Έχοντας γεννηθεί στην (τότε) Ροδεσία το 1957, ο Μπρους Γκρόμπελαρ έζησε από πρώτο χέρι το χάος που άφησαν πίσω τους οι αποικιοκράτες Βρετανοί όταν έφυγαν από την χώρα. Κι όπως συνέβη και σε άλλες χώρες της Αφρικής, για να καλυφθεί το κενό εξουσίας ο εμφύλιος πόλεμος ήταν αναπόφευκτος.
Στη δίνη του βρέθηκε και ο θρυλικός τερματοφύλακας της Λίβερπουλ που χρειάστηκε να περάσουν χρόνια για να ξαναβρεί το κουράγιο να χαμογελάσει μετά από όσα είδε –και έκανε- κατά την διάρκεια των εχθροπραξιών στις οποίες έλαβε μέρος.
Για τους περισσότερους από εμάς η εικόνα του Γκρόμπελαρ που μένει χαραγμένη στη μνήμη μας είναι εκείνη στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1984. Μετά από 120 λεπτά κανονικής διάρκειας και παράτασης Λίβερπουλ και Ρόμα (που αγωνίζεται ουσιαστικά εντός έδρας καθώς το ματς διεξάγεται στη Ρώμη) βρίσκονται στο 1-1, με τα τέρματα των Νιλ στο 13’ και Προύτσο στο 42’.
Μοιραία ο τίτλος της κορυφαίας ποδοσφαιρικής διασυλλογικής διοργάνωσης θα κριθεί στα πέναλτι. Μετά το άστοχο πρώτο χτύπημα του Νίκολ η τύχη μοιάζει να παίρνει το μέρος των Ιταλών, όμως λίγο αργότερα ο Κόντι ακολουθεί το παράδειγμά του. Με τα νεύρα όλων τεντωμένα, καθώς πλησιάζουμε στην κορύφωση του δράματος, ένας άνθρωπος δεν δείχνει να επηρεάζεται από την σημασία των στιγμών.
Ο Μπρους Γκρόμπελαρ βλέπει τον Γκρατσιάνι να στήνει την μπάλα στην άσπρη βούλα κι αρχίζει έναν παλαβό χορό που έμεινε στην ιστορία ως «spaghetti legs», αποπροσανατολίζοντας τον Ιταλό και χαρίζοντας (μετά και την εύστοχη εκτέλεση του Κένεντι) το 4ο τρόπαιο στην διοργάνωση που σήμερα έχει εξελιχθεί στο γνωστό μας Champions League.
Την περίοδο που η Λίβερπουλ κατακτούσε τα προηγούμενα 3 (1977, 1978, 1981) εκείνος είχε άλλες προτεραιότητες. Να επιβιώσει από έναν πόλεμο που μαινόταν στην πατρίδα του. Μια πατρίδα γεμάτη μίση, φυλετικές διακρίσεις και εμφύλιο σπαραγμό. Ως μέλος της λευκής πλευράς της κοινωνίας ήταν σαφώς σε πλεονεκτική θέση, χωρίς όμως αυτό να του εξασφαλίζει σίγουρη επιβίωση όταν τον λόγο πήραν τα όπλα. Έκανε το λάθος να πει «όχι» σε πρόταση για υποτροφία στις Ηνωμένες Πολιτείες για να παίξει μπέιζμπολ και προτίμησε να μείνει στην Ροδεσία (σήμερα Ζιμπάμπουε) λόγω της αγάπης του για το ποδόσφαιρο. Η καριέρα του, όμως, διακόπηκε βίαια όταν κλήθηκε να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία το 1978. Τότε που η χώρα αιματοκυλίστηκε για ακόμη μία φορά από τρεις παρατάξεις που διεκδικούσαν την εξουσία.
Μετά από ακούσια στρατολόγηση έγινε μέλος του ξακουστού Royal Rhodesia Regiment, κομματιού κάποτε των ενόπλων δυνάμεων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, με δράση κατά τον Δεύτερο Πόλεμο των Μπόερς, αλλά και στον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για τους επόμενους 11 μήνες αντί για αγώνες στο γήπεδο, έδινε μάχες για να μην χάσει την ζωή του. Μοιραία, όμως, αυτό ταυτόχρονα σήμαινε ότι ήταν υποχρεωμένος να αφαιρέσει τις ζωές άλλων…
Όταν αποχώρησε τελικά από την Λίβερπουλ είχε περάσει 13 χρόνια στο Μέρσεϊσαϊντ και το «Κοπ» είχε λατρέψει αυτόν τον καλτ ήρωα που ξεχώριζε για την ικανότητά του με την μπάλα στα πόδια (πολύ πριν αυτό γίνει απαραίτητο προσόν για κάθε σύγχρονο γκολκίπερ), τις εντυπωσιακές επεμβάσεις του και φυσικά τον ανάλαφρο χαρακτήρα του που είχε χαρίσει μοναδικές στιγμές γέλιου σε συμπαίκτες και οπαδούς. Οι περισσότεροι εξ αυτών τότε δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για τις εικόνες και τις εμπειρίες που κουβαλούσε από την πιο σκοτεινή περίοδο της ζωής του, εκείνον τον ένα χρόνο που βρέθηκε στη δίνη του εμφυλίου.
Όταν μίλησε για αυτά, η εξομολόγησή του δεν άφησε κανέναν ασυγκίνητο. Ειδικά τη στιγμή που αποκάλυψε τα συναισθήματά του την πρώτη φορά που σήκωσε το τυφέκιό του και το έστρεψε απέναντι σε συνάνθρωπό του. «Ήταν σούρουπο… Καθώς ο ήλιος δύει, βλέπεις σκιές να κινούνται στους θάμνους. Δεν μπορείς να καταλάβεις πολλά μέχρι την ώρα που ξεχωρίζεις το λευκό χρώμα των ματιών τους. Είναι είτε εσύ είτε αυτοί. Πυροβολείς, πέφτεις κάτω κι ακολουθούν καταιγιστικά πυρά από παντού», αποκάλυψε πριν λίγα χρόνια στον «Guardian» και συνέχισε να ξετυλίγει το κουβάρι αναμνήσεων που δημιουργούν κόμπο στο στομάχι.
«Ακούς φωνές από την πλευρά σου. Έι δεκανέα, χτυπήθηκα… Τους ψιθυρίζεις να σωπάσουν γιατί αλλιώς ξέρεις ότι θα πεθάνετε όλοι. Όταν οι πυροβολισμοί σταματήσουν, βλέπεις παντού πτώματα. Την πρώτη σου φορά ό,τι έχεις στο στομάχι σου το ξερνάς», λέει ο Γκρόμπελαρ ο οποίος γνωρίζει ότι σκότωσε όμοιούς του, χωρίς να είναι σε θέση να υπολογίσει αριθμό. Αν έχει κάποια σημασία κάτι τέτοιο όταν μιλάμε για το απόλυτο ανθρώπινο αμάρτημα, αυτό του φόνου, έστω κι αν πρόκειται για εμπόλεμη κατάσταση.
Εκείνο που μπορεί να πει με απόλυτη βεβαιότητα ο Γκρόμπελαρ είναι ότι το ποδόσφαιρο του έσωσε κυριολεκτικά την ζωή και τον βοήθησε να αφήσει οριστικά πίσω του την φρίκη όσων είδε και έκανε. Με την Λίβερπουλ κατέκτησε τα πάντα. Έξι πρωταθλήματα, 3 Κύπελλα, 3 Λιγκ Καπ, 5 Σούπερ Καπ και φυσικά εκείνο το Κύπελλο Πρωταθλητριών που φέρει την δική του σφραγίδα. Κυρίως, όμως, κέρδισε ένα μπουκέτο ευχάριστων αναμνήσεων που φύτρωσαν πάνω στο χώμα που σκέπασε συντρόφους και «εχθρούς» στην διάρκεια ενός εμφύλιου σπαραγμού…