότε το να υπάρχουν χαλαρές διαδικασίες ελέγχου ή «γκρίζες» ζώνες και τραπεζικά απόρρητα, είναι κάτι που εκτιμάται από διαφόρων λογιών επενδυτές, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι μιλάμε για ξέπλυμα μαύρου χρήματος ή κάτι ανάλογο.
Αλλαγή στάσης
Ωστόσο τα τελευταία χρόνια το Λιχτενστάιν αλλά και άλλα ευρωπαϊκά κράτη κυρίως που θεωρούνται «παράδεισοι» για τοποθετήσεις κεφαλαίων, έχουν υποχρεωθεί να υιοθετήσουν πιο διαφανείς διαδικασίες.
Οι πιέσεις για κάτι τέτοιο εντάθηκαν και από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και έγιναν αφόρητες προς τους τραπεζίτες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και όσα ακολούθησαν.
Στο πλαίσιο των κυρώσεων που επέβαλαν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι σε ρωσικά συμφέροντα, ακόμη και επιχειρηματίες που θεωρήθηκε ότι πρόσκεινται στον Βλαντιμίρ Πούτιν ή στον στηρίζουν, ουσιαστικά «εξοστρακίστηκαν» και μπήκαν σε μια μαύρη λίστα, που δεν τους επιτρέπει να εμφανίζονται σχεδόν πουθενά. Ούτε οι ίδιοι, ούτε προφανώς και τα λεφτά τους…
Το Λιχτενστάιν βρέθηκε σε πολύ δυσχερή θέση από το 2024 ήδη όταν οι ΗΠΑ απαίτησαν και τελικά πέτυχαν το να σκληρύνει η χώρα τη στάση της απέναντι σε ρωσικά trust, επιχειρήσεις και άλλες οικονομικές οντότητες, απειλώντας με νέες κυρώσεις. Τώρα, σχεδόν ένα χρόνο μετά, το κρατίδιο των Άλπεων μοιάζει να κινδυνεύει και μάλιστα σοβαρά από μια περίεργη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί.
Κεφάλαια-ζόμπι
Τι ακριβώς έχει συμβεί όμως; Οι κυρώσεις οι οποίες επιβλήθηκαν, έθεσαν εκτός συζήτησης ως ανεπιθύμητους πολλούς πελάτες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων του Λιχτενστάιν. Άλλοι, πάλι, ωθήθηκαν ουσιαστικά σε παραίτηση, με αποτέλεσμα πλέον εκατοντάδες οντότητες να είναι… ορφανές και τα κεφάλαιά τους να καθίστανται ανενεργά. Και στον καπιταλισμό όταν το χρήμα… κάθεται κανείς δεν είναι ικανοποιημένος, ενώ οι κίνδυνοι γίνονται ακόμη μεγαλύτεροι.
Αυτή η… ραστώνη και η αδυναμία να αγγίξει οποιοσδήποτε αυτά τα κεφάλαια και επομένως να προκύψει κέρδος, οδηγεί σε κρίση. Μια κρίση με την οποία είναι πλέον αντιμέτωπη η χώρα, της οποίας τα διάφορα ιδρύματα δεν μπορούν πια να διοχετεύσουν ρευστά σε επενδύσεις, funds και άλλα, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Όπως είπαμε, το θέμα δεν αφορά μόνο συνεργάτες με την ευρεία έννοια ή ευνοούμενους του Πούτιν. Πέρα αυτού του σαφώς πιο στενού κύκλου πάντως, τώρα επηρεάζονται και άλλες οικονομικές οντότητες που συμμετείχαν σε διάφορα trust με ποικίλες μορφές και χωρίς να έχουν δεχτεί κυρώσεις, αποκλείονται μόνο και μόνο λόγω σύνδεσης με τη Ρωσία.
Μάλιστα, οι Αμερικανοί προχωρούν σε νέες απειλές, καθιστώντας σαφές ότι ενδέχεται να επιβάλει νέες κυρώσεις στο Λιχτενστάιν εάν διαπιστώσει οποιοδήποτε κίνηση σε αυτά τα «ορφανά» κεφάλαια.
Αναβρασμός και φόβος
Το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο βρίσκεται σε πυρετώδεις διαπραγματεύσεις και επαφές με τους διοικητές τραπεζών και τους διαχειριστές κεφαλαίων που δραστηριοποιούνται στη χώρα, σε μια απόπειρα να βρεθεί όσο το δυνατόν πιο σύντομα λύση.
Ουσιαστικά όλοι πιέζουν τις περίπου 800 οντότητες (με τοποθετήσεις κεφαλαίων που μπορεί να ξεκινούν από τα λίγα εκατομμύρια ευρώ και να φτάνουν σε αμύθητες περιουσίες) να τοποθετήσουν νέους εκπροσώπους και νέα διοικητικά συμβούλια. Αφού προηγουμένως, βέβαια, συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις των Αμερικανών. Εάν συμβεί αυτό, μόνο τότε θα «ξεκλειδώσουν» οι διαδικασίες και θα «ανασάνει» το σύστημα πριν «σκάσει» και μεταδοθεί η κρίση ευρύτερα.
Από την άλλη μεριά πάντως εκφράζονται φόβοι ότι αντίστοιχες πιέσεις ασκούν και οι Ρώσοι, ζητώντας όμως από τους μέχρι τώρα συνεργάτες τους να μην υποκύψουν στις πιέσεις των ΗΠΑ. Το «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα», μάλλον εκφράζει απόλυτα την δυσχερή θέση την οποία βρίσκεται το Λιχτενστάιν… «Το ρίσκο γίνεται πλέον διπλό και συμμετρικό. Μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι άνευ προηγουμένου από την άλλη πλευρά – και εξίσου ισχυρό» δήλωσε χαρακτηριστικά στους Financial Times, υψηλόβαθμο νομικό στέλεχος.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, 350 οντότητες βρίσκονται σε νομικό μετέωρο, με 40 να έχουν περάσει πλέον σε καθεστώς. Όμως οι 85 έχουν ήδη χαρακτηριστεί νομικά «ορφανές» και ουσιαστικά ανενεργές, ενισχύοντας τους φόβους ακόμη και για κατάρρευση του συστήματος, αφού μιλάμε για τεράστια κεφάλαια.