Υπάρχουν επαγγέλματα που από την εποχή του covid και μετά έχουν γίνει περιζήτητα, καθώς και άλλα που σχετιζόμενα με την πληροφορική και την τεχνητή νοημοσύνη κερδίζουν διαρκώς έδαφος, σε παράλληλη τροχιά με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Ωστόσο δεν είναι κάποιο επιστημονικής – τεχνολογικής φύσης επάγγελμα αυτό που είναι το πιο περιζήτητο αυτή την εποχή στην Ευρώπη. Είναι μάλιστα ένα από τα πιο… λαϊκά – αν όχι η επιτομή αυτών – σε βαθμό που πολύ δύσκολα θα πήγαινε στο μυαλό κάποιου ως ένα από αυτά που βρίσκονται σε έλλειψη.
Ο λόγος για τους επαγγελματίες οδηγούς φορτηγών Τα τελευταία δύο χρόνια οι θέσεις εργασίες μετά τις συνταξιοδοτήσεις των παλαιότερων οδηγών μένουν ως επί το πλείστον ακάλυπτες. Οι νέοι δεν «μπαίνουν» στο επάγγελμα και αυτή τη στιγμή οι οδικές μεταφορές βιώνουν μια πρωτοφανή κρίση, που βάσει προβλέψεων θα οξυνθεί τα επόμενα χρόνια.
Και δεν είναι κάτι αμελητέο προφανώς. Οι οδικές μεταφορές αποτελούν κλάδο ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία. Μεταξύ άλλων διασφαλίζουν τον εφοδιασμό των φαρμακείων, των σουπερμάρκετ και των εργοστασίων. Πρόκειται για τον πλέον ευέλικτο τρόπος παράδοσης εμπορευμάτων, ως ο πιο ταχύς και οικονομικός. Για αυτό και τα 3/4 των εμπορευμάτων στην ΕΕ εξακολουθούν να μεταφέρονται οδικώς.
Σύμφωνα με έρευνα της Διεθνούς Ένωσης Οδικών Μεταφορών (IRU), σε περισσότερους από 1.500 εμπορικούς φορείς οδικών μεταφορών σε 25 χώρες της Αμερικής, της Ασίας και της Ευρώπης, o κλάδος παρουσιάζει έλλειμμα 2,6 εκατ. επαγγελματιών οδηγών, παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, οι ελλείψεις οδηγών αυξήθηκαν κατά 42% από το 2020 έως το 2021. Στη Μεγάλη Βρετανία οι κενές θέσεις οδηγών ήταν 100.000 και στη Γερμανία 80.000. Στην Κίνα είχαν αυξηθεί κατά 140%, φτάνοντας τα 1,8 εκατομμύρια.
Ρόλο σε αυτή την εξέλιξη έχει παίξει και το ότι την περίοδο του κορωνοϊού και των απαγορεύσεων δεν εκδίδονταν διπλώματα, διότι απλά είχαν «παγώσει» οι εξετάσεις για την απόκτησή τους. Το αποτέλεσμα ήταν να μη βγαίνουν στην αγορά εργασίας νέοι οδηγοί. Επίσης κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης κάποιοι επαγγελματίες οδηγοί άλλαξαν επάγγελμα, επιτείνοντας το πρόβλημα.
Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση στο φαινόμενο. Εκπρόσωποι συλλόγου Αυτοκινητιστών Φορτηγών κάνουν λόγο για μεγάλες ελλείψεις προσωπικού και προειδοποιούν ότι αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το ζήτημα, σύντομα θα δημιουργηθούν προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Θεωρητικά οι μισθοί δεν είναι άσχημοι, καθώς είναι σχεδόν διπλάσιοι από το βασικό ακόμα και για έναν καινούριο οδηγό, πρακτικά όμως οι συνθήκες είναι τέτοιες που επουδενί συνιστούν δέλεαρ.
Πολλοί επαγγελματίες κάνουν λόγο για μια δουλειά γεμάτη άγχος συνυφασμένη με τη μοναξιά και με απλήρωτες υπερωρίες. Σύμφωνα με άρθρο του CNBC, το οποίο επικαλείται στοιχεία από το Υπουργείο Εργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών, η εργασία κυμαίνεται στις 60-70 ώρες την εβδομάδα και σε αυτό το χρόνο συμπεριλαμβάνεται η φόρτωση/εκφόρτωση των εμπορευμάτων, παρότι η πληρωμή αφορά μόνο το χρόνο οδήγησης. Όπως προσθέτει το CNBC, πολλοί οδηγοί δηλώνουν ότι δεν αμείβονται για τις υπερωρίες, δεν επωφελούνται υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, περνούν μέρες ή εβδομάδες μακριά από το σπίτι τους και ενίοτε επιβαρύνονται με το κόστος των καυσίμων.
Όπως γίνεται εύλογα αντιληπτό, οι μισθοί ήδη έχουν πάρει την ανιούσα προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, ωστόσο οι ειδικοί συνηγορούν ότι δεν αρκεί μόνο αυτό. Η IRU σε συνεργασία με την Διεθνή Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Μεταφορές (ITF) προχώρησαν στην κατάρτιση σχεδίου τριών σημείων, με πρώτο και κύριο την αξίωση από τις κυβερνήσεις, τους εργοδότες στον κλάδο των μεταφορών και τους πολυεθνικούς πελάτες να συνεργαστούν με τα συνδικάτα προκειμένου να παρέχονται αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, και να τηρούνται τα θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα.
Επιπλέον, ανέδειξαν την ανάγκη συγκρότησης προγραμμάτων επιχειρησιακής ένταξης για αλλοδαπούς οδηγούς, ώστε να έχουν τις ίδιες συνθήκες με το ντόπιο εργατικό δυναμικό.
Έχει ήδη προηγηθεί το αίτημα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οδικών Μεταφορών να μειωθεί το όριο ηλικίας για χορήγηση επαγγελματικής άδειας στα 18 χρόνια από τα 21 και η δυνατότητα έναρξης της εκπαίδευσης στα 17 χρόνια.