Η σε πολλές περιπτώσεις ακροδεξιά ρητορική, το ύφος και το διχαστικό μονοπάτι που έχει χαράξει στην πολιτική των ΗΠΑ (και όχι μόνο) ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν δεδομένο ότι θα συσπείρωνε δυνάμεις και τάσεις απέναντί του. Η παγίδα για αυτούς τους πομπούς αντίδρασης σε ότι αντιπροσωπεύει ο Αμερικανός πρόεδρος είναι να υιοθετήσουν δικές του πρακτικές και μεθοδεύσεις. Λίγα πράγματα είναι αυτή τη στιγμή χειρότερα στον πλανήτη από το να θυματοποιείται και να ηρωποιείται ο Τραμπ. Το BBC όμως υπέπεσε σε μέγα παράπτωμα, κάνοντας ακριβώς αυτό.
Και κάπως έτσι, ο πιο ιστορικός δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός του κόσμου, βρέθηκε να ζητά συγγνώμη στον Ντόναλντ Τραμπ και να αναζητά νέο γενικό διευθυντή και διευθύνουσα σύμβουλο…
Το BBC, με έναν αιώνα (ένδοξης ως επί το πλείστον) ιστορίας, βρίσκεται στο επίκεντρο της σοβαρότερης κρίσης που έχει αντιμετωπίσει εδώ και δεκαετίες. Η θύελλα ξέσπασε έπειτα από την παραδοχή ότι στο πρόγραμμα «Panorama» χρησιμοποιήθηκαν αλλοιωμένα αποσπάσματα από ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ, δίνοντας την εντύπωση ότι ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ υποκινούσε τα επεισόδια της 6ης Ιανουαρίου 2021 στο Καπιτώλιο.
Το ντοκιμαντέρ, με τίτλο «Trump: A Second Chance», το οποίο προβλήθηκε πριν από τις προεδρικές εκλογές του περασμένου έτους, συνδύαζε δηλώσεις του Τραμπ που είχαν ειπωθεί με διαφορά περίπου 50 λεπτών, παρουσιάζοντάς τες όμως σαν να συνέβαιναν διαδοχικά. Συγκεκριμένα, αποσπάσματα από την ομιλία του «ράφτηκαν» μαζί έτσι ώστε να φαίνεται ότι ο Τραμπ προέτρεπε το πλήθος να «πολεμήσει λυσσαλέα», παραλείποντας ότι είχε πει να διαδηλώσουν ειρηνικά.
Η αποκάλυψη του «πειραγμένου» μοντάζ προκάλεσε σάλο, με τον ίδιο τον Τραμπ να απειλεί ότι θα κινηθεί νομικά εναντίον του BBC, ζητώντας αποζημίωση ύψους τουλάχιστον ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων! Ο πρόεδρος του οργανισμού, Σαμίρ Σαχ, αναγκάστηκε να αποστείλει επιστολή συγγνώμης προς το βρετανικό κοινοβούλιο, κάνοντας λόγο για «λάθος κρίση» και παραδεχόμενος πως το υλικό «έδινε εσφαλμένα την εντύπωση προτροπής σε βία».
Το σκάνδαλο έφερε αλυσιδωτές εξελίξεις. Ο γενικός διευθυντής Τιμ Ντέιβι και η διευθύντρια ειδήσεων Ντέμπορα Τέρνες υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους, αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη. Παρότι η κυβέρνηση Στάρμερ επιχείρησε να διατηρήσει αποστάσεις, η αντιπαράθεση πήρε έντονα πολιτικό χαρακτήρα, καθώς δεξιοί σχολιαστές και εφημερίδες κατηγόρησαν το BBC για χρόνια «αριστερή μεροληψία». Δεν έλειψαν ούτε οι ειρωνείες από τον Λευκό Οίκο, που πανηγύρισε για την «παραίτηση των διεφθαρμένων», όπως έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η υπόθεση φούντωσε όταν διέρρευσε ένα εσωτερικό υπόμνημα του πρώην συμβούλου δεοντολογίας Μάικλ Πρέσκοτ, το οποίο έκανε λόγο για «συστημική προκατάληψη» του BBC υπέρ της Αριστεράς και κακή διαχείριση θεμάτων όπως ο πόλεμος στη Γάζα ή τα δικαιώματα των τρανς ατόμων.
Από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 και καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου / σφαγή στη Γάζα, το BBC κατηγορήθηκε επανειλημμένα για λάθη και μεροληπτική κάλυψη κατά του Ισραήλ.
Η διαρροή του εγγράφου στην Daily Telegraph προκάλεσε κύμα επικρίσεων, αλλά και εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ της διοίκησης ειδήσεων, που ζητούσε άμεση συγγνώμη, και του διοικητικού συμβουλίου, που επέμενε σε συνολική αναθεώρηση της κουλτούρας του οργανισμού.
Για πολλούς αναλυτές, η κρίση δεν οφείλεται μόνο στο συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ. Αντανακλά τις τεράστιες πιέσεις που δέχεται ένας δημόσιος οργανισμός που χρηματοδοτείται από το τέλος τηλεθέασης, σε μια εποχή όπου το Netflix και οι συνδρομητικές πλατφόρμες έχουν αλλάξει εντελώς το τοπίο. Ο αριθμός των νοικοκυριών που πληρώνουν το τέλος έχει μειωθεί από 25,3 εκατομμύρια νοικοκυριά σε 23,8 δύο χρόνια μετά, ενώ η κυβέρνηση εξετάζει νέα μοντέλα χρηματοδότησης ενόψει της λήξης της βασιλικής χάρτας το 2027 (κάτι σαν θεσμική άδεια λειτουργίας του BBC / ένα συμβόλαιο ανάμεσα σε αυτό, το κράτος και την κοινωνία, που ανανεώνεται περιοδικά).
Παρά τα πλήγματα, το BBC παραμένει, βάσει δημοσκοπήσεων, το πιο αξιόπιστο μέσο ενημέρωσης της Βρετανίας, με απήχηση στο 67% των ενηλίκων. Βέβαια, η εμπιστοσύνη έχει υποχωρήσει. Σύμφωνα με έρευνα, οι μισοί Βρετανοί θεωρούν ότι το δίκτυο έχει πολιτική μεροληψία – το 31% προς τα αριστερά και το 19% προς τα δεξιά.
Ίσως γι’ αυτό, το επεισόδιο «Panorama» δεν θεωρείται απλώς ένα λάθος παραγωγής, αλλά μια στιγμή αυτοκριτικής για τον ίδιο τον θεσμό. Όπως σχολίασε ο Χάουαρντ Στρίνγκερ, πρώην πρόεδρος του CBS News, «σε έναν κόσμο όπου όλοι διαλέγουν στρατόπεδο, το να προσπαθείς να είσαι αμερόληπτος είναι ίσως η πιο επικίνδυνη αποστολή». Διότι είναι πρακτικά αδύνατο να ισορροπήσεις όταν όλοι περιμένουν από σένα να είσαι με τη δική τους πλευρά.
Και για το BBC, αυτή η αποστολή δεν υπήρξε ποτέ δυσκολότερη. Πλέον βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Επικρινόμενο – προφανώς – και από τους οπαδούς του προέδρου και από τους πολέμιους του, καθότι αυτογκόλ τέτοιου είδους προσφέρουν έξτρα ώθηση στον «τραμπισμό».