Ας ξεκινήσουμε απ’ τα βασικά. Οι μεταλλάξεις του ιού δεν είναι απαραιτήτως κάτι κακό. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων όχι μόνο αποδυναμώνεται το αρχικό στέλεχος, αλλά υπάρχει η περίπτωση του ξαφνικού θανάτου του ιού, όπως συνέβη στην περίπτωση της Ιαπωνίας.
Οι ερευνητές εξήγησαν με απλά λόγια τι συνέβη με τη μετάλλαξη Δέλτα στην Ιαπωνία: «Η παραλλαγή Δέλτα στην Ιαπωνία ήταν εξαιρετικά μεταδοτική και απέτρεπε άλλες παραλλαγές. Αλλά καθώς οι μεταλλάξεις συσσωρεύτηκαν, πιστεύουμε ότι τελικά έγινε ένας ελαττωματικός ιός και δεν μπόρεσε να δημιουργήσει αντίγραφα του εαυτού του».
Τότε λοιπόν προς τι ο πανικός με τη μετάλλαξη της Μποτσουάνα; Σίγουρα είναι ακόμα νωρίς και τα όποια συμπεράσματα μπορεί να είναι αυθαίρετα όμως η ανησυχία των επιστημόνων είναι έντονη διότι μιλάμε για ένα στέλεχος που «κουβαλά» 32 μεταλλάξεις, γεγονός που αποδεικνύει ότι είναι πολύ μολυσματική και φέρει περισσότερες τροποποιήσεις στην πρωτεϊνική ακίδα από άλλα στελέχη. Οι μεταλλάξεις μάλιστα σε αυτό το νέο στέλεχος του κορωνοϊού είναι πιθανό να το βοηθούν να ξεφεύγει από τα εξουδετερωτικά αντισώματα.
Αυτά είναι τα κακά νέα. Ποια είναι τα καλά; Ότι δεν γνωρίζουμε ακόμα την μεταδοτικότητά του. Κι άλλα επικίνδυνα στελέχη είχαν εντοπιστεί τους προηγούμενους μήνες όμως η σούπερ μεταδοτική μετάλλαξη Δέλτα τα είχε «καταπιεί» και δεν τους είχε αφήσει χώρο για να πολλαπλασιαστούν.
Ο Ηλίας Μόσιαλος το εξήγησε με απλό τρόπο: «Και τους προηγούμενους μήνες ακούσαμε για άλλες παραλλαγές όπως αυτές της Καλιφόρνια, του Περού (Λάμδα), της Νέας Υόρκης, της Νιγηρίας, της Βραζιλίας, της Νότιας Αφρικής, ακόμα και τη Δέλτα plus, και όπως βλέπετε δεν τις αναφέρω όλες. Η εμφάνισή τους είχε ανησυχήσει τις υγειονομικές αρχές αρκετά, αλλά ευτυχώς τελικά δεν είχαν καμία σοβαρή υγειονομική επίπτωση. Για ορισμένες από αυτές τα εργαστηριακά ευρήματα έδειχναν ότι είτε θα είναι πιο επικίνδυνες ή ότι θα είχαν πολύ μεγάλη μεταδοτικότητα.
Τι έγινε όμως τελικά; Επικράτησε η Δέλτα γιατί μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από τις άλλες παραλλαγές και όχι απλά προσπέρασε, αλλά κυριολεκτικά ‘κατάπιε’ -για να το πω απλά- τους ανταγωνιστές της».
Μπορεί να συμβεί το ίδιο και τώρα; Είναι πολύ πιθανόν όμως ακόμα κανείς δεν το γνωρίζει με σιγουριά. Τι θα συμβεί όμως στο κακό σενάριο; Αν η μετάλλαξη της Μποτσουάνα εκτός από πιο επικίνδυνη, αποδειχτεί και πιο μεταδοτική και επικρατήσει σε όλο τον κόσμο; Τι θα συμβεί αν τα εμβόλια δεν την πιάνουν;
Ο εύλογος φόβος των περισσότερων είναι αν στο συγκεκριμένο σενάριο επιστρέφουμε στο σημείο μηδέν. Αν δηλαδή γυρίζουμε στον Μάρτη του 2020 χωρίς εμβόλια (αφού τα 4 που υπάρχουν τώρα δεν θα πιάνουν τη μετάλλαξη), με lockdowns, περιορισμούς και νέα μέτρα. Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι…
Ακόμα και το κακό σενάριο αν επικρατήσει θα γυρίσουμε μερικούς μήνες πίσω, όχι όμως 1,5 χρόνο πίσω. Η Pfizer και η Moderna έχουν πλέον την τεχνογνωσία να τροποποιούν το εμβόλιο τους για να καλύπτει κάθε νέα μετάλλαξη μέσα σε 40 το πολύ μέρες. Τι σημαίνει αυτό; Ότι στο κακό σενάριο ίσως χρειαστεί μια ακόμα δόση του εμβολίου για να αντιμετωπιστεί η νέα μετάλλαξη. Ίσως δηλαδή η αναμνηστική δόση για τον γενικό πληθυσμό να μην είναι η τρίτη δόση του παλαιού εμβολίου, αλλά η πρώτη του καινούριου.
Όλα αυτά όμως είναι υποθέσεις και σενάρια. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η επιστήμη μετά από 2 χρόνια έχει κάνει άλματα στο θέμα της αντιμετώπισης του ιού κι έχει όπλα στη φαρέτρα της για να αντιμετωπίσει κάθε νέα μετάλλαξη. Ακόμα και τη μετάλλαξη της Μποτσουάνα…