Είναι πολύ πιθανό να ανήκεις κι εσύ αυτή την κατηγορία ανθρώπων… Ποια; Μα εκείνη που… βγήκε από τα ρούχα της όταν σε μια παρέα, στην τηλεόραση ή κάπου αλλού άκουσε την φράση που λέει ο τίτλος του παρόντος κειμένου και ο ομιλητής έκανε σαφή αναφορά για «πράσινα άλογα» και όχι σε «πράσσειν άλογα».
Μάλιστα είναι πολύ σοβαρό το ενδεχόμενο να έσπευσες (με ύφος χιλίων καρδιναλίων ή και όχι) μα διορθώσεις τον αδαή που υπέπεσε σε τέτοιο σφάλμα. Αλλά όπως (πολύ σωστά) έχει πει και ο Μπαμπινιώτης, συγγνώμη, η Άντζελα Δημητρίου ήθελα να πω, ουδείς άσφαλτος σε αυτήν την κοινωνία.
Τα πράσινα άλογα
Πλέον όλοι λίγο-πολύ έχουμε μάθει πως το σωστό είναι το «πράσσειν άλογα». Μια φράση που μεταφράζεται σε «πράξεις δίχως λογική» ή «πράξεις παράλογες», όπως είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς.
Προφανώς γραμματικά στέκει και παραστέκει, αλλά υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα. Σύμφωνα με όσα διαβάζουμε κι εμείς, η συγκεκριμένη φράση που έχει ξεκάθαρα προέλευση από τα αρχαία ελληνικά, δεν συναντάται σε καμία πηγή της αρχαίας ελληνικής γραμματείας! Τρελό, ε; Σχεδόν όσο τρελό είναι να δεις να καλπάζει στους αγρούς και στα λιβάδια ένα πράσινο, καταπράσινο άτι!
Αντίθετα, το πράσινο άλογο το βρίσκουμε στη νέα ελληνική… Πιο συγκεκριμένα, ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, Νίκος Πολίτης, εξέδωσε από το 1899 έως το 1902 σε τέσσερις τόμους το έργο του «Παροιμίαι». Στις σελίδες του συγκέντρωσε όχι μόνο παροιμίες αλλά και ρήσεις ή φράσεις που χρησιμοποιούσε ο λαός. Και, μαντέψτε… Υπάρχει αναφορά σε πράσινα άλογα!
Η φράση είναι «πράσινα άλογα ζητά» που προφανώς θέλει να δείξει αυτόν του οποίου οι επιθυμίες είναι εξωπραγματικές. Και συνεχίζοντας στο ίδιο λήμμα, τονίζει και την ύπαρξη της συγγενικής παροιμίας «είδες πράσινο άλογο;», η οποία μαρτυρά ότι κάτι δεν έχει υπόσταση, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο δεν υπάρχουν και πράσινα άλογα.
Ενισχυτικό της άποψης ότι εκείνο που δεν υφίσταται είναι το «πράσσειν άλογα» τελικά, είναι και το γεγονός ότι αντίστοιχες φράσεις με αυτές που κατέγραψε ο Νίκος Πολίτης, τις βρίσκουμε και σε άλλους λαούς. Συγκεκριμένα, υπάρχει η ρουμανική παροιμία «τριγυρνάει ψάχνοντας πράσινα άλογα», αλλά και μια άλλη που λέει «πράσινο άλογο, έξυπνος Σέρβος», για να δείξουν ότι μάλλον εμείς «πράτταμε άλογα» τόσα χρόνια που πιστεύαμε μια εξήγηση η οποία μάλλον καταρρίπτεται.