Οι φαν των «Ιντιάνα Τζόουνς» τύπου ιστοριών, δεδομένα, θα ενθουσιαστούν. Υπάρχουν, άλλωστε, οι κατάλληλες προϋποθέσεις: Σασπένς, καταδίωξη, ένα αρχαίο νόμισμα τεράστιας αξίας, «κακοί» και στο φινάλε, το καλό (να) νικά.
Συνέβη πριν από λίγες μέρες, στα μέσα του Σεπτεμβρίου συγκεκριμένα. Μια οργανωμένη επιχείρηση της ελληνικής Αστυνομίας οδήγησε στον εντοπισμό αρχαιοτήτων, στο Παλαιό Φάληρο, σε χώρο δίπλα από το γήπεδο του Τάε Κβον Ντο.
Συνολικά βρέθηκαν 31 αντικείμενα. Ένα εξ αυτών ξεχώριζε. Με την πρώτη ματιά. Επρόκειτο για ένα χρυσό νόμισμα, βάρους μόλις 9,2 γραμμαρίων και διαμέτρου 17 χιλιοστών, με χαραγμένη πάνω του τη μορφή του θεού Πάνα. Έμοιαζε πολύ σημαντικό. Και ήταν. Οι ειδικοί που το εξέτασαν εκτιμούν πως η αξία του ανέρχεται στο 1 εκατ. ευρώ!
Μα ποιοι παράτησαν τέτοιο θησαυρό; Προφανώς κάποιοι που κατάλαβαν πως οι Αρχές ήταν στα ίχνη τους και «όπου φύγει φύγει». Φούρια που τους έκανε να (ξε)χάσουν ένα «κομμάτι» που σίγουρα δεν είχαν στο πρόγραμμα να αφήσουν – σε καμία περίπτωση. Το χρυσό νόμισμα που κατασχέθηκε στο Παλαιό Φάληρο είναι ένα αληθινό αριστούργημα. Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο νόμισμα-στατήρα, από την αρχαία πόλη του Παντικαπαίου, ελληνική αποικία που ίδρυσαν τον 7ο αιώνα π.Χ. οι Μιλήσιοι στον Εύξεινο Πόντο, στην Ταυρική Χερσόνησο της Μαύρης Θάλασσας, στη σημερινή Κριμαία.
Θεωρείται ιδιαίτερα σπάνιο διότι ο εικονιζόμενος Πάνας απεικονίζεται στην εμπρόσθια μορφή του, όχι προφίλ δηλαδή καταπώς συνηθίζεται. Ο χαράκτης ήταν πραγματικός δεξιοτέχνης, έχοντας αποτυπώσει με εξαιρετική ακρίβεια τα διάφορα χαρακτηριστικά του αρχαίου Θεού, όπως τα ακατάστατα μαλλιά και τη χοντρή μύτη. Δεν είναι ο μοναδικός στατήρας τέτοιου τύπου που έχει βρεθεί. Ο πλέον αξιομνημόνευτος του είδους φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινούπολης και αποτελεί μέρος μεγάλου θησαυρού που βρέθηκε στα Πριγκηπόννησα.
Το 2012 ένα αντίστοιχο νόμισμα δημοπρατήθηκε στη Νέα Υόρκη και πουλήθηκε για 3,2 εκατ. δολάρια. Πιο πρόσφατα, ένας άλλος χρυσός στατήρας του Παντικάπαιου Κριμαίας δημοπρατήθηκε στη Ζυρίχη και το σφυράκι χτύπησε τελικά στα 6 εκατ. δολάρια!
Συνιστά μυστήριο και ακόμα δεν έχει διασαφηνιστεί αν το χρυσό νόμισμα ανακαλύφθηκε στην Ελλάδα ή αν προέρχεται από την Κριμαία και κατέληξε με κάποιο τρόπο στη χώρα μας. Μέλη του κυκλώματος θεωρείται ότι διατηρούν διαύλους επικοινωνίας με την περιοχή, ως ομογενείς από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Σημειωτέον ότι στην Κριμαία ανθεί τα τελευταία χρόνια η αρχαιοκαπηλία, με πλούσιους Ρώσους πολίτες να αναζητούν με πάθος θησαυρούς για να προσθέσουν στις συλλογές τους, για να έχουν «τρόπαια» να κομπάζουν σε γνωστούς και φίλους.
Όπως έγινε γνωστό μέσα από ρεπορτάζ της εφημερίδας Καθημερινή, ο επικεφαλής του κυκλώματος αρχαιοκαπηλίας που παραλίγο να πιαστεί επ’ αυτοφώρω στο Παλαιό Φάληρο φέρεται να είναι γνωστός με το ψευδώνυμο «Γέρος». Φροντίζει να μην είναι ποτέ παρών όταν γίνονται οι παράνομες αγοραπωλησίες, αλλά η οργάνωση των επιχειρήσεων είναι όλη δική του. Όπως και η γνώση για να καταλάβει αν ένα «εμπόρευμα» αξίζει πραγματικά ή είναι πλαστό.
Εν προκειμένω, μια αναποδιά χάλασε τα σχέδια του. Κι έτσι, ο Χρυσός Πάνας αντί να καταλήξει σε χέρια αρχαιοκάπηλων θα εκτίθεται στο Νομισματικό Μουσείο Αθηνών. Ένας τεράστιος θησαυρός πολιτιστικής κληρονομίας σώθηκε.