Αν έπρεπε να διαλέξει κανείς τρεις πολυδιάστατους Έλληνες τραγουδιστές, τότε πιθανότατα η… ψηφοφορία θα έβγαζε κατά σειρά παλαιότητας τους Γιάννη Πάριο, Δημήτρη Μητροπάνο και Γιώργο Νταλάρα.
Κορυφαίοι ερμηνευτές με μυθική απόδοση όχι μόνο σε ένα είδος. Στην εποχή τους ήταν και πιο πρόσφορο το έδαφος για περαιτέρω ξεδίπλωση του ταλέντου τους. Γι’ αυτό είχαν φροντίσει δεκάδες προσωπικότητες που γεννήθηκαν, δημιούργησαν και απέδωσαν πριν από τους προαναφερθέντες.
Στο συγκεκριμένο αφιέρωμα, πρωταγωνιστής είναι ο Δημήτρης Μητροπάνος. Ένας λαϊκός άνθρωπος, η καλλιτεχνική αξία του οποίου δεν αμφισβητείται από κανέναν γνώστη της μουσικής. Και μέσω αυτών των γραμμών, θα γίνει μια προσπάθεια επεξήγησης μιας… φάλτσας ιστορίας που εξακολουθεί να αιωρείται γύρω από εκείνον.
Καταρχήν οι παλιότεροι ας θυμηθούν αυτό το απόσπασμα από εκπομπή του 1989. Η Άντζελα Δημητρίου επιλέγει να κατονομάσει έναν «φάλτσο τραγουδιστή», αντί να απαντήσει διπλωματικά και με τακτ. Και αναφέρεται μόνο στον Δημήτρη Μητροπάνο. Η Άντζελα Δημητρίου δίνει αυτήν την απόκριση για έναν πυλώνα του λαϊκού πολιτισμού της χώρας. Προφανώς έχει ευθύνη και η Λιάνα Κανέλλη.
Γιώργος Ζαμπέτας, Μίκης Θεοδωράκης, Δήμος Μούτσης, Απόστολος Καλδάρας, Λάκης Παπαδόπουλος, Μάριος Τόκας, Σπύρος Παπαβασιλείου, Τάκης Μουσαφίρης, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιάννης Σπανός, Θάνος Μικρούτσικος, Μάνος Ελευθερίου, Γιώργος Κατσαρός, Γιώργος Χατζηνάσιος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Λίνα Νικολακοπούλου, Νίκος Πορτοκάλογλου… Μερικοί από τους συνθέτες και στιχουργούς που του εμπιστεύτηκαν τα δημιουργήματά τους. Κλείνει η παρένθεση.
Ποια είναι η πραγματικότητα;
Ο αείμνηστος καλλιτέχνης είχε πράγματι τονικές αστάθειες. Ήταν τέτοιος ο παρορμητισμός, η δυναμική και η «φλόγα» του πάνω στη σκηνή, που μερικές φορές δεν απέφευγε να βγει… εκτός. Αν κάποιος επιλέγει να πορεύεται αυστηρά by the book ή, καλύτερα, την παρτιτούρα, αυτή είναι η αλήθεια.
Όπως αλήθεια είναι ότι με αυτά τα διακριτικά ολισθήματα, ο Μητροπάνος απέκτησε ακόμα ένα στοιχείο από τα πολλά που τον έκαναν ιδιαίτερο. Δεν το έκανε επίτηδες. Ανέβαινε πάνω και τα έδινε όλα. Χωρίς υπερβολή, ήταν καλύτερος στις «ζωντανές» εμφανίσεις παρά στις ηχογραφήσεις. Αυτό το ζεστό ηχόχρωμα αποτυπωνόταν πιο πιστά όταν λειτουργούσε αυθόρμητα. Όταν… δεν είχε περιθώριο λάθους.
Θέλετε έναν παραλληλισμό; Οι ηθοποιοί του λεγόμενου «παλιού καλού» ελληνικού κινηματογράφου που αυτοσχεδίαζαν συχνά. Δεν μπορεί εκείνοι να ήταν κορυφαίοι (που ήταν πράγματι) επειδή είχαν την ευελιξία να «ξεφύγουν» και ο Μητσάρας να ήταν φάλτσος. Είναι τέτοιο το μεγαλείο του, που τον αδικεί αυτός ο χαρακτηρισμός, ακόμη κι αν υπάρχει δόση αλήθειας.
Στις μέρες μας, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, είναι σωστό να υποστηριχθεί ότι τονικά υπάρχουν πιο εύστοχοι ερμηνευτές. Το ίδιο ισχύει και στα ομαδικά αθλήματα. Οι παίκτες προσαρμόζουν πολύ περισσότερο τα ατομικά τους στοιχεία πάνω στην τακτική του προπονητή τους, με αποτέλεσμα να χαθεί σεβαστό μέρος της φαντασίας. Επιστρέφοντας στον πρωταγωνιστή του αφιερώματος, παρά τα ολισθήματα, ήταν ένας από τους σπουδαιότερους γητευτές των ψυχών μας. Κι αυτό δεν διδάσκεται σε καμία μουσική σχολή, σε κανένα πανεπιστήμιο.
Τώρα είναι η στιγμή για να μπει στη συζήτηση, δυναμικά, και μία άλλη πτυχή του θέματος. Η αξία του ενορχηστρωτή-διευθυντή ορχήστρας και μουσικού Γιάννη Παπαζαχαριάκη, ο οποίος επί σειρά ετών είχε πολύ μεγάλη συμβολή στο φαινόμενο «Μητροπάνος». Όπως επίσης των μουσικών και ηχοληπτών που τον συνόδευσαν στη μυθική του πορεία. Ήταν υποχρεωμένοι να τον «ακολουθούν» συνέχεια. Ήταν υποψιασμένοι. Μόνο «τσακάλια» μπορούσαν να πλαισιώσουν αυτόν τον αυθόρμητο ερμηνευτή με τις απαράμιλλες δυνατότητες και να τον προστατεύσουν από τονικές παραβάσεις.
Αλλά όταν υπογράμμιζε τη λέξη «παράβαση» στο «Μια στάση εδώ», το λάθος γινόταν σωστό. Η ανάγκη ιστορία. Και ο Μητροπάνος αθάνατος.