Ο Άντον Τσέχοφ παραμένει ένας από τους πιο δημοφιλείς στο ελληνικό θέατρο. Κι ως τέτοιος πολλά έργα του έχουν ανέβει σε κάποια θεατρική σκηνή πάνω από 2 φορές. Κάποιες θεατρικές σεζόν είδαμε να ανεβαίνουν δύο διαφορετικοί Βυσσινόκηποι ή Γλάροι.
Ο Ιβάνοφ είναι ένα από τα έργα του που δεν είναι τόσο πολυπαιγμένα. Ίσως γιατί δεν έχει μόνο αυτή τη σκαιότητα της σοβιετικής κοινωνίας που έχουν τα άλλα έργα του. Έχει και ένα σκληρό βάθος. Ένα βάθος με αποκαλύψεις που κανείς μας δεν αντέχει να τις συνειδητοποιήσει. Αν και γνωρίζουμε πως δε γίνεται να αποφευχθούν, αρνούμαστε να αναμετρηθούμε με αυτές.
Εδώ και λίγες μέρες το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων μας προσφέρει την ευκαιρία αυτής της αναμέτρησης. Και μας την προσφέρει κάπως λιγότερο επώδυνα, αφού εναποθέτουμε όλα μας τα βαρίδια στον Ιβάνοφ για να τα κάνει εικόνα.
Λίγο μετά τις πρώτες παραστάσεις (το έργο έκανε πρεμιέρα 9 Μαρτίου) μιλήσαμε με τη σκηνοθέτιδα Άντζελα Μπρούσκου για την προσέγγισή της σε ένα έργο που μας φέρνει αντιμέτωπους με οδυνηρές αλήθειες.
– Θα ξεκινήσω από μια σχεδόν προφανή ερώτηση. Γιατί ο Ιβάνοφ και γιατί σε αυτό το σημείο της ζωής και της καριέρας σας;
Ήθελα να ασχοληθώ με τον Τσέχοφ και ήρθε η στιγμή. Επέλεξα τον Ιβάνοφ, γιατί είναι ένα έργο που δεν παίζεται συχνά και είναι από τα πρώτα νεανικά έργα του με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία που το κάνουν ιδιαίτερα συγκινητικό.
– Η επιλογή ενός έργου για εσάς συνοδεύεται κι από ψυχολογικά κίνητρα; Κάπως με κάποιο τρόπο να άγγιξε ένα σημείο σας που βρίσκεται την εκάστοτε στιγμή στην επιφάνεια;
Η επιλογή ενός έργου έχει να κάνει με τον τρόπο που εξελισσόμαστε. Τα έργα ζουν μέσα μας με έναν υπόγειο τρόπο που έρχεται στην επιφάνεια, μέσα από ερεθίσματα ή ακόμα και πιέσεις που δεχόμαστε από το περιβάλλον είτε κοινωνικά είτε προσωπικά.
– Εσείς τι γνώμη έχετε για τον Ιβάνοφ ως χαρακτήρα; Τι σας ελκύει, τι σας απωθεί σε αυτόν;
Ο Ιβάνοφ κατά βάσει είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος με ένα συνηθισμένο κοινό επώνυμο στην Ρωσία. Ο ενθουσιασμός και η ορμή του συντρίβονται μέσα από το βάρος της καθημερινότητας που τον προσγειώνει στα μέτρα της και επιφέρει μια κούραση που καταλήγει με τα συμπτώματα ισχυρής κατάθλιψης.
Κατανοώ τον Ιβάνοφ. Είναι ένα παρεξηγημένο χαρισματικό άτομο που τελικά οδηγείται στην αυτοκτονία. Στο έργο τον βλέπουμε να διώχνει με μανία την αγάπη που του δείχνουν. Να νιώθει τύψεις που του την προσφέρουν.
– Είναι μια από τις κατάρες του ανθρώπου να αποζητά όλη του τη ζωή τα μεγάλα συναισθήματα κι όταν του τα δίνουν να τα ξαποστέλνει;
Δεν ξέρω. Ίσως όταν δεν μπορούμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, ίσως ένα ποταπό κομμάτι του εαυτού μας ζητάει άλλοθι μέσα από την αρνητικότητα.
– Πώς μεταφράζεται από εσάς αυτή η αδιάκοπη κίνηση των ηθοποιών σε συγκεκριμένα σημεία του έργου, όπως στο πάρτι γενεθλίων;
Είναι η ακαταστασία ανθρώπων που ζουν κρίνοντας τις ζωές των άλλων. Είναι η συμπεριφορά που γεννιέται από την νεύρωση μιας στενόμυαλης κοινωνίας που προσποιείται ότι διασκεδάζει. Σε αυτή την παράσταση έχετε πολλαπλή ιδιότητα. Δύο μέρη της είναι η σκηνοθεσία και ο ρόλος της μητέρας Λεμπέντεφ.
