Γραμμένο από τα χέρια της Σώτιας Τσώτου και μελοποιημένο από τον Κώστα Χατζή που το ερμήνευσε με τον δικό του μοναδικό τρόπο, το «Όταν κοιτάς από ψηλά» είναι ένα κομμάτι που ελάχιστοι δεν έχουν ακούσει. Εκείνο που δεν γνωρίζουν, όμως, είναι ότι πρόκειται για ένα τραγούδι με κρυφό νόημα. Και επίσης ότι ο πραγματικός τίτλος του είναι «Απ΄το αεροπλάνο»!
Ο στόχος, όπως συνέβη και με πολλά άλλα κομμάτια εκείνης της περιόδου, ήταν να υπάρχει ένα μήνυμα κατά της Χούντας. Και η στιχουργός τα είχε καταφέρει πολύ καλά σε αυτόν τον τομέα.
Η οικογενειακή τραγωδία
Η Σώτια Τσώτου ήταν από τους ανθρώπους που υπέφεραν από την δικτατορία. Ήταν το 5ο παιδί της οικογένειας του αγωνιστή του ΕΛΑΣ, Γιώργου Κρανιώτη. Έχασε τον πατέρα της το 1943, μόλις ένα χρόνο μετά τη γέννησή της… Όταν τον εκτέλεσαν οι Γερμανοί μπροστά στο σπίτι τους στη Λειβαδιά…
Στη συνέχεια πυρπόλησαν το σπίτι και η μητέρα της, Ειρήνη, κατά τη διάρκεια των θηριωδιών των Ναζί εξαφανίστηκε. Όταν τελικά βρέθηκε ξανά, είχαν περάσει 7 ολοκληρα χρόνια και νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Βούλα.
Η μικρή Σώτια μεταφέρθηκε στην Αθήνα σε ηλικία 2 ετών και υιοθετήθηκε από την οικογένεια Τσώτου. Είχε καλή ανατροφή και βρέθηκε σε ιδιωτικά σχολεία μέχρι τα 18 της. Τότε ξεκίνησε τις σπουδές της στο Πάντειο Πανεπιστήμιο αλλά και στις δραματικές σχολές του Πέλου Κατσέλη και του Κωστή Μιχαηλίδη. παράλληλα άρχισε να εργάζεται και ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Ελευθερία».
Και μετά ήρθε η χούντα…
Εκεί την βρήκε το ξημέρωμα της 21ης Απριλίου 1967… Οι άνθρωποι της εφημερίδας αποφάσισαν να αναστείλουν την κυκλοφορία της λόγω του καθεστώτος. Έτσι η νεαρή –τότε- δημοσιογράφος αναγκάστηκε να ψάξει για νέα δουλειά.
Αποφάσισε λοιπόν να αναζητήσει την τύχη της στην Θεσσαλονίκη, αφήνοντας πίσω της την Αθήνα. Και τότε συνέβη το περιστατικό που τελικά την οδήγησε να εμπνευστεί το κομμάτι για το οποίο γράφονται αυτές οι γραμμές. Σε μία από τις πτήσεις της κι ενώ πλέον εργαζόταν στο συγκρότημα «Βελλιδη» διαπίστωσε ότι είχε γίνει πλέον «πρόσωπο ενδιαφέροντος» για τους δικτάτορες.
Βρέθηκε, λοιπόν, στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» να περνά από εξονυχιστικό έλεγχο και να υποβάλλεται σε απίστευτη ταλαιπωρία. Μετά από πολύωρη ανάκριση, τελικά αφέθηκε ελεύθερη. Βέβαια, είχε χάσει την πτήση της και αναγκάστηκε να πετάξει πολύ αργότερα και όταν βρέθηκε στον αέρα, ήρθαν και οι στίχοι του κομματιού «Απ΄το αεροπλάνο»…
Κάτω από τη μύτη των Συνταγματαρχών
Ωστόσο αυτό το περιστατικό αποδείχθηκε ότι δεν ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να της συμβεί εκείνη την μαύρη περίοδο. Μέχρι την πτώση του καθεστώτος συνελήφθη αρκετές φορές και συχνά βρισκόταν κρατούμενη.
Στην απομόνωση, μόνη με τις σκέψεις της, ήταν που άρχισε να τις αποτυπώνει και σε χαρτί. Τότε ήταν που γεννήθηκαν τα κομμάτια που θα την έκαναν αργότερα ευρέως γνωστή. Καθοριστική, βέβαια, στάθηκε και η συνεργασία της με τον Κώστα Χατζή. Εκτός από το «Απ΄το αεροπλάνο» ή «Όταν κοιτάς από ψηλά», όπως το ξέρουν οι περισσότεροι, οι δυο τους υπέγραψαν μεγάλες επιτυχίες.
Ξεχωρίζουν τα «Ο Στρατής», «Δε βαριέσαι αδελφέ», «Της γειτονιάς μας ο τρελός», «Ένας Γερμανός και μια Εβραία», «Κάτι τρέχει», «Λεωφορείο ο κόσμος», «Νυχτώνει, δόξα τω Θεώ» και άλλα. Κοινό χαρακτηριστικό τους το γεγονός ότι όλα είχαν κρυφά μηνύματα κατά της χούντας. Πράγμα που ισχύει και με το επίσης πολύ γνωστό «Να ‘τανε το ‘21», του Σταύρου Κουγιουμτζή, σε ερμηνεία του Γιώργου Νταλάρα.
Υπέγραψε τεράστιες επιτυχίες
Αργότερα συνέχισε την επιτχυμένη καριέρα της, κορύφωση της οποίας αποτέλεσε το άλμπουμ «Ρεσιτάλ». Με πάνω από 1.000.000 πωλήσεις. Περιείχε τραγούδια όπως τα «Σύνορα η αγάπη δε γνωρίζει», «Σπουδαίοι άνθρωποι, αλλά», «Σ’ αγαπώ», «Κι ύστερα», «Δεν είμ’ εγώ», «Η αγάπη όλα τα υπομένει».
Με τον Στέλιο Καζαντζίδη έκανε δύο δίσκους με γνωστά κομμάτια όπως τα «Βραδιάζει», «Έι καπετάνιε». Μάλιστα ο Έλληνας ερμηνευτής την εκτιμούσε τόσο πολύ που την είχε αποκαλέσει «σύγχρονη Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου»!
Ανάμεσα σε άλλα είδε κομμάτια της να διακρίνονται στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Μάλιστα το 1972 το «Αν ήμουν πλούσιος» κέρδισε το πρώτο βραβείο. Το 1979 έγραψε το κομμάτι «Σωκράτης» που εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Eurovision, κατακτώντας την τιμητική 8η θέση.
Έφυγε από τη ζωή στις 10 Δεκεμβρίου 2011 χτυπημένη από καρκίνο, σε ηλικία μόλις 69 Κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών…