Από το 1976 ο Σταμάτης Μωραΐτης περίμενε το ραντεβού με το αναπόφευκτο. Με τον θάνατο, καθώς διαγνώστηκε με καρκίνο στους πνεύμονες… Οι γιατροί του έδωσαν έξι με εννέα μήνες ζωής κι εκείνος για τα επόμενα 35 χρόνια (και βάλε) αναλογιζόταν τα λόγια τους πίνοντας κρασιά στην Ικαρία, στο νησί που αποτελεί συνώνυμο της μακροζωίας!
«Μάλλον φταίει το κρασί που δεν πεθαίνω», είχε εκμυστηρευθεί στο «ΒΗΜΑΓΚΑΖΙΝΟ» και στην δημοσιογράφο, Λίνα Ψάιλα ο Σταμάτης Μωραΐτης, στο φύλλο της εφημερίδας «ΒΗΜΑ» την Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012.
Όταν έδινε εκείνη την συνέντευξη είχαν περάσει 35 χρόνια από την ημέρα που είχε λάβει το άσχημο μαντάτο από τους γιατρούς που τον είχαν αναλάβει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου ζούσε. Έτσι κι αλλιώς η διάγνωση για εμφάνιση καρκίνου στους πνεύμονες δεν άφηνε πολλά περιθώρια αισιοδοξία. Η δική τους εκτίμηση, όμως, ήταν ακόμη χειρότερη.
Έξι -το λιγότερο- και εννέα –το πολύ- μήνες ζωής έδιναν στον Ικαριώτη που τότε ήταν 66 ή 62 ετών, αφού σύμφωνα με ορισμένες πηγές είχε γεννηθεί το 1910 και κατά άλλες 4 χρόνια αργότερα, το 1914.
Με πολύ συναίσθημα, αλλά και ψυχρούς υπολογισμούς (όπως έλεγε μεταξύ σοβαρού και αστείου), αφού «μια κηδεία στην Αμερική είναι πολύ ακριβή», πήρε την απόφαση να επιστρέψει στον τόπο του.
Με τόσο μικρό αναμενόμενο υπόλοιπο χρόνο ζωής, ο Σταμάτης Μωραΐτης προτίμησε να βρεθεί ξανά στον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε και ανάμεσα σε ανθρώπους που θεωρούσε δικούς του, παρά να τον βρει το μοιραίο στην ξενιτιά.
Με καλή παρέα τους άλλους κατοίκους του νησιού οι οποίοι φημίζονται για την μακροζωία τους και ακόμα καλύτερη ένα ποτήρι ντόπιο κρασί, βρισκόταν σε στάση αναμονής, χωρίς ο φόβος του επικείμενου θανάτου του (σύμφωνα με τις γνώμες των ειδικών) να τον καταβάλει.
Παρέμενε ήρεμος και στωικός, με μοναδική του έννοια (ίσως) το γεγονός ότι αν τελικά η επιστήμη είχε δίκιο, θα ήταν ο λόγος να χαλάσει τα… ποσοστά και τα στατιστικά που έχουν μετατρέψει την Ικαρία σε «μπλε τόπο». Σε σημείο του πλανήτη δηλαδή που οι άνθρωποι ζουν περισσότερο (ή και πολύ παραπάνω) σε σχέση με τον υπόλοιπο μέσο όρο σε άλλα μέρη.
Ωστόσο οι μέρες πέρναγαν χωρίς να συμβεί αυτό που ήταν αναμενόμενο. Στη συνέχεια οι μέρες έγιναν μήνες και όταν πέρασε και το διάστημα που είχαν θέσει ως ορόσημο οι γιατροί, οι μήνες έγιναν χρόνια και ο Σταμάτης Μωραΐτης δεν είχε ούτε καν σε κάποια ξεχασμένη γωνιά του μυαλού του τα λόγια που του είχαν πει πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Για 35 ολόκληρα χρόνια είχε πάνω-κάτω τις ίδιες διατροφικές συνήθειες με τους συντοπίτες του. Τοπικά προϊόντα, χωρίς συντηρητικά και ιδιαίτερα επεξεργασμένες τροφές, λαχανικά, φρούτα, βότανα και φυσικά κρασί! Και μάλιστα το δικό του!
«Δεν είμαι γιατρός, αλλά νομίζω πως το κρασί έπαιξε ρόλο» είχε πει ο ίδιος σε αφιέρωμα που του έκανε ολόκληρο BBC, με το μεγάλο τηλεοπτικό δίκτυο να επισημαίνει πως όταν χρειαζόταν να μετακινηθεί από την Ικαρία κουβαλούσε μαζί του τον δικό του σπιτικό οίνο, μη θέλοντας να βάλει στο στόμα του εμφιαλωμένο!
Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με έναν ήρεμο τρόπο ζωής, δίχως άγχος αλλά και σωματική δραστηριότητα με αγροτικές εργασίες συνέβαλαν ώστε να διαψεύσει κάθε πρόβλεψη και να συνεχίσει να ζει και να… βασιλεύει μέχρι τα πολύ βαθιά γεράματα. Και με την υποσημείωση ότι δεν υποβλήθηκε σε κάποια θεραπεία για τη νόσο για την οποία είχαν προδικάσει ένα τόσο πρώιμο τέλος…
Τελικά έφυγε από την ζωή στις 2 Φεβρουαρίου 2013, σε ηλικία είτε 102 ετών είτε 98, ανάλογα με το πότε γεννήθηκε στο Μονοκάμπι, στην κυριολεξία πλήρης ημερών. Την ημέρα που έφευγε από αυτόν τον κόσμο είχαν περάσει ήδη κάτι παραπάνω από 35 χρόνια από τότε που τον πληροφορούσαν για τον επικείμενο θάνατό του.
Ο Σταμάτης Μωραΐτης όχι μόνο τον ξεγέλασε, αλλά και τον κατατρόπωσε πίνοντας στην… υγειά του όλο αυτό το διάστημα και δημιουργώντας ακόμη μία ιστορία για τα μυστικά της μακροζωίας στην Ικαρία, όπου το προσδόκιμο ζωής είναι περίπου κατά μια δεκαετία μεγαλύτερο από αυτό στην υπόλοιπη δυτική Ευρώπη.
Αν αναρωτιέστε πάντως, οι έρευνες δείχνουν ότι κληρονομικοί και γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν μόνο κατά 25% την διάρκεια ζωής ενός ατόμου. Το υπόλοιπο 75% οφείλεται στον τρόπο ζωής, τις διατροφικές συνήθειες και φυσικά την απουσία άγχους. Και μάλιστα οι ειδικοί λένε ότι ακόμη κι αν αρχίσεις στην μέση ηλικία να υιοθετείς τις σωστές συνήθειες, προλαβαίνεις να προσθέσεις ακόμη μία δεκαετία στη ζωή σου!