– Πόσο εύκολο ή δύσκολο σας είναι να διαχωρίσετε αυτά τα δύο;
Δεν νιώθω δυσκολία σ’ αυτό το κομμάτι, γιατί είναι μια σχέση αδιαχώριστη κ δημιουργική.
– Ο Ιβάνοφ ως έργο γενικά αφήνει και μια αίσθηση ότι από ένα σημείο και μετά ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με απογοητεύσεις. Ίσως γιατί συνειδητοποιεί ότι τελικά δεν μπορεί να μεγαλουργήσει και να αλλάξει τον κόσμο. Ο Τσέχωφ βέβαια γράφει σε μια εποχή που η Ρωσία δεν είναι Ρωσία και ο κόσμος είναι ένας άλλος κόσμος. Μήπως όμως δεν έχει να κάνει με εποχή και τόπο, αλλά με τον ίδιο τον άνθρωπο;
Δεν πιστεύω ότι οι εξωτερικές κοινωνικές συνθήκες δεν είναι άμεσα συνδεδεμένες και δεν επιδρούν στις ζωές μας. Η επιβίωση, τα πιθανά χρέη, οι απορρίψεις, οι απώλειες μπορούν να κλονίσουν σημαντικά την ψυχική μας υγεία. Φυσικά ο δρόμος που το βιώνει κανείς υπαρξιακά είναι δύσκολος και μοναχικός.
– Αν θεωρήσουμε ότι το να αλλάξεις τον κόσμο είναι ένα καθήκον, ένα βάρος ανάλογο του Άτλαντα, πού θα κατατάσσατε την αλλαγή του ίδιου μας του εαυτού όπως το αντιλαμβάνεστε από την δική σας εμπειρία σε αυτό;
Σήμερα ζούμε την κατάργηση του κόσμου στον πλανήτη δυστυχώς ως θεατές… Μέσα από επανεκκινήσεις θανάτου και καταστροφής ξαναφτιάχνουμε συνέχεια το παρόν.
– Πιστεύετε ότι η ζωή ακούει όταν της ζητάμε αλλαγές ή κάνει πάντα του κεφαλιού της;
Η ζωή προφανώς δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην ανθρώπινη απαίτηση οπότε σιωπά έμπρακτα.
– Υπήρξε σημείο που είδατε στις πρόβες την παράσταση και να νιώσατε ότι αγγίξατε το ιδανικό σας ή κάθε φορά ανοίγει ένα νέο παράθυρο, μια νέα συνολική εικόνα;
Ναι κάποιες στιγμές. Αλλά το ιδανικό αμέσως γίνεται καπνός, γιατί εξαρτάται από τόσους πολλούς παράγοντες που μόνο να το ονειρεύεσαι μπορείς. Ίσως όμως αυτό να είναι και η ουσία του θεάτρου.
– Για να αναδείξουμε την αξία ανθρώπων όπως ο Τσέχοφ, τείνουμε να μιλάμε για μια διαχρονικότητα των έργων τους. Η δική μας εποχή πιστεύετε ότι μπορεί να παραδώσει κάτι διαχρονικό στην ακόλουθη της;
Σίγουρα. Αλλά γι’ αυτό θα μιλήσουν οι επόμενοι.
Ταυτότητα Παράστασης:
Σκηνοθεσία: Άντζελα Μπρούσκου
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας
Σκηνικά – Κοστούμια: Άντζελα Μπρούσκου
Μουσική: Nalyssa Green
Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση
Βοηθοί σκηνοθέτη: Τίνα Τζάθα, Γιώργος Ανδριώτης
Συμπαραγωγή: Θέατρο Δωματίου και Constantly Productions
Ηθοποιοί: Ανδρέας Κωνσταντίνου, Παρθενόπη Μπουζούρη, Αλμπέρτο Εσκενάζυ, Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου, Τσιμάρας Τζανάτος, Κρις Ραντάνοφ, Ιλία Αλγκάερ, Βάλια Παπαχρήστου, Άντζελα Μπρούσκου, Αλέξανδρος Μαράκης, Αντώνης Τσίλλερ
Πληροφορίες: Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής», Κεφαλληνίας & Κυκλάδων 11, Κυψέλη, 2108217877, Ημέρες & Ώρες Παραστάσεων: Πέμπτη έως Σάββατο στις 21.00. Κυριακή στις 19:30