Με μέσο (καθαρό) μισθό να ξεπερνά τα 5.500 ευρώ, κοινωνικό κράτος, υποδομές, την ανεργία να αποτελεί άγνωστη λέξη και την εγκληματικότητα να φλερτάρει με το μηδέν (με εξαίρεση τις κλοπές ποδηλάτων!), δεν είναι καθόλου παράξενο που πάνω από 5.000 Έλληνες έχουν επιλέξει την Δανία για μόνιμο τόπο κατοικίας τους.
Ωστόσο, σε αυτόν τον κατά πολλούς επίγειο παράδεισο, υπάρχουν και αρνητικά. Θα μου πεις, εδώ μειονεκτήματα υπήρχαν και στον… κανονικό, σιγά που δεν θα βρίσκαμε μερικά και στην πατρίδα των Βίκινγκς!
Ο εργασιακός παράδεισος του βορρά
Μικρή σε μέγεθος και σε πληθυσμό, η Δανία καταφέρνει να συνδυάζει πράγματα που πολλοί θεωρούν ότι είναι αδύνατο να συμβεί. Απλά οι άνθρωποι είναι αρκετά έξυπνοι ώστε να μην συμπεριφέρονται ως δογματικοί, με απόλυτα στεγανά και θέσφατα. Έτσι έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα που κινείται στη σφαίρα του σύγχρονου δυτικού και καπιταλιστικού μοντέλου, την ώρα που το κράτος δεν μένει απλός παρατηρητής των γεγονότων ούτε υιοθετεί την άποψη ότι το μαγικό χέρι της αγοράς θα τα ρυθμίσει όλα.
Αντίθετα, η κρατική παρέμβαση είναι παρούσα, χωρίς όμως να προχωρά σε καταχρήσεις και υπερβολές που θα συνέθλιβαν την ιδιωτική πρωτοβουλία. Και εκεί που το σύστημα (με αρκετές ομοιότητες με άλλες χώρες του βορρά) δείχνει να λειτουργεί άψογα είναι η αγορά εργασίας.
Ένας μέσος μισθός στη Δανία αγγίζει τις 5.500 ευρώ. Ποσό εξωφρενικό για τα δεδομένα του Έλληνα… Όπως άλλωστε και πολλά ακόμη που σχετίζονται με αυτό. Κράτος, επιχειρήσεις και συνδικάτα προχωρούν σε πραγματικό κοινωνικό διάλογο (και όχι προσχηματικό) ώστε να συναφθούν συλλογικές και κλαδικές συμβάσεις. Αυτό είναι το πρώτο βήμα. Από εκεί και πέρα, λειτουργεί το λεγόμενο «χρυσό τρίγωνο». Δηλαδή επαγγελματική και γεωγραφική κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, παροχή ασφάλειας μέσω υψηλού επιδόματος ανεργίας και παράλληλα τονωτικές ενέσεις προκειμένου να μην σταματήσει η ανάδειξη και απόκτηση νέων δεξιοτήτων, ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς.
Υψηλή φορολογία μεν, αλλά…
Με λίγα λόγια, μπορεί κανείς να μην υπόσχεται μονιμότητα στην εργασία ή την απουσία απολύσεων, αλλά ακόμη κι όταν συμβαίνει αυτό, ο πολίτης-εργαζόμενος γνωρίζει ότι έχει ένα σημαντικό δίχτυ ασφαλείας από το κράτος και παράλληλα του παρέχονται και τα εφόδια ώστε να επιστρέψει το συντομότερο δυνατό στο εργατικό δυναμικό της χώρας. Κάπως έτσι η ανεργία στη Δανία είναι μόλις 3%…
Βέβαια, ένα δυνατό κράτος έχει ανάγκη από έσοδα προκειμένου να ασκήσει τέτοιου τύπου κοινωνική πολιτική. Και η βασική πηγή εσόδων είναι η φορολογία, που στη Δανία είναι από τις υψηλότερες, αν όχι η υψηλότερη στην Ευρώπη καθώς φτάνει στο 50%.
Εκείνο που πάντως έχει ένα ενδιαφέρον είναι ότι δεν θα συναντήσεις συχνά Δανό να παραπονιέται για τους φόρους. Προφανώς, κυρίως επειδή η κουλτούρα τους είναι τέτοια, ενώ βλέπουν πού πηγαίνουν τα χρήματά τους. Όπως για παράδειγμα στην υγεία, με τον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης να αποτελεί το απόλυτο πρότυπο. Η πρόσβαση είναι απολύτως δωρεάν για όλους, συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστών.
Παράλληλα, δωρεάν είναι και η παιδεία, ενώ ακόμη και φοιτητές από το εξωτερικό (αποκλειστικά την Ευρώπη, όμως) λαμβάνουν επίδομα ύψους 1.000 ευρώ το μήνα, με την προϋπόθεση ότι μαζί με τις σπουδές τους θα εργάζονται. Κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που ειδικά για μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών, η Δανία είναι περιζήτητη.
Από τα πολλά ακόμα επιδόματα και βοηθήματα που παρέχει το κράτος, για να μην μακρηγορούμε, ας αναφέρουμε αυτό για την τεκνοποίηση. Κάθε οικογένεια λαμβάνει για κάθε παιδί, ανεξάρτητα από εισοδηματικά κριτήρια, μέχρι την ενηλικίωσή του, συμπεριλαμβανομένων –ξανά- και των μεταναστών.
Μεταναστευτικό
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί, αφού αναφερθήκαμε στο μεταναστατευτικό, ότι η στάση της χώρας σε αυτό το ζήτημα διαφέρει κατά πολύ από τις ειδυλλιακές καταστάσεις τις οποίες έχουμε συνηθίσει να εξωραΐζουμε στην Ελλάδα. Για άτομα που δεν προέρχονται από την Ευρώπη, τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Το αντίθετο μάλιστα. Με αποκορύφωμα την απόφαση της κυβέρνησης πριν μερικά χρόνια να αποσπά περιουσιακά στοιχεία από ανθρώπους που αιτούνταν ασύλου από μη ευρωπαϊκές χώρες.
Τότε πολλοί στάθηκαν εναντίον της Δανίας, αλλά οι αρχές της χώρα με ψυχραιμία απάντησαν πως, όπως συμβαίνει με τους Δανούς, έτσι και οι πρόσφυγες θα έπρεπε να καταβάλουν κάτι για να φιλοξενηθούν εκεί και θέσπισε ανώτατο χρηματικό όριο που θα μπορούσε να κρατήσει κανείς τα 1.350 ευρώ περίπου… Σε τέτοιους λόγους και πολιτικές αποδίδεται και το γεγονός ότι αυτή η χώρα δέχεται σαφώς λιγότερους πρόσφυγες και μετανάστες σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Εκείνοι που γίνονται δεκτοί, πάντως, αποκτούν δικαίωμα στο όνειρο και πρόσβαση σε όλα, όπως θα συνέβαινε και με οποιονδήποτε γηγενή κάτοικο.
Τιμές στον… Θεό
Στον αντίποδα οφείλουμε να αναφέρουμε την ακρίβεια. Τα πάντα είναι σαφώς πιο ακριβά στη Δανία, ξεκινώντας από τα ενοίκια. Ακόμη και το κόστος για ένα υπνοδωμάτιο εύκολα φτάνει τα 1.000 ευρώ. Πόσω μάλλον αν μιλάμε για κανονικά διαμερίσματα που απευθύνονται σε οικογένειες…
Σχεδόν στα πάντα διαπιστώνονται υψηλότερες τιμές κατά 50% σε σχέση με την Ελλάδα, ενώ το συνολικό κόστος ζωής φτάνει στο 170%, συγκρινόμενο με την πατρίδα μας. Τα έξοδα για φαγητό και διασκέδαση είναι σαφώς μεγαλύτερα, ενώ δεν πρέπει να λησμονούμε ότι και το μισό εισόδημα καταλήγει στο κράτος μέσω της φορολογίας! Είπαμε, ακόμη και ο κανονικός παράδεισος είχε τα μειονεκτήματά του…