Όταν με το καλό ανακαλυφθεί το εμβόλιο κατά του Sars-Cov-2 και ο κορωνοϊός πάψει να αποτελεί μάστιγα για την παγκόσμια υγεία και οικονομία, μία από τις ορολογίες που θα σχετίζονται εσαεί στη συλλογική μνήμη με την πανδημία είναι ο δείκτης Rt.
Πρόκειται ως γνωστόν για τον μετρητή μεταδοτικότητας του ιού. Υποδηλώνει τη δυναμική διασποράς του και βάσει αυτού καταρτίζονται τα πλάνα κυβερνήσεων και επιστημόνων σε ότι αφορά τα μέτρα προστασίας. Όσο μεγαλύτερος είναι ο Rt τόσο εντονότερη είναι η ανάγκη για αυξημένα μέτρα περιορισμού της διασποράς.
O Rt εκφράζει τον αριθμό των ατόμων που μπορεί να μολύνει ένα κρούσμα παρουσία μέτρων προστασίας σε έναν συγκεκριμένο χρόνο. Όταν ο δείκτης αυτός είναι κοντά στη μονάδα σημαίνει ότι η επιδημία διατηρείται και κάθε κρούσμα μπορεί να μολύνει κατά μέσον όρο άλλο ένα άτομο. Για να μετρηθεί αυτός ο δείκτης απαιτείται ένας ολόκληρος μηχανισμός με σύγχρονα μαθηματικά μοντέλα που αναλύουν και εξηγούν την εξέλιξη της πανδημίας κατά τόπους.
Στη στατιστική μελέτη του Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού του Ε.Μ.Π. Νίκου Καρδούλα, που παρουσιάζει το Ethnos.gr, απεικονίζεται η διακύμανση των τιμών του δείκτη μεταδοτικότητας Rt στην Ελλάδα από 1 Ιουλίου έως 9 Σεπτεμβρίου. Για τον υπολογισμό του έγινε χρήση του λογισμικού EpiEstim του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Αυτό που προκύπτει είναι ότι ο δείκτης Rt στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ήταν 0.95 στις 9 Σεπτεμβρίου, που σημαίνει ότι η επιδημία παραμένει στην κοινότητα. Υπήρξαν βέβαια και πολύ χειρότερα. Στα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου ο Rt έχει υπερβεί και την τιμή των 2 μονάδων. Οι αριθμοί – ρεκόρ σε κρούσματα των τελευταίων ημερών στην πραγματικότητα οφείλονται στη μεγάλη διασπορά που είχε γίνει τότε. Στις 4 Σεπτεμβρίου πάντως, ο δείκτης Rt στην Ελλάδα ήταν 0,72 σύμφωνα με την έκθεση του Παρατηρητηρίου Covid.
Στη νέα μελέτη, κατέστη δυνατή και η απεικόνιση του δείκτη μεταδοτικότητας Rt ανά νομό της χώρας στο χρονικό διάστημα των 71 ημερών που αφορά. Τη μεγαλύτερη δυναμική στη διάδοση της νόσου έχει ο νομός Τρικάλων, με δείκτη Rt 2,41. Κατέχει άνευ ανταγωνισμού την αρνητική «πρωτιά», καθώς κανένας άλλος νομός δεν ξεπερνάει τις 2 μονάδες. Ακολουθούν Φθιώτιδα (1,98), Βοιωτία (1,73), Λέσβος (1,66), Λάρισα (1,61) και Πέλλα (1,53). Αντίθετα με ό,τι θα φαντάζονταν οι περισσότεροι, η Αττική βρίσκεται μόλις στην 31η θέση με 0,96, ενώ η Θεσσαλονίκη 42η με 0,66.
Στην αντίπερα όχθη, ο νομός που έχει σχεδόν καταφέρει να μηδενίσει τη διασπορά είναι τα Χανιά. Ο δείκτης Rt είναι ο χαμηλότερος στη χώρα (0,25) και μόνο η Καβάλα (0,30) τον ανταγωνίζεται. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν Χαλκιδική (0,38), Φλώρινα (0,43) και Πρέβεζα (0,43).
Βέβαια, για να βρίσκεται τόσο χαμηλά ο δείκτης στα Χανιά απαιτήθηκε η λήψη ιδιαίτερα αντιδημοφιλών μέτρων. Στις 24 Αυγούστου είχε αποφασιστεί η υποχρεωτική η χρήση μάσκας τόσο σε εξωτερικούς όσο και σε εσωτερικούς χώρους, η αναστολή κάθε είδους εκδήλωσης (εμποροπανηγύρεις, λιτανείες, λαϊκές αγορές, πάρτι κλπ.) και η απαγόρευση κάθε είδους συνάθροισης πολιτών άνω των 9 ατόμων για οποιονδήποτε λόγο, τόσο σε δημόσιο όσο και σε ιδιωτικό χώρο.
Είχε επιπλέον παραταθεί η απαγόρευση λειτουργίας όλων των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος από τις 12 τα μεσάνυχτα έως τις 07.00 της επομένης, ενώ στους χώρους εστίασης επιβλήθηκε ως μέγιστος αριθμός ατόμων σε κάθε τραπέζι τα 4 άτομα (εκτός εάν πρόκειται για συγγενείς Α’ βαθμού όπου επιτρέπεται έως 6 άτομα).
Μάλιστα, μόνο στις 1 Σεπτεμβρίου βεβαιώθηκαν συνολικά 20 πρόστιμα για μάσκες σε πεζούς στα Χανιά και κάπως έτσι έχει «σβήσει» η διασπορά του ιού στην κοινότητα.
Σε ότι αφορά τις περιφέρειες, η Στερεά Ελλάδα είναι μακράν πρώτη με Rt 2,53 και ακολουθούν η Θεσσαλία και η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με 1,70 και 1,56 αντίστοιχα. Τελευταία, αλλά όχι… καταϊδρωμένη είναι η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με τον δείκτη Rt να έχει πέσει στο 0,49.