Στην πρώτη επαφή με τη μουσική του νομίζεις ότι έχεις βρει μια πιο εξευγενισμένη εκδοχή των Χατζηφραγκέτα. Στην δεύτερη καταλαβαίνεις ότι δεν υπάρχει τόση συνάφεια. Είναι κάτι που σου θυμίζει διαρκώς πράγματα, τα οποία όμως δεν μπορείς τελικά να ονοματίσεις.
Ο Θέμος Σκανδάμης είναι μια ατόφια κι αυτόφωτη μουσική/καλλιτεχνική φιγούρα. Γράφει τραγούδια που κάνουν τα ζόρικα να φαίνονται με κλόουν σε παιδικό πάρτι. Αλλά μήπως ο κλόουν στα παιδικά πάρτι δε μας τρόμαζε; Μήπως δε γελούσαμε υποκρινόμενοι ότι όλα είναι καλά;
Με αιτία κι αφορμή την κυκλοφορία του τρίτου του δίσκου με τίτλο “Χειμερία Νάρκη”, τον οποίο θα παρουσιάσει στο Afrikana την Κυριακή (8/12), ο Θέμος Σκανδάμης μίλησε στο Menshouse για τη σχέση του με τη μουσική.
Τα μπλουζ, ο Άκης Πάνου, τα συρματικά της Καρπάθου, ο Λέοναρντ Κόεν, ο Μάρκος Βαμβακάρης, οι Talking Heads αλλά και ολοκαίνουργια τραγούδια του Θέμου. Τραγούδια του παρόντος, και τραγούδια για το τέλος του κόσμου.
Τραγούδια για εκείνη μοναχά και τραγούδια για όλα τα κορίτσια. Τραγούδια παραλίας, και τραγούδια του τσιμέντου. Τραγούδια φρέσκα, πρωινά, και τραγούδια ξενυχτισμένα αγρίως. Τραγούδια για το Θεό και τραγούδια για το γάτο που μάς πέθανε.
Λίγο μετά την έναρξη των live του, ο Θέμος μας μιλάει για τη μουσική του και αυτοσυστήνεται σε όποιον δεν είχε ως σήμερα την τύχη να τον ανακαλύψει.
-Αν δεν ήξερα ότι είσαι καλλιτέχνης και μου έλεγαν απλά το όνομα σου, θα έβαζα στοίχημα ότι είσαι ή ζωγράφος ή μουσικός. Πιστεύεις σε αυτή τη δυναμική που ασκούν πάνω μας τα ονόματα;
Ονόματα. Τι να σου κάνουν κι αυτά τα έρμα; Άμα δεν έχεις ταλέντο άστα βράστα.
– Πώς έγινε η αρχή αυτής της μουσικής και παιχνιδιάρικης ανεκδοτολογίας σου τρόπον τινά;
Πάντοτε επιθυμούσα να γράφω τραγούδια σοβαρά όπως οι άλλοι. Και αυτό νομίζω ότι κάνω. Βέβαια υπάρχουν πολλές έξωθεν μαρτυρίες που μιλούν όπως κι εσύ για ανέκδοτα κλπ. Δεν σας καταλαβαίνω. Σοβαρά τώρα…
– Σε μια παλιότερη κουβέντα μας έκανες λόγο για τραγούδια για το τέλος του κόσμου. Ποιο θα ήταν το τέλος του κόσμου αν σου ανέθεταν την επιλογή;
Αν μπορούσα δεν θα τελείωνε ο κόσμος. Αν μπορούσα δεν δα πέθαινα ποτέ. Αν μπορούσα θα ‘χαν οι καρδιές αμπάρες να κλειδαμπαρώνουν, να μην ξανακάνουν χάρες σε όσους τις πληγώνουν.
– Υπάρχει αυτό το «ποιοι καλλιτέχνες επηρέασαν το ύφος σου;» σε σένα ή δεν διακρίνεις, έστω κι εκ των υστέρων κάτι γνώριμο; Εμένα για παράδειγμα υφολογικά μου φέρνει κάτι σε Φοίβο Δεληβοριά και Μάρω Μαρκέλλου, ίσως και ολίγη από Παυλίδη.
Εννοείται Δεληβοριάς, τη Μαρκέλλου δεν την ξέρω, και Παυλίδης ελπίζω όχι, αλλά μάλλον ναι. Επίσης σίγουρα Σαββόπουλος, Τρύπες. Michael Jackson, Άκης Πάνου, Vanilla Ice, Τζιμάκος, Μάρκος, Κώστας Χατζής, James Brown, Leonard Cohen, αδερφοί Κατσιμίχα, Κατσάμπα και άλλοι πολλοί.
– Κάτι άλλο που νιώθω όταν ακούω συγκεκριμένα σου τραγούδια, ιδίως τη μελωδία, είναι… μια εικόνα. Ένα δάσος που δεν έχει πατηθεί από κανέναν και στο βάθος μια παραμυθοχώρα. Για παράδειγμα ο Βυθός. Εσύ όταν ακούς τη μουσική σου τι σχηματίζεις στο μυαλό σου;
Την ώρα που ακούω τη μουσική μου, τον επόμενο στίχο σχηματίζω στο μυαλό μου προκειμένου να μην τον ξεχάσω. Πολύ χαίρομαι και κολακεύομαι όμως, με αυτό που ακούς εσύ και όποιος άλλος καλοπροαίρετος ακροατής.
– Κι όπως χύνονται οι αιώνες στον ωκεανό. Είναι αυτή η απογοήτευση από το πέρασμα του χρόνου που δεν έχει στάσεις; Σε ανησυχεί δηλαδή που μια μέρα κοιμάται κανείς 25 ετών και ξυπνάει 40;
Ε βέβαια! Πώς να μη με ανησυχεί; Από την άλλη η κλασική αυτή παρομοίωση του χρόνου με το νερό και μάλιστα με νερό τρεχούμενο, μας δίνει τη δυνατότητα να τον παρατηρήσουμε με μία κάποια απόσταση και ηρεμία. Φαντάζεστε να παρομοιάζαμε το χρόνο με νερό στάσιμο; Βάλτος!
– Πικρό τραγούδι του παρόντος. Είναι πικρό το παρόν; Είσαι σε αυτούς δηλαδή που αποθέτουν την ευτυχία τους στο επερχόμενο και αποδέχονται ότι το τώρα δεν μπορεί να αλλάξει;
Το αντίθετο ακριβώς! Το τραγούδι του παρόντος είναι πικρό για να μπορέσει να χαρεί, και να γιορτάσει την αλήθεια της ζωής, και όχι για να γκρινιάξει και να επενδύσει σε κάποια μελλοντική ανύψωση, λύτρωση, σωτηρία κ.λ.π. Αυτό το υπόσχονται καθημερινά οι πολιτικοί και οι διαφημιστές, οι παπάδες ή και όλοι μαζί ταυτοχρόνως. Το τραγούδι μου δεν έχει κανένα λόγο να το κάνει.
– Κι η μοναξιά που έλεγες πως αντέχεις. Ποια η θέση της μέσα σου; Είναι τελικά αυτό το απαραίτητο συστατικό που φαίνεται στον εξωτερικό παρατηρητή μόνο ή καπαρώνει χώρο κατόπιν δικής σου απαίτησης;
Αντικειμενικά η μοναξιά είναι απαραίτητη σε οποιαδήποτε δημιουργική διαδικασία. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι θα την έχεις και σε ώρες και στιγμές, που δεν θα την επιθυμούσες, γιατί έχεις κάνει τις επιλογές εκείνες που της δίνουν χώρο. Ποτέ δεν έχουμε αυτό ακριβώς που θέλουμε, όσο και όποτε το θέλουμε. Οπότε εντάξει είμαι.
– Είσαι…γκρούπι του εαυτού σου ή αν σε έβλεπες σε live θα σε γιούχαρες;
Εντάξει δεν γιουχάρω ποτέ σε live. Οπότε μάλλον απλώς θα σηκωνόμουν και θα έφευγα αν δεν μου άρεσε. Αλλά γενικά κάνω τη μουσική και τα τραγούδια που θα ήθελα να ακούω, οπότε ίσως και να καθόμουν. Μπορεί και να με περίμενα στα καμαρίνια υπομονετικά, να μου δώσω ένα κλεφτό φιλί ή να μου πασάρω το τηλέφωνό μου.
– Αν μπορούσες να πλάσεις τα όνειρα που βλέπεις, τι μελωδία θα έβαζες; Στο ρωτάω γιατί το Ταραντέλα ντι Ρούκουνα έκανε γκεστ μια φορά στον ύπνο μου.
Δεν ξέρω να σου πω. Γιατί ακολουθώ την ακριβώς αντίθετη διαδικασία. Ανασύρω μελωδίες και εικόνες από τα όνειρα για να τις πλάσω στον “πραγματικό” κόσμο.
* Ο νέος δίσκος του Θέμου Σκανδάμη “Χειμερία Νάρκη” μόλις κυκλοφόρησε αποκλειστικά από τον Μικρό Ερωτικό με την επιμέλεια της B-otherside records σε εκατό συλλεκτικά και αριθμημένα αντίτυπα, και σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες. To artwork του δίσκου ανήκει στον Ισπανό καλλιτέχνη Sam3.
Το άλμπουμ περιέχει 7 τραγούδια σε στίχους και μουσική του Θέμου Σκανδάμη, και ένα ορχηστρικό κομμάτι. Όλος ο δίσκος είναι ένα αφιέρωμα στις χαμηλές φωνές της τραγουδοποιείας, Ελληνικής και ξένης. Μια ταλάντωση, από τον Nick Drake και τις μπαλάντες του Tom Waits, μέχρι τα “Γράμματα στην αγαπημένη” του Μάνου Λοίζου, και την κινηματογραφική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, και πάλι πίσω στο πολύπαθο μουρμουρητό του Leonard Cohen.
Αυτή την Κυριακή θα βρίσκεται στο Afrikana (Ιεροφαντών 13 στις 22:00) για να παρουσιάσει τη Χειμερία Νάρκη. (Για πληροφορίες εδώ)
Αν δεν μπορέσεις να βρεθείς εκεί, μπορείς να ακούσεις και να κατεβάσεις τα νέα του τραγούδια από εδώ.