«Ποτέ μην αφήσεις την αλήθεια να σου χαλάσει μια ωραία ιστορία» λέει η γνωστή ρήση η οποία δεν αφορά μόνο την δημοσιογραφία, αλλά επεκτείνεται και σε πολλούς άλλους τομείς, ανάμεσα στους οποίους και ο καφές φραπέ!
Ή –αν θέλουμε να είμαστε 100% σε… ελληνικό πλαίσιο αφού διεκδικούμε την πατρότητα του ροφήματος- ο φραπές με σίγμα τελικό και τίγκα ελληνικό!
Πρόκειται για έναν από τους πιο… γκαραντί αστικούς μύθους που κυκλοφορούν εκεί έξω και θέλουν τη γέννηση του φραπέ να συμβαίνει στην Θεσσαλονίκη, η οποία εκτός από ερωτική πόλη, θεωρείται (έστω και στερεοτυπικά) η πατρίδα του, με κλασικές εικόνες να ξεπηδούν από… καφεδάρες στην παραλιακή, στην σκιά του Λευκού Πύργου.
Όπως μάθαμε όλοι να λέμε λοιπόν –και αναφέρεται και στην ελληνική έκδοση της Nestle στην οποία ανήκει το brand του nescafe- όλα οφείλονται σε μια στιγμιαία (το πιάσατε ε; στιγμιαία, όπως και το ρόφημα!) έμπνευση του Δημήτρη Βακόνδιου. Ενός υπαλλήλου της εταιρείας «Ανδρέας Δρίτσας και Υιός» η οποία παλαιότερα αντιπροσώπευε στην Ελλάδα τον Nescafe της Nestle.
Πειραματιζόμενος με τους κόκκους, δεν ήθελε να προχωρήσει στην κλασική παρασκευή με το ζεστό νερό και χωρίς και ο ίδιος να καταλάβει ακριβώς τα βήματα, ανέμειξε τον καφέ με παγωμένο νερό και παγάκια και στη συνέχεια το χτύπησε βλέποντας να σχηματίζεται ένας πλούσιος αφρός.
Το περιστατικό, το οποίο πλέον αντιμετωπίζεται ως θέσφατο, φέρεται να έλαβε χώρα λίγες ημέρες αφότου άνοιξε τις πύλες της η 22η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, στις 31 Αυγούστου του 1957.
Αυτό είναι λοιπόν θεωρητικά το σημείο που αποτελεί την αφετηρία για τον καφέ φραπέ που τις επόμενες δεκαετίες κυριάρχησε στην πατρίδα μας εκτοπίζοντας σε μεγάλο βαθμό τον ελληνικό (ή τουρκικό, αν προτιμάτε ή αν θέτετε εθνικά θέματα ακόμη και στην ονομασία ενός ροφήματος).
Αναμφίβολα ο φραπέ(ς) έζησε μεγάλες στιγμές δόξας ιδιαίτερα στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, όταν πλέον τα ηλεκτρικά ψυγεία είχαν μπει σε κάθε νοικοκυριό και η αναζήτηση και ακόμη περισσότερο η διατήρηση πάγου δεν αποτελούσε εμπόδιο όπως παλιά που όλα εξαρτιόνταν από τα κέφια και τα δρομολόγια του παγοπώλη κάθε γειτονιάς.
Όμως για να είμαστε δίκαιοι –και με κάθε σεβασμό στον Δημήτρη Βακόντιο- υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η ιδέα αλλά και το προϊόν, προϋπήρχαν!
Μάλιστα στην εφημερίδα «Καθημερινή» υπάρχουν διαφημιστικές καταχωρήσεις από την ίδια την εταιρεία «Ανδρέας Δρίτσας και Υιός» όπου προβάλλεται και υιοθετείται το σλόγκαν: «Όταν κάνει πολύ ζέστη… Nescafe φραππέ…», με ημερομηνία 11 Ιουλίου 1957, δηλαδή σχεδόν δύο μήνες πριν το περιστατικό που περιγράφεται στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Επιπλέον, μερικές ημέρες αργότερα έρχεται και η απάντηση της ανταγωνιστικής φίρμας «Mocafino», επίσης ελβετικών συμφερόντων, η οποία με την σειρά της πρότεινε την δική της εκδοχή… χτυπημένου στιγμιαίου καφέ.
Εάν θέλουμε να το πάμε και λίγο πιο πίσω, φτάνουμε στο 1948, όταν λίγα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρχε στην οδό Σταδίου στο κέντρο της Αθήνας, το κατάστημα «Πέτρογραδ» του Ρώσου μουσικοσυνθέτη Νίκο Γιάκοβλεφ, το οποίο σέρβιρε παγωμένο καφέ φραπέ, με την ονομασία «frappe de glace». Προφανώς δεν παρασκευαζόταν με την χρήση των γνωστών μας κόκκων, αφού δεν είχαν ακόμη λανσαριστεί, αλλά και πάλι, μιλάμε για… φραπεδάρα!