Δυσαναπλήρωτο είναι το κενό που άφησε πίσω του ο Πασχάλης Τερζής, μετά την απόφασή του να αφήσει το τραγούδι… Τα τελευταία χρόνια ζει μια ήρεμη ζωή, μακριά από τα στούντιο και τις πίστες, φροντίζοντας τον μπαχτσέ και τα ζωάκια του κι έχοντας συντροφιά του –πέρα από τα αγαπημένα του πρόσωπα- αναμνήσεις από μια τεράστια καριέρα σχεδόν μισού αιώνα.
Γνήσια λαϊκή φωνή, ο Πασχάλης Τερζής, δεν θεωρείται μόνο εκ των κορυφαίων της γενιάς του, αλλά και όλων των εποχών στο ελληνικό τραγούδι. Και διόλου άδικα. Δεν είναι μόνο η έκταση, το εύρος ή το χρώμα αυτό που τον καθιέρωσε. Όχι ότι αυτά δεν είναι προαπαιτούμενα. Μα για να φτάσεις στην στρατόσφαιρα του μουσικού στερεώματος, δεν αρκούν «μόνο» αυτά. Η ερμηνεία είναι εκείνη που κάνει την διαφορά… Και ο τρόπος με τον οποίο ερμήνευε ο συγκεκριμένος τροβαδούρος ήταν πάντοτε απαράμιλλη.
Ένα κλείσιμο-έκπληξη
Όσοι στο πέρασμα των χρόνων τον άκουσαν ζωντανά σε κάποια από τις εμφανίσεις του το γνωρίζουν καλά. Για περισσότερα από 35 με 40 χρόνια ο Πασχάλης Τερζής έκλεινε την παρουσία του με ένα όχι και τόσο συνηθισμένο κομμάτι. Δεν επέλεγε ένα από τα τραγούδια που τον καθιέρωσαν, αλλά κάποιο άλλο. Την δουλειά ενός συνθέτη που ο ίδιος εκτιμούσε αφάνταστα, αν και φαινομενικά τα μουσικά τους μονοπάτια διαφέρουν κατά πολύ.
Ποιο είναι αυτό; Μα το υπέροχο «Ένας ευαίσθητος ληστής». Με τους ξεχωριστούς στίχους του μοναδικού Νίκου Γκάτσου, τους οποίους έντυσε με τις μελωδίες του ο άφταστος Μάνος Χατζιδάκις…
Όπως μάλιστα είχε αποκαλύψει σε συνέντευξή του ο ίδιος ο Πασχάλης Τερζής, υπήρξαν περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της καριέρας του που αν δεν έλεγε το συγκεκριμένο τραγούδι, πολλοί μυημένοι θαμώνες του ζητούσαν επίμονα να το πει. Οι δυο τους πάντως (Τερζής και Χατζιδάκις) δεν συνεργάστηκαν ποτέ, ενώ και μια προσπάθεια να ερμηνεύσει μετά το θάνατο του Έλληνα συνθέτη, ο γνωστός ερμηνευτής κάποια κομμάτια του, δεν ευοδώθηκε.
Εμπνευσμένο από τον Ευγένιο Ο΄Νιλ
Αυτό που δεν γνωρίζουν πάντως οι περισσότεροι είναι η ιστορία πίσω από τους στίχους. Προέρχονται ουσιαστικά από το έργο του Ευγένιου Ο’ Νιλ, «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» του 1941. Ο αρχικός τίτλος στα αγγλικά είναι Long Day’s Journey Into Night .
Φυσικά δεν πρόκειται για απλή μετάφραση, καθώς ο Νίκος Γκάτσος έχει προσθέσει πολλά δικά του στοιχεία. Η πρώτη εκτέλεση καταγράφεται το μακρινό 1966 από τον Γιώργο Ρωμανό, όταν ο Μάνος Χατζιδάκις κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Μυθωδία». Έκτοτε ακολούθησαν πολλές διαφορετικές εκτελέσεις από σπουδαίες φωνές, όπως η Νένα Βενετσάνου, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Παύλος Παυλίδης, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, ο Γιάννης Χαρούλης, η Δήμητρα Γαλάνη, η Ξανθίππη Καραθανάση, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Τζίμης Πανούσης και φυσικά ο Πασχάλης Τερζής.