Δεν είναι ακριβώς γνώση. Είναι κάτι-σαν-γνώση. Στην πραγματικότητα, για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, («πράγματα»- α, χα, κακό, ε;), πρόκειται για ημιμάθεια, που σε πολλές περιπτώσεις είναι χειρότερη από την πλήρη αμάθεια.
Σας μπερδέψαμε περισσότερο κι από το να ήσασταν Γάλλος και ν’ ακούγατε τον Μιχάλη Δημητρακόπουλο να μιλάει στην γλώσσα σας, ε;
Κατανοητό, η πρώτη παράγραφος βγάζει λιγότερο νόημα κι από εκείνο το trade των Μιλγουόκι Μπακς, όταν και τα Ελάφια έδωσαν τον GOATesque Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ στους Λέικερς για να πάρουν σε αντάλλαγμα το απόλυτο μπασκετικό τίποτα (τέσσερα παιδιά που έκαναν τεράστια καριέρα στα κτηματομεσιτικά, αλλά όχι στο μπάσκετ).
Πάμε ξανά: αν ρωτήσεις έξω στον δρόμο 10 άτομα για ποιο λόγο την 25η Μαρτίου έχει καθιερωθεί να τρώμε μπακαλιάρο σκορδαλιά, οι περισσότερες απαντήσεις μάλλον θα θυμίζουν εκείνο τον λατρεμένο τύπο που είχαμε απολαύσει στο «Ράδιο Αρβύλα»:
Δηλαδή κάτι σαν:
- «Εεε, επανάσταση… Σαρακοστή… Μπουμπουλίνα, ξέρεις μωρέ τώρα, 25η»
- «Απελευθέρωση Έθνους, σκορδαλιά ναι, δε θέλω ν’ αδικώ κανένα ψάρι»
- «Μεγάλη Τεσσαρακοστή, θρησκεία, νηστεία, Κολοκοτρώνης, νερό θάλασσας»
… ή, τέλος πάντων, μια εκπληκτική ασάφεια τέτοιου βεληνεκούς.
Στην πραγματικότητα, η εξήγηση για το λόγο που επελέγη το συγκεκριμένο «έδεσμα» ως το must φαγητό την 25η μέρα του Μάρτη είναι κάτι παραπάνω από απλή:
Η (λατρεμένη πια, μετά από τόσα χρόνια που την ακολουθούμε πιστά) συνήθεια έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι. Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.
Όσο για το λόγο που η 25/3 συνδέθηκε με τον Ευαγγελισμό; Σαφείς μαρτυρίες περί της έναρξης του εορτασμού του ευαγγελισμού της ενσάρκωσης του Ιησού δεν υπάρχουν. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι καθιερώθηκε να εορτάζεται στις 25 Μαρτίου κατά τους χρόνους που είχε πλέον καθιερωθεί ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, δηλαδή περί τον 4ο αιώνα. Κάποιοι λόγοι που αναφέρονται στον εορτασμό αυτό των Αγίων Γρηγορίου και Αθανασίου του Μεγάλου αποδείχθηκαν νόθοι, πολύ μεταγενέστεροι αυτών.
Έτσι, σε περίπτωση που βρεθείτε στον δρόμο και κάποιος δημοσιογράφος σας χώσει ένα μαρκούτσι στη μούρη ρωτώντας σας για την Σοφία Βέμπο, προσπαθήστε να κάνετε κι εσείς ντρίμπλα μεγάλου παίκτου, σαν τον φίλο μας. Καλό θα ήταν να μην την πείτε (μόνο) επαναστάτρια, αλλά οκ, εσείς ξέρετε.
Αν, όμως, σας ρωτήσουν για τον μπακαλιάρο σκορδαλιά;
Αμάθεια και αηδίες: κάμερα σε σας και πείτε τα έξω από τα δόντια.
Εκείνα τα δόντια, δηλαδή, που έκαναν μια χαψιά τον μπακαλιάρο…