Λίγα 24ωρα μετά τις δηλώσεις του επικεφαλής του περιβαλλοντικού προγράμματος της Αμερικής, βγαίνει στην δημοσιότητα μια draft μορφή μιας διακρατικής επιστημονικής έκθεσης του ΟΗΕ για το περιβάλλον. Ο Scott Pruitt, επικεφαλής της EPA είπε πριν μερικές μέρες ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να είναι για καλό και μια κατάσταση που πρέπει να επιτρέψουμε στη Γη να πραγματοποιήσει. Την ίδια στιγμή και για την ακρίβεια από τις αρχές Ιανουαρίου, μια ομάδα 50 και πλέον επιστημόνων ξεκίνησε να συντάσσει έκθεση με όλα όσα πρόκειται να συμβούν όταν ο πλανήτης χτυπήσει το κρίσιμο κατώφλι των 1.5 βαθμών Κελσίου.
Η συγκεκριμένη έκθεση που θα περιέχει 5 κεφάλαια και θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο – μέχρι τον Μάιο θα κάνουν αναθεωρήσεις ανάλογα με τα νέα στοιχεία που θα έχουν – αποτελεί την πιο τρανή απάντηση στους απανταχού Trump της παγκόσμιας κοινότητας. Ένα πληρωμένο 3% που προσπαθεί να βγάλει τρελούς το 97% της επιστημονικής κοινότητας. Γιατί σε τέτοια ζητήματα μόνο η γνώμη των ειδικών μετράει. Το τι υποστηρίζουμε εμείς που δεν έχουμε ιδέα από μετρήσεις δεδομένων ελάχιστη σημασία έχει. Η μεγάλη σημασία είναι να παρθούν συλλογικές αποφάσεις που θα φέρουν τις συμφωνημένες αλλαγές της Συμφωνίας του 2015 στο Παρίσι.
Μέχρι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κίνα και η Ινδία είναι οι περιοχές που έχουν θέσει σε εφαρμογή το εκπονημένο πλάνο τους. Η Κίνα, όπως επισημάναμε τις προάλλες, είναι αυτή με την μεγαλύτερη προσαρμογή και πρόοδο. Αυτό όμως δεν φτάνει. Από τη στιγμή που το σημείο 1.5 μοιάζει να έρχεται πιο γρήγορα σύμφωνα με την έκθεση.
Το 2040 είναι το έτος κατά το οποίο όλος ο πλανήτης θα πιάσει την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1.5 βαθμούς. Κατά τόπους όμως αυτή η τιμή μπορεί να έρθει νωρίτερα. Μόνο στη Βρετανία ο αρμόδιος φορέας περιβάλλοντος πιστεύει ότι υπάρχει 10% πιθανότητα αυτό να συμβεί μέσα στην επόμενη πενταετία. Ξέρω, είναι πολύ μικρό το ενδεχόμενο. Σκέψου όμως ότι με κάθε έτος που περνά μετά την πενταετία το ποσοστό θα έχει αυξητικές τάσεις.
Τι σημαίνει πρακτικά όμως αυτός ο αριθμός; Σημαίνει ότι θα δούμε τεράστιες αλλαγές στην βιοποικιλότητα των ωκεανών. Πρώτα και κύρια θα νεκρώσουν όλα τα κοράλλια στους υφάλους. Δεύτερον, τις ζεστές περιόδους του έτους η Αρκτική θα είναι σχεδόν άδεια από πάγους και παγόβουνα! Τρίτον, πέραν της προφανούς αύξησης της στάθμης του νερού και των συνακόλουθων πλημμυρών, θα συμβούν θεμελιώδεις αλλαγές στην χημεία του νερού. Αλλαγές που θα επηρεάσουν κάθε μορφή ζωής, θα προκαλέσουν αφανισμό ειδών και θα χρειαστούν πάνω από χίλια χρόνια για να επανέλθουν.
Σ΄αρέσει αυτή η εικόνα;
Το πρόβλημα με αυτό το 1.5 είναι ότι μας φέρνει πιο κοντά στο 2. Ένα 2 που όλοι συνηγορούν ότι θα επιτευχθεί εντός του αιώνα. Κι εκεί τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα. Αρχικά είναι δεδομένο ότι θα ξεχάσουμε κάθε μορφή πάγου στον Αρκτικό Κύκλο και την Ανταρκτική τους θερμούς μήνες. Αν αυτό συμβεί μιλάμε για αύξηση της στάθμης των ωκεανών κατά 10 εκατοστά.
Μαζί με τα 10 εκατοστά που θα έχουν έρθει νωρίτερα, θα έχουμε 20 πόντους πάνω. Για χώρες που περιτριγυρίζονται από νερό είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ερημωθούν χωριά και πόλεις. Πληθυσμοί θα μετακινηθούν προς το εσωτερικό. Μιλάμε για μια τεράστια αναδιανομή πληθυσμού στο εσωτερικό μιας χώρας. Περιοχές όπως η Φλόριντα θα βουλιάζουν κάθε φορά που θα βρέχει.
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν το τέλος περιοχών που ζουν από το ψάρεμα και από την καλλιέργεια της γης. Τα ψαροχώρια θα πεθάνουν. Κυριολεκτικά. Από τη μία η έλλειψη ζωής στο νερό ή η μόλυνση της όποιας ζωής υπάρχει κι από την άλλη οι καλλιέργειες που θα καταστρέφονται από πλημμύρες. Αν σκεφτούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων στην Κίνα, την Ινδία και γενικά τη Μέση Ανατολή ζει από καλλιέργειες, ή ότι πολλά χωριά στην Κεντρική Ευρώπη, στη Σκανδιναβία, τη Βρετανία, τη Βαλτική ζουν από την αλιεία, τότε τα πράγματα είναι σκούρα.
Μια έμμεση επίδραση είναι η μετακίνηση πληθυσμών εκτός των ορίων της χώρας. Με κατεστραμμένα εδάφη όλοι οι προαναφερόμενοι πληθυσμοί θα αναζητήσουν διαμονή σε χώρες που δεν έχουν πληγεί. Άλλο ένα τεράστιο προσφυγικό ρεύμα που θα δημιουργήσει 10πλάσιες αντιδράσεις σε σχέση με όσα ζήσαμε το Σεπτέμβριο του 2015 και του 2016 από τους Σύρους. Περιστατικά όπως στην Ουγγαρία και το Καλαί θα γίνουν πολύ πιο συχνά.
Ωραία τα εξηγούν όλα τα παραπάνω στην έκθεση. «Και γιατί δεν κάνουμε κάτι πιο άμεσο;» θα σκεφτεί κάποιος. Σωστή σκέψη. Στην θεωρία. Στην πράξη όμως τα πράγματα είναι περίπλοκα. Πρώτον γιατί με διαρροές όπως αυτή των ΗΠΑ που αποχώρησαν από τη Συμφωνία του Παρισιού, δεν υπάρχει σύμπνοια. Οι μεγάλοι «παίχτες» πρέπει να έχουν στάση πρωτοποριακή. Κυρίως οι οικονομίες που δεν αντιμετωπίζουν ζητήματα εξωτερικού χρέους. Σε χώρες όπως η Λιβερία, η Νιγηρία και άλλες της Αφρικής, δεν μπορείς εύκολα να τους πείσεις. Ιδίως αν δεν δουν την Αμερική, μια χώρα που όλοι σε αυτές τις χώρες σκέφτονται ως τόπο ελευθερίας από τις δυσκολίες της πατρίδας τους.
Αν δεν καταλαβαίνουν οι ΗΠΑ ότι οι πολιτικές εναλλακτικής ενέργειας θα δώσουν τεράστια τόνωση και στην οικονομία, τότε ποιος θα το καταλάβει; Αν τα κράτη δεν φροντίζουν να δώσουν βιώσιμες λύσεις μετάβασης σε νέα επαγγέλματα, πώς θα στηρίξει ο απλός κόσμος; Για παράδειγμα οι μεσοπολιτείες των ΗΠΑ έχουν μεγάλα ποσοστά σε μεταλλωρύχους και ανθρακωρύχους. Η εξόρυξη λιγνίτη και άνθρακα πρέπει να τελειώσει. Αυτό σημαίνει ότι τελειώνει η δουλειά τους.
Πώς θα ζήσουν; Μα με το να τους εντάξεις σε προγράμματα εκμάθησης των νέων «πράσινων» επαγγελμάτων.
Για να καταφέρουμε να σβήσουμε το ενδεχόμενο των 2 βαθμών και να κάνουμε πιο διαχειρίσιμο το 1.5 θα πρέπει να «σβήσουμε» ως το 2040 από την ατμόσφαιρα 380-1130 γιγατόνους διοξειδίου. Δεν το κάναμε 4 δεκαετίες τώρα. Θα το κάνουμε σε 20 χρόνια; Χωρίς συντεταγμένα απόλυτο σχέδιο δεν πρόκειται να γίνει. Κι όλα αυτά δεν θα γίνουν για άμεση απόδοση του πλανήτη. Θα πρέπει να περιμένουμε ως το 2100 για να δούμε αν θα υπάρξει αποτέλεσμα.
Σε αυτό το σημείο παίζουμε πια με τις πιθανότητες. Και κάθε μέρα που περνάει δίχως να αλλάζουμε, οι πιθανότητες δέχονται ισχυρό χτύπημα!
Αν ο καθένας από εμάς δεν αντιληφθεί ότι υπάρχει ένα μεγαλύτερο διακύβευμα από τον εαυτό μας, τότε η επιθυμητή αλλαγή που ζητάει η έκθεση και η ίδια η Γη δεν θα έρθει. Τι μπορείς να κάνεις εσύ ατομικά; Να μειώσεις την κατανάλωση κρέατος. Όχι, δεν σου λέμε να γίνεις vegan. Αλλά μπορείς να αντέξεις με κρέας και τα παράγωγα του δύο φορές την εβδομάδα αντί για τέσσερις. Τσέκαρε και την ποιότητα του κρέατος. Είναι πολύ καλύτερο να τρως κοτόπουλο παρά χοιρινό και κυρίως μοσχάρι. Ή ψάρι.
Άσε στην άκρη το πλαστικό. Ανακύκλωσε. Μην πετάς τα σκουπίδια σου όπου βρεις. Ιδίως αν βρίσκεσαι στη θάλασσα. Δεν είναι βιοδιασπώμενα και αλλάζουν τα οικοσυστήματα του νερού. Βάλε την καύση στο χρονοντούλαπο. Είτε πρόκειται για τσιγάρο είτε για το τζάκι σου. Τα παράγωγα της καύσης μπουκώνουν την ατμόσφαιρα με διοξείδιο και χίλια δυο βλαβερά αέρια.
Πιο δύσκολο απ΄αυτά, τσέκαρε ποια προϊόντα στηρίζεις. Οι μεγαλύτεροι κολοσσοί τροφίμων έχουν καταστρέψει τα δάση για να πάρουν το φοινικέλαιο. Ο Αμαζόνιος, η Ινδονησία βρίσκονται σε σημείο που θα χρειαστούν 3 αιώνες για να ζωντανέψουν σωστά.
Το πιο ζωτικό απ΄όλα. Αν δεν μπορείς να προκαλέσεις την αλλαγή στον εαυτό σου, μάθε στο παιδί σου τον σωστό δρόμο. Κι εκείνο θα καταφέρει να αλλάξει εσένα!
(Δείτε αναλυτικά την έκθεση της IPCC εδώ. )