Είχε να συμβεί κάτι αντίστοιχο πολλά χρόνια: οι εσωτερικές εξελίξεις στο ΚΙΝΑΛ -δηλαδή στο (ας μην γελιόμαστε) ΠΑΣΟΚ- αποτελούν μια κατάσταση που δεν αφορά μόνο τον στενό πυρήνα ανθρώπων που βρίσκονται γύρω από το ιστορικό κόμμα αλλά ολόκληρη την κεντρική πολιτική σκηνή. Και μπορεί για την ώρα οι κορώνες των στελεχών της πράσινης παράταξης περί επιστροφής στην εξουσία να μοιάζουν με ένα ανέφικτο ευχολόγιο, αλλά αν μη τι άλλο η επικοινωνιακή πρόοδος είναι σημαντική σε σχέση με το παρελθόν.
Αρκεί να δει κανείς τη διαφορά που έκαναν σε επίπεδο φασαρίας αυτές οι εσωκομματικές εκλογές σε σχέση με τις ακριβώς προηγούμενες: τον Ιούνιο του 2015, όταν η Φώφη Γεννηματά επικρατούσε του Ανδρέα Λοβέρδου στην μάχη για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, η διαδικασία υπήρξε καθαρά εσωτερική και αφορούσε ένα κόμμα που είχε για τα καλά απωλέσει τον κεντρικό του ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Εκείνες οι εκλογές έγιναν στο περιθώριο της οριστικής διαμόρφωσης του νέου δικομματισμού ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και την Νέα Δημοκρατία. Στο σήμερα ωστόσο όλος ο πολιτικός κόσμος, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός ΠΑΣΟΚ, παρακολουθεί με αγωνία τα τεκταινόμενα.
Μπορούμε να το πούμε με βεβαιότητα απλά με μια μόνο φράση: το ΚΙΝΑΛ είναι και με την βούλα ένας βασικός ρυθμιστής της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Η εκλογή ηγεσίας του αντανακλά σε μεγάλο βαθμό το μελλοντικό τελικό, κυβερνητικό αποτέλεσμα των επερχόμενων εθνικών εκλογών όποτε και αν γίνουν αυτές. Ήδη το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου, που βρίσκει τον Ανδρέα Λοβέρδο νοκ άουτ στην διεκδίκηση της αρχηγίας, παράγει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα: η δυνητική ηγεσία που θα αποτελούσε δεδομένα στήριγμα στην επόμενη προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να συγκροτήσει κυβέρνηση δεν έγινε ποτέ ηγεσία. Με τον Λοβέρδο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, ο φυσικός συνομιλητής του τελευταίου θα ήταν σίγουρα το νυν κυβερνών κόμμα. Τώρα τα δεδομένα αλλάζουν.
Φυσικά, τα δεδομένα που θέλουν τον Νίκο Ανδρουλάκη να κατακτά μια καθαρή διαφορά σε σχέση με τον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος με τη σειρά του μπήκε σφήνα στους δυο μεγάλους διεκδικητές της προεδρίας κάνοντας προεκλογικής εκστρατεία μόλις ενός μήνα, δεν κάνουν ακριβώς τον ΣΥΡΙΖΑ να τρίβει τα χέρια του από ικανοποίηση. Διότι στην Κουμουνδούρου περίμεναν πως και πως την μεγάλη επιστροφή του Παπανδρέου. Ο ίδιος άλλωστε, στις προεκλογικές του δηλώσεις έκλεισε ξεκάθαρα το μάτι στο κόμμα του Αλέξη Τσίπρα για μελλοντική συμπόρευση: η αποφυγή του Παπανδρέου να μιλήσει συγκεκριμένα για το όραμά του αναφορικά με το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ αλλά κάνοντας λόγο για μια «μεγάλη προοδευτική παράταξη» αποτέλεσε ξεκάθαρα μια κωδικοποιημένη αναγγελία μελλοντικής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με τον Ανδρουλάκη στην ηγεσία τα πράγματα θα είναι πιο περίπλοκα.
Η γραμμή από το επιτελείο του Παπανδρέου για την καθαρή διαφορά του εσωκομματικού του αντιπάλου δεν είναι φυσικά μια γραμμή αποδοχής της ήττας ενόψει της δεύτερης εκλογικής Κυριακής. Σύμφωνα με τον Παπανδρέου άλλωστε, οι βασικοί του αντίπαλοι προετοιμάζονταν επικοινωνιακά για αυτή την εκλογική αναμέτρηση εδώ και τρία χρόνια ενώ ο ίδιος μπήκε στο παιχνίδι τον τελευταίο μήνα. Και μόνο το γεγονός ότι κατάφερε να μπει σφήνα ανάμεσά τους με μόλις ένα μήνα προεκλογικής εκστρατείας φανερώνει μια δυναμική που ενδέχεται να αυξηθεί ενόψει δεύτερης Κυριακής. Φυσικά, αυτή είναι η οπτική του Παπανδρέου. Υπάρχει και άλλη ανάγνωση στην δεύτερη θέση που κατέκτησε.
Όπως εύλογα θα μπορούσε να επισημάνει κανείς, τα περίπου εννιά χρόνια απόσυρσης του Παπανδρέου από το προσκήνιο δεν ήταν μειονέκτημα -όπως ο ίδιος ισχυρίζεται- αλλά βαρβάτο πλεονέκτημα για αυτόν. Όταν βρίσκεσαι στο περιθώριο άλλωστε αποφεύγεις την πολιτική φθορά και αυτό είναι ένα προνόμιο που δεν το είχαν οι αντίπαλοί του. Συν τοις άλλοις, το όνομά του φέρει έναν τόσο σημαντικό συμβολισμό για αυτόν τον χώρο που σε συνδυασμό με το γεγονός ότι πλέον δεν κουβαλάει εξ’ ολοκλήρου το στίγμα του μνημονιακού πρωθυπουργού (πως θα γινόταν άλλωστε όταν έχουν μεσολαβήσει άλλοι δυο τέτοιοι και μάλιστα με πιο σκληρά μνημόνια;), ο ένας μήνας προεκλογικής καμπάνιας ήταν η δύναμή του και όχι η αδυναμία του.
Η δεύτερη θέση του Παπανδρέου εξοβέλισε τον Λοβέρδο και αυτό υπήρξε αφορμή για αναστεναγμούς ανακούφισης όσων δεν άντεχαν την ιδέα να μην είναι πια το ΠΑΣΟΚ μια ξεκάθαρα αντι-δεξιά παράταξη. Ταυτόχρονα όμως, αυτή η δεύτερη θέση φαίνεται πως είναι και η ανάδειξη των ορίων των όσων συμβολίζει ο Παπανδρέου. Το δίπολο Ανδρουλάκης-Παπανδρέου φανέρωσε πως η βούληση της βάσης του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ για ηγεμονία στον χώρο της κεντροαριστεράς είναι μεγαλύτερη από τις βλέψεις για συνεργασία με την Νέα Δημοκρατία. Αλλά η καθαρή πρώτη θέση του Ανδρουλάκη δείχνει πως αυτή η πρόθεση συνοδεύεται και από μία ακόμα: το σταδιακό χτίσιμο αυτοτέλειας του χώρου.
Από τέτοιες συζητήσεις δεν πρέπει ποτέ να αποκλείεται ο παράγοντας των καθαρά προσωπικών φιλοδοξιών. Για τον Γιώργο Παπανδρέου η επιστροφή στον προεδρικό θώκο του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχει ως ξεκάθαρη προσωπική φιλοδοξία το να καταφέρει στην δύση της πολιτικής του καριέρας να διορθώσει το όνομά του και να μείνει στην ιστορία ως εκείνος που με την επιστροφή του έριξε την πιο σκληρή δεξιά κυβέρνηση της μεταπολιτευτικής ιστορίας. Για να το πετύχει αυτό αρκεί η συμπόρευση με τον ΣΥΡΙΖΑ και αυτή μπορεί να επιτευχθεί χωρίς ιδιαίτερους όρους συνεργασίας.
Όμως ο Ανδρουλάκης είναι ένα νέο πολιτικό πρόσωπο. Είναι ακόμα άφθαρτος, δεν φιλοδοξεί να βελτιώσει το προφίλ του αλλά να το χτίσει. Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ δεν θα είναι για αυτόν ένα τελευταίο μεγάλο κόλπο αλλά η απαρχή μιας αρχηγικής πορείας που στόχο θα έχει την αναστήλωση του κόμματος που τον ανέδειξε. Τόσο ο Λοβέρδος όσο και ο Παπανδρέου (αλλά και οι προηγούμενοι αρχηγοί, η Γεννηματά και ο Βενιζέλος δηλαδή) είναι ονόματα συνδεδεμένα με το λεγόμενο «βαθύ ΠΑΣΟΚ» παρά τις υπαρκτές πολιτικές διαφορές τους. Ο Ανδρουλάκης αντίθετα, είναι το ανάποδο αυτού που λέγεται «βαθύ ΠΑΣΟΚ», μοιάζει με την ανανέωση που τόσοι και τόσοι ευαγγελίζονται ως αναγκαία από την εποχή που ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε τα ηνία στην κεντροαριστερά, ορισμένοι δεν διστάζουν να πουν πως ο Ανδρουλάκης είναι «ο Τσίπρας που χρειαζόταν το ΠΑΣΟΚ».
Όπως και να έχει είτε ολοκληρωθεί αυτή η αλλαγή φυσιογνωμίας μέσω της επικύρωσης της κυριαρχίας του Ανδρουλάκη είτε αποδειχθεί ότι ο Παπανδρέου δεν έχει πει την τελευταία του λέξη, για το ΚΙΝΑΛ τα πράγματα θα είναι εντελώς διαφορετικά το πρωί της Δευτέρας σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν: η περίοδος πολιτικού κομπάρσου τελείωσε για αυτό οριστικά.