Ο ιός υπολογιστών είναι ένα πρόγραμμα γραμμένο αποκλειστικά για να αλλάζει τον τρόπο που λειτουργεί ο υπολογιστής μας, χωρίς την άδεια μας και φυσικά χωρίς να το γνωρίζουμε. Τα κακόβουλα λογισμικά είναι οι μεγαλύτερες απειλές υπολογιστικών συστημάτων ή δικτύων και σήμερα εκτιμάται ότι είναι γνωστά περισσότερα από 60.000.
Πίσω στο 1988 βέβαια, τέτοιες έννοιες ήταν παντελώς άγνωστες. Το παγκόσμιο διαδίκτυο ήταν μία κυρίως αμερικανική υπόθεση, με λιγότερους από 100.000 συνδεδεμένους υπολογιστές. Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που έμπαιναν τότε στο internet το χρησιμοποιούσαν για τη δουλειά τους, πιθανότατα σε κάποιο πανεπιστήμιο ή σε έναν οργανισμό.
Ένας φοιτητής πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κόρνελ της Νέας Υόρκης, έμπαινε όμως για να σκοτώσει το χρόνο του. Ψάχνοντας τρόπους για να καταπολεμήσει την ανία του, ο 23χρονος Ρόμπερτ Μόρις θέλησε να μάθει πόσοι υπολογιστές ήταν συνδεδεμένοι στο internet. Στις 2 Νοεμβρίου 1988 έφτιαξε ένα πρόγραμμα που θα ταξίδευε από υπολογιστή σε υπολογιστή, ζητώντας από τον καθένα να στείλει πίσω ένα σήμα.
Το πρόγραμμα δούλεψε καλύτερα και απ’ ότι θα περίμενε ο ίδιος. Αποδείχτηκε όμως ότι είχε μια «τρύπα». Ο Μόρις είχε βάλει κάποιους περιορισμούς γιατί είχε καταλάβει ότι εάν το λογισμικό ταξίδευε πολύ γρήγορα θα δημιουργούσε προβλήματα. Οι περιορισμοί αυτοί όμως δεν πέτυχαν και το πρόγραμμα του εξαπλώθηκε ταχύτατα, προκαλώντας ένα πρωτοφανές βραχυκύκλωμα στο διαδίκτυο.
Τελικά το πείραμα πήγε τελείως στραβά. Εν αγνοία του και χωρίς να έχει κακόβουλη πρόθεση, ο Μόρις είχε απελευθερώσει τον πρώτο ιό στο internet. Μέσα στις επόμενες ώρες, το ένα δέκατο των υπολογιστών που ήταν συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο, είχαν καταρρεύσει.
Όταν ο Μόρις συνειδητοποίησε τι είχε συμβεί, τα προειδοποιητικά μηνύματα που προσπάθησε να στείλει στους διαχειριστές των συστημάτων ήταν αδύνατο να φτάσουν στους αποδέκτες τους εξαιτίας του προβλήματος που είχε δημιουργηθεί.
Ο ιός, που είχε μολύνει χιλιάδες υπολογιστές, αντιγραφόταν ξανά και ξανά μέχρι να τους γονατίσει. Το internet κατέρρευσε.
Το επόμενο πρωί η τεχνολογική κοινότητα προσπαθούσε να καταλάβει τι έχει συμβεί. Ο Μόρις παρέμενε ακόμα στο παρασκήνιο. Προϊόντος του χρόνου το θέμα απέκτησε μεγάλο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον. Και μόνο που είχε διαρρεύσει η φράση «ιός», οι εκπρόσωποι του Τύπου πίστεψαν ότι θα βγάλουν κάποιο λαβράκι, πιθανώς τρομοκρατώντας τον κόσμο. Το ΜΙΤ κατακλύστηκε από τα τηλεφωνήματά τους και αποφάσισε να δώσει συνέντευξη Τύπου.
Εκεί η απογοήτευση των δημοσιογράφων ήταν μεγάλη. Κανείς από τους ερευνητές του ΜΙΤ δεν συμμερίστηκε την… ανάγκη τους για δραματοποίηση της κατάστασης. Κάποιος δεν δίστασε να ρωτήσει αν αυτός ήταν ένας ιός που θα μπορούσε να μολύνει τους ανθρώπους. «Δεν ξέρουμε, δεν είμαστε ιατρική σχολή. Καλύτερα να μιλήσετε με το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα», απάντησαν οι εκπρόσωποι του ΜΙΤ, έχοντας αρχίσει να βρίσκουν διασκεδαστικές τις αγωνιώδεις ερωτήσεις των δημοσιογράφων για το εάν κινδυνεύει ο κόσμος να αρρωστήσει.
Αυτό που κατάφερε να κάνει πάντως καλά ο Τύπος της εποχής ήταν να βρει την ταυτότητα του δράστη. Η αποκάλυψη έγινε από τους New York Times, που αρχικά έκαναν λόγο για έναν «πανέξυπνο 23χρονο φοιτητή του Cornell». Σε λίγες ημέρες το όνομα του Ρόμπερτ Μόρις είχε γίνει βούκινο, μαζί και η ιδιότητά του. Ήταν τόσο έξυπνος ώστε βαριόταν με τα κανονικά μαθήματα. Δεν είχε κάνει πολλούς φίλους στο πανεπιστήμιο και προτιμούσε να περνά την ώρα του προγραμματίζοντας τον υπολογιστή του. Το μήλο είχε πέσει κάτω από τη μηλιά. Ο πατέρας του δούλευε για το αμερικανικό κράτος πάνω στην ασφάλεια υπολογιστών. Μιλώντας στους New York Times περιέγραψε την εξάπλωση του ιού ως το «το έργο ενός βαριεστημένου φοιτητή».
Για να καθαρίσει το internet από τον ιό του Μόρις χρειάστηκαν μέρες και οι προσπάθειες εκατοντάδων διαχειριστών συστημάτων. Ήταν το τέλος της εποχής της αθωότητας του internet. Οι ειδικοί συνειδητοποίησαν ότι το διαδίκτυο δεν ήταν πια ένας φιλήσυχος οικισμός όπου ο καθένας μπορούσε αφήνει την πόρτα του ξεκλείδωτη. Η ασφάλεια υπολογιστών ήταν πια μία επείγουσα ανάγκη, που πολύ σύντομα θα μετατρεπόταν σε μία βιομηχανία δισεκατομμυρίων.
Για χάρη του Μόρις καταρτίστηκε και άρον – άρον δίκαιο ηλεκτρονικού εγκλήματος, με τον ίδιο να καταδικάζεται το 1990 σε τρία χρόνια με αναστολή, 400 ώρες κοινωφελούς εργασίας και πρόστιμο 10.000 δολαρίων! Ψιλά γράμματα βέβαια για τον ίδιο, ίσα-ίσα που η διαφήμιση μέσω της ποινής του μπορεί και να επιτάχυνε την επαγγελματική καταξίωσή του.
Το 1995 δημιούργησε μια από τις πρώτες start ups ηλεκτρονικού εμπορίου, την Viaweb, η οποία τρία χρόνια αργότερα πουλήθηκε στη Yahoo αντί 49 εκατ. δολαρίων. Στην πορεία, ο Μόρις επέστρεψε στο πανεπιστήμιο και πήρε το διδακτορικό του από το Χάρβαρντ το 1999. Δούλεψε για το MIT και υπήρξε συνιδρυτής του Y Combinator, ενός incubator που απέκτησε διαστάσεις θρύλου στη Silicon Valley.
Η μετέπειτα – απόλυτα επιτυχημένη – πορεία του αποδεικνύει σύμφωνα με συνεργάτες του ότι ο Μόρις έχει κάνει σε όλη τη διαδρομή του μόνο ένα λάθος. Και αυτό απλώς επειδή βαριόταν…