Πάμε πρώτα με το γεγονός, την είδηση: Η Τουρκία προχώρησε στην αγορά 20 μαχητικών Eurofighter Typhoon από τη Μεγάλη Βρετανία αντί 9,16 δισ. ευρώ, ενώ βρίσκεται κοντά σε συμφωνία για ακόμη 24, ίδιου τύπου αλλά μεταχειρισμένα αεροσκάφη, από χώρες του Κόλπου (Κατάρ και Ομάν).
Οι δύο ηγέτες, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Κιρ Στάρμερ αντάλλαξαν φιλοφρονήσεις και λογικό, μιλάμε για ένα μεγάλο deal. Σύμφωνα με τη βρετανική κυβέρνηση, η προμήθεια των 20 Typhoon αναμένεται να εξασφαλίσει περίπου 20.000 θέσεις εργασίας σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Αποτελεί σημαντική ενίσχυση της βρετανικής αμυντικής βιομηχανίας και «σώζει» τη γραμμή παραγωγής των Typhoon στο Γουόρτον της βορειοδυτικής Αγγλίας.
Ο Ερντογάν εξέφρασε επίσης, την εκτίμησή του «στους ηγέτες των άλλων συμμαχικών χωρών για την εποικοδομητική στάση τους». Για την πώληση των αεροσκαφών (καινούργιων ή μεταχειρισμένων) απαιτείται η άδεια της κοινοπραξίας Eurofighter, η οποία αποτελείται από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία.
Η Τουρκία πανηγυρίζει για το deal, παρότι μέχρι πρότινος τα σνόμπαρε τα Eurofighter. Στην πράξη, έκανε κάτι που απλά δεν μπορούσε πια να μην κάνει. Μετά από την έξοδό της από το πρόγραμμα των F-35 λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400 και το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν είδε… φως στο Λευκό Οίκο, η γειτονική χώρα αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα με τις διαθεσιμότητες των -παρωχημένων- F-16 της και αναζητούσε λύσεις στο κενό ισχύος των αεροπορικών της δυνάμεων. Η νέα γενιά του Eurofighter διαθέτει αναβαθμισμένα ηλεκτρονικά και συστήματα ραντάρ, λειτουργώντας ως προσωρινή λύση μέχρι να τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία το δικό της μαχητικό, το Kaan, το 2028. Αυτό είναι το νο1 project της Τουρκίας για να αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη και να εξαρτάται όσο το δυνατόν λιγότερο από άλλους.
Γιατί τα Eurofighter δεν τρομάζουν την Ελλάδα – Τι ψάχνουν πραγματικά οι Τούρκοι
Αυτό το +44 (20+24) σε Eurofighter είναι αναμφίβολα μια στρατηγική κίνηση ριζικού ανασχηματισμού της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, μαζί και απάντηση στα Rafale που αγοράσαμε πρόσφατα ως Ελλάδα. Το εύλογο ερώτημα για τη χώρα μας είναι το εξής: Τους δίνει και υπεροπλία στο Αιγαίο στους συσχετισμούς δυνάμεων; Αλλάζει δηλαδή κάτι ουσιαστικό σε αυτά που ξέραμε; H απάντηση είναι «όχι». Η Ελλάδα, στο ζύγι, συνεχίζει να υπερτερεί στον αέρα. Αυτή τη στιγμή εκσυγχρονίζουμε 80 μαχητικά F-16, διαθέτουμε Rafale, και όταν η Τουρκία θα παραλαμβάνει Εurofighter εμείς θα έχουμε πια στη διάθεσή μας, μαχητικά F-35.
Περισσότερο αυτό το deal των Τούρκων με τους Βρετανούς, δείχνει μια διαφορά στο mindset. Ο δικός μας στόχος ήταν να καλύψουμε κενά και ελλείψεις. Πληρώσαμε για το «τώρα», για να είμαστε δυνατοί άμεσα, κάτι απαραίτητο στρατηγικά. Οι Τούρκοι, από μεριάς τους, επένδυσαν στο μέλλον. Για να μάθουν και για να είναι, προσεχώς, αυτάρκεις σε τεχνολογία και τεχνογνωσία για να προχωρήσουν με δικά τους συστήματα. Και για να τα καταφέρουν, αγόρασαν ακριβά. Σε όχι τόσο value for money περιβάλλον. Πήραν 20 Eurofighter με 20 δισ., τα οποία δεν είναι ακριβώς δημοφιλή εκεί έξω, όταν εμείς για 24 Rafale δώσαμε 3,5 δισ.. (έχουμε παραλάβει τα 22 ήδη και εξετάζουμε την αγορά ακόμα 6). Και τα Eurofighter πέρα από ακριβά αεροσκάφη, γεννάνε προβληματισμούς για την ουσιαστική λειτουργικότητά τους όπως λένε διάφοροι ειδικοί.
Παρεμπιπτόντως, έχει πει οριστικά «αντίο» η Τουρκία στο σενάριο απόκτησης F-35 και αναβάθμισης, στις ΗΠΑ, των F-16; Γιατί για την Ελλάδα αυτό είναι το πιο σημαντικό. Όχι τα Eurofighter. Εάν ο Ερντογάν αλλάξει γνώμη με τα ρωσικά συστήματα, αν θα τα εγκαταλείψει δηλαδή όπως του έχει ζητήσει, δημοσίως μάλιστα, ο Ντόναλντ Τραμπ, τότε ίσως έχουμε αλλαγή όρων. Αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Είναι δεδομένο πάντως πως η στροφή της γειτονικής μας χώρας προς την Ευρώπη για την πολεμική της αεροπορία συνθέτει ένα πολυεπίπεδο γεωπολιτικό αφήγημα που θα (επανα)καθορίσει τις ισορροπίες στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή για την επόμενη δεκαετία